Święta nie jedno mają imię ad.2023

“Święta to czas, w którym ludzie różnych kultur i religii mogą zbliżyć się do siebie i odkryć wspólne wartości, takie jak miłość, współczucie i życzliwość.” Nelson Mandela laureat Pokojowej Nagrody Nobla

Święta to wyjątkowe okazje, podczas których celebrowane są ważne wydarzenia i wartości związane z różnymi kulturami i religiami na całym świecie. Święta są często okazją do obchodzenia tradycji, wspólnego spędzania czasu z rodziną i przyjaciółmi oraz dzielenia się dobrem z innymi.

W różnych krajach i kulturach obchodzone są różne święta, takie jak Boże Narodzenie, Hanukka, Ramadan, Diwali, Nowy Rok czy Dzień Niepodległości. Niezależnie od ich konkretnego charakteru, święta mają ogromne znaczenie kulturowe i religijne dla ludzi na całym świecie.

W dzisiejszych czasach, dzięki internetowi i technologii, ludzie mogą obchodzić i dzielić się swoimi świętami z innymi za pośrednictwem różnych platform, w tym także stron internetowych i mediów społecznościowych.

W prawie każdym społeczeństwie święta odgrywają ważną rolę i nie tylko w jego duchowym aspekcie. Do najważniejszych z nich można zaliczyć:

1. Wzmacnianie więzi rodzinnych i społecznych: Święta są czasem, kiedy ludzie często wracają do swoich rodzin, spotykają się z przyjaciółmi i spędzają

   

   czas razem. To czas, kiedy możemy cieszyć się swoimi bliskimi, dzielić się wspomnieniami i wzmacniać więzi między nami.

2. Zachowanie tradycji i dziedzictwa kulturowego: Święta są również ważnym elementem kultury i dziedzictwa. Każde społeczeństwo ma swoje własne zwyczaje i tradycje związane ze świętami, które przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Dzięki świętom możemy zachować nasze dziedzictwo kulturowe i utrzymać nasze tradycje przy życiu.

3. Wzmacnianie poczucia wspólnoty i solidarności: Święta są także czasem, kiedy możemy okazać swoją życzliwość i hojność innym. Wiele społeczności organizuje akcje charytatywne, zbiórki żywności czy ubrań dla potrzebujących. To czas, kiedy możemy okazać swoje wsparcie i solidarność wobec innych.

4. Odpoczynek i relaksacja: Święta są również okazją do odpoczynku i relaksacji. Często są to dni wolne od pracy lub szkoły, co daje nam czas na zregenerowanie sił i naładowanie baterii na nadchodzący rok.

5. Inspiracja do refleksji i duchowości: Wiele świąt ma również wymiar duchowy i religijny. To czas, kiedy możemy zastanowić się nad naszym życiem, wartościami i duchowością. Możemy pochylić się nad naszymi wewnętrznymi wartościami i celami, a także modlić się i wyrażać wdzięczność za nasze życie i błogosławieństwa.

6. Przywracanie nadziei i optymizmu: Święta często są czasem, kiedy możemy zapomnieć o codziennych problemach i skupić się na pozytywnych aspektach życia. To czas, kiedy możemy przywrócić nadzieję i optymizm, a także wierzyć w lepszą przyszłość.

7. Promowanie różnorodności i tolerancji: Święta są czasem, kiedy możemy uczyć się o różnorodności kulturowej i religijnej. To czas, kiedy możemy poznawać i szanować tradycje innych społeczności, co może przyczynić się do promowania tolerancji i zrozumienia między różnymi grupami.

8. Wspieranie lokalnych przedsiębiorstw i gospodarki: Święta często są okazją do robienia zakupów, co może pomóc w wspieraniu lokalnych przedsiębiorstw i gospodarki. To czas, kiedy możemy kupować prezenty, dekoracje i jedzenie, co przyczynia się do tworzenia miejsc pracy i rozwoju gospodarczego.

9. Kreowanie tożsamości narodowej: Święta są często ważnym elementem tożsamości narodowej. Każde społeczeństwo ma swoje własne święta narodowe, które pomagają kształtować poczucie przynależności i tożsamości. To czas, kiedy możemy celebrować nasze narodowe tradycje i wartości.

10. Przekazywanie wartości i nauk: Święta mogą również pomóc w przekazywaniu ważnych wartości i nauk. Często towarzyszą im opowieści i legendy, które przekazują mądrości i lekcje życia. To czas, kiedy możemy uczyć się od naszych przodków i przekazywać te wartości dalej do przyszłych pokoleń. 

Coraz większą rolę odgrywa aspekt ekonomiczny, relaksacyjny i towarzyski. 

Wiele religii ma pewne podobieństwa w zakresie świąt, co może wynikać z podobnych kalendarzy astronomicznych lub z kulturowych wpływów na przestrzeni dziejów. Niektóre z podobieństw między religiami dotyczą na przykład uroczystości związanych z przejściem zimy na wiosnę lub obchodów związanych z plonami.

Jednym z przykładów synkretyzmu religijnego jest Boże Narodzenie, które obchodzone jest przez chrześcijan jako czas narodzin Jezusa Chrystusa. Święto to zostało umieszczone w kalendarzu kościelnym na dzień 25 grudnia, który w starożytności był obchodzony przez pogan jako święto związane z narodzinami słońca (sol invictus). W wyniku tego wpływu, Boże Narodzenie stało się połączeniem elementów chrześcijańskich i pogańskich.

Innym przykładem synkretyzmu religijnego jest Halloween, które obchodzone jest 31 października. W tym dniu, wierzący w kulturze celtyckiej czcili zmarłych i przygotowywali się na nadchodzącą zimę. W czasach chrześcijańskich, to święto zostało zintegrowane z All Saints Day (Dzień Wszystkich Świętych), które obchodzone jest 1 listopada. W wyniku tego połączenia, Halloween stało się świętem połączonym z elementami celtyckimi i chrześcijańskimi. W Polsce Halloween zaczyna wplatać się z Zaduszkami.

Zaduszki zwane są także Dniem Zadusznym lub Świętem Zmarłych, to ważne święto religijne w Polsce, obchodzone corocznie 2 listopada. Zaduszki są dniem, w którym Polacy odwiedzają cmentarze i modlą się za dusze swoich zmarłych bliskich.

Tradycyjnie w dniu Zaduszek Polacy zapalają znicze i składają kwiaty na grobach swoich zmarłych, a następnie modlą się za dusze zmarłych. W Polsce zaduszki są obchodzone bardzo uroczyście, a kościoły organizują msze żałobne w intencji zmarłych.

W Polsce istnieje również zwyczaj przygotowywania specjalnych potraw, takich jak m.in. groch z kapustą, fasolka po bretońsku czy zupa grzybowa. Jest to okazja do spotkania się z rodziną i wspominania zmarłych.

W niektórych regionach Polski, np. w Małopolsce, w dniu Zaduszek obchodzi się również tradycję rozpalania ognisk na cmentarzach i składania ofiar w postaci chleba i soli, co symbolizuje zaproszenie zmarłych na posiłek.

Zaduszki w Polsce zawierają elementy synkretyzmu religijnego.  Powiązane są z dawnymi słowiańskimi obrzędami, w których składano ofiary złożone z chleba i soli oraz rozpalano ogniska na cmentarzach.

W ten sposób elementy tradycji słowiańskiej zostały włączone w chrześcijańskie obchody Zaduszek. Podobnie jak w przypadku wielu innych świąt religijnych, takich jak Boże Narodzenie czy Wielkanoc, elementy dawnych wierzeń i obrzędów zostały połączone z chrześcijańskimi tradycjami, tworząc unikalną mieszankę elementów różnych religii i kultur.

Wielkanoc w pewnym stopniu jest objawem synkretyzmu religijnego, ponieważ włącza w sobie elementy różnych wierzeń i obrzędów. Jednym z takich elementów jest orfeizm, czyli wierzenie w wyjście dusz z podziemi, związane z grecką mitologią.

Według mitologii greckiej, Orfeusz, syn muzy i Apolla, po śmierci zstąpił do podziemi, by uwolnić swoją ukochaną Eurydykę z królestwa Hadesa. Podobnie w wierzeniach ludów germańskich w czasie Wielkanocy wierzyło się, że duchy zmarłych powracają do świata żywych, by odwiedzić swoje bliskie.

Z kolei w wierzeniach słowiańskich, Wielkanoc była czasem przejścia zimy do wiosny, związana z kultem siły życiowej i płodności. Rytuały i obrzędy w czasie Wielkanocy miały na celu zapewnienie dobrej żniwa, owoców i płodności.

Wpływy religii pierwotnych w czasie Wielkanocy można również dostrzec w tradycji malowania pisanek i włączeniu jajek jako symbolu życia i odrodzenia. Jajka miały w wielu kulturach pierwotnych charakter magiczny, były symbolem płodności, a ich malowanie miało na celu przyciągnięcie dobrobytu i zapewnienie płodności.

W niektórych innych religiach również istnieją święta, które łączą się z tematyką odrodzenia, życia i nadziei.

W judaizmie, na przykład, obchodzone jest święto Pesach (z hebrajskiego oznaczające “przejście”), które upamiętnia wyjście Żydów z niewoli egipskiej i jest okazją do dziękczynienia za wolność i zbawienie. W tym święcie również obchodzi się czas odrodzenia, gdyż Pesach przypada wiosną, w czasie, kiedy natura budzi się do życia po zimie.

W hinduizmie, jedną z najważniejszych uroczystości jest Holi, czyli Święto Kolorów, które obchodzone jest pod koniec zimy lub na początku wiosny. W tym święcie hindusi rzucają na siebie różnokolorowe proszki, co ma symbolizować oczyszczenie i odnowę duchową.

W buddyzmie, w czasie japońskiego święta Hanami, obchodzonego w kwietniu, celebruje się kwitnienie drzew wiśni. Jest to czas, w którym Japończycy organizują pikniki i spotkania pod kwitnącymi drzewami, co symbolizuje nadzieję i radość życia.

Wszystkie te święta łączą się z tematem odrodzenia i nowego życia, tak samo jak chrześcijańska Wielkanoc, co pokazuje jak uniwersalną potrzebę wyrażenia nadziei i wiarę w odrodzenie mają różne kultury i religie.

Szczególnie widać podobieństwa między świętami żydowskimi, chrześcijańskimi i muzułmańskimi. Wynikają one z ich wspólnego pochodzenia oraz z podobieństw w wierzeniach i wartościach religijnych. Poniżej przedstawiam kilka podobieństw między tymi świętami:

1. Wspólne pochodzenie: Święta żydowskie, chrześcijańskie i muzułmańskie mają swoje korzenie które wywodzą się z Biblii hebrajskiej i nauczania Abrahama. Wszystkie trzy religie wierzą w jednego Boga i w podobne wartości duchowe.

2. Święta obchodzone w określonych terminach: Święta w każdej z tych religii są obchodzone w określonych terminach w roku kalendarzowym. Wszystkie trzy religie mają swoje święta, które związane są z cyklem rocznym oraz z historycznymi wydarzeniami, które są ważne dla ich kultury i religii.

3. Modlitwa i kontemplacja: Podczas wielu świąt w każdej z tych religii, wierni modlą się, kontemplują i rozważają swoją wiarę. Często są to dni, w których w większym stopniu skupiają się na swoim duchowym życiu, wypełniając swoje serca radością i nadzieją.

4. Wspólne wartości duchowe: Wszystkie trzy religie mają podobne wartości duchowe, takie jak miłość, współczucie, dobroć, szacunek dla innych oraz pokój i harmonia w społeczności. Wszystkie trzy religie wierzą w potrzebę dobrej woli i miłości wobec innych, a także w zaangażowanie w dobre uczynki i pomoc innym.

Święta żydowskie skupiają się na pamięci wydarzeń związanych z historią Żydów, w tym wyjściem z niewoli egipskiej (Pesach), obchodzeniem prawa (Szawuot), pamięcią o zniszczeniu świątyni (Tisza be-Aw) oraz na odrodzeniu życia po okresie żałoby (Sukot).

Święta chrześcijańskie skupiają się na wydarzeniach związanych z życiem i działalnością Jezusa Chrystusa, takich jak Boże Narodzenie (urodzenie Jezusa), Wielkanoc (śmierć i zmartwychwstanie Jezusa) oraz Zielone Świątki (zstąpienie Ducha Świętego).

Święta Islamu skupiają się na wydarzeniach związanych z życiem i działalnością Mahometa np.: Ramadan jest dziewiątym miesiącem kalendarza muzułmańskiego i jest uważany za najświętszy miesiąc w islamie. W tym czasie został objawiony Mahometowi pierwszy fragment Koranu. Ramadan to czas postu, modlitwy, refleksji i wspólnoty. Coroczne przestrzeganie ramadanu jest uważane za jeden z pięciu filarów islamu, które są podstawowymi aktami kultu dla muzułmanów. Post podczas Ramadanu polega na powstrzymywaniu się od jedzenia, picia i innych potrzeb fizycznych od świtu do zachodu słońca. Post jest przerywany każdego wieczoru posiłkiem zwanym iftar. Oprócz postu muzułmanie są zachęcani do czytania całego Koranu podczas Ramadanu i uczęszczania do meczetu na specjalne nocne modlitwy zwane Taraweeh. Ramadan zaczyna się i kończy obserwacją półksiężyca, który może zmieniać się z roku na rok. Miesiąc Ramadan znany jest z ducha dawania i dobroczynności, a wielu muzułmanów decyduje się w tym czasie przekazywać datki potrzebującym. Ramadan w 2023 roku ma rozpocząć się 22 marca, a zakończyć 20 kwietnia

Hid Hidżra (święto upamiętnia ucieczkę Mahometa w 622 r. z Mekki do Medyny). Noc Poczęcia Proroka – na początku miesiąca radżab² muzułmanie wspominają poczęcie proroka. Urodziny Proroka (ar. Maulid an-Nabi, urdu milad), Noc Wniebowstąpienia (arab. Id al-Isra) – święto upamiętniające nocną podróż i wniebowstąpienie Proroka (arab. al-miradż)

Pisząc o świętach Islamu nie można zapomnieć o dwóch najważniejszych:

 “Święto Ofiar (arab. Id al-Adha, pers. Ejd-e Ghorban, tur. Kurban Bayram) – najważniejsze święto muzułmańskie, trwa cztery dni i jest związane z pielgrzymką do Mekki. Święto Ofiar upamiętnia ofiarę Abrahama i jego posłuszeństwo wobec Boga. Abraham (Ibrahim) według islamu miał złożyć w ofierze Bogu swego syna Izmaela, Bóg jednak, widząc oddanie Abrahama, pozwolił mu złożyć w ofierze barana zamiast dziecka. Na pamiątkę czynu Abrahama każdy ojciec rodziny składa w ofierze barana, wielbłąda lub krowę. Zwierzę musi być zabite rytualnie, następnie dzieli się mięso tak, by 1/3 oddać potrzebującym, 1/3 krewnym, a pozostałą 1/3 spożywa się na wspólnej uczcie. Tego dnia wspólnie odwiedza się meczet, recytuje Koran i rozdziela prezenty. W czasie Święta Ofiar wielu muzułmanów składa też datki pieniężne przeznaczone na pomoc biednym i fundacje charytatywne” ^[3]

Oraz o Święcie Przerwania Postu (arab. Id al-Fitr, pers. Ejd-e Fetr, tur. Şeker Bayram)   jest obchodzone jako święto zakończenia Ramadanu i trwa trzy dni

Mimo że istnieją znaczące różnice między świętami żydowskimi, chrześcijańskimi i muzułmańskimi, te trzy religie mają wiele podobieństw wynikających z ich wspólnych korzeni i wartości duchowych.

W religiach hinduistycznej, buddyjskiej, sikhijskiej i taoistycznej istnieją różne święta i dni specjalne, które odgrywają ważną rolę w praktykach i wierzeniach wyznawców. Oto kilka przykładów:

1. Hinduizm: W hinduizmie, święta również są związane z kalendarzem księżycowym i ich daty są ruchome. Hinduizm ma wiele świąt, ale najważniejszymi

   

   z nich są Diwali, Holi i Dussehra. Diwali to “święto świateł”, które obchodzone jest w listopadzie i symbolizuje zwycięstwo dobra nad złem. Holi to “święto kolorów”, które obchodzone jest w marcu i symbolizuje radość, miłość i jedność. Dussehra to święto obchodzone jesienią, które upamiętnia zwycięstwo dobra nad złem. Śiwaratri – obchodzone w lutym/marcu, upamiętniające małżeństwo boga Śiwy z boginią Parwa. W hinduizmie, święta mają różne cele, w tym modlitwę, oddawanie czci bogom, ucztowanie, ale także obchodzenie określonych momentów w historii, takich jak narodziny bóstw lub historycznych postaci.

2. Buddyzm: W religii buddyjskiej, święta są oznaczane według kalendarza księżycowego i ich daty są ruchome. W buddyzmie istnieją trzy główne święta,

   

   znane jako Tri-Samaya. Są to Wesak, Dharmachakra i Uposatha. Wesak to najważniejsze święto, obchodzone w maju lub czerwcu, które upamiętnia narodziny, oświecenie i śmierć Buddy. Dharmachakra jest obchodzone w lipcu i upamiętnia pierwszą mowę Buddy. Uposatha to święto, które obchodzone jest co miesiąc w czasie pełni księżyca i ma charakter ascetyczny. W buddyzmie istnieją określone zasady etyczne, które są wyznaczane przez Drogę Oświecenia a święta buddyjskie, skupiają się na duchowej praktyce Praktyka ta ma ułatwić wyznawcom kroczenie Drogą Buddy Oświeconego.

3. Sikhizm: W religii sikhijskiej, świątynie nazywane Gurdwarami są ważnymi miejscami kultu. W sikhizmie

   

   najważniejszymi świętami są Vaisakhi, Guru Nanak Jayanti i Diwali. Vaisakhi to święto, które obchodzone jest w kwietniu i upamiętnia utworzenie Khalsa – społeczności sikhów. Guru Nanak Jayanti to święto, które obchodzone jest w listopadzie i upamiętnia urodziny Guru Nanaka – założyciela sikhizmu. Diwali jest obchodzone w listopadzie i jest to “święto świateł”, podobnie jak w hinduizmie. Sikhijskie święta są skoncentrowane na pochwaleniu Boga, zwróceniu uwagi na znaczenie prostego życia i jedności wśród ludzi W religii tej istnieje koncepcja “Guru Granth Sahib” – świętej księgi, która zawiera zbiór nauk, które kierują sposobem życia i podejmowania decyzji.

4. Taoizm: W taoizmie nie ma ściśle określonych świąt, ale istnieją ważne uroczystości związane z rytuałami, takie jak Qingming

   

   (obchodzone w kwietniu) – czas, w którym Chińczycy odwiedzają groby swoich przodków i składają ofiary. W taoizmie, ważnymi dniami są m.in. Dzień Początku Roku – obchodzone w pierwszym dniu księżycowego nowego roku. W taoizmie, święta są skoncentrowane na równowadze i harmonii, czcząc różne bóstwa i celebrowanie cyklu naturalnych zmian W religii tej jednym z najważniejszych koncepcji etycznych jest zasada wu wei, która oznacza działanie poprzez nie-działanie, czyli pozostawanie w harmonii z naturą

5. Shintoizm: W shintoizmie istnieje wiele świąt, ale najważniejszym z nich jest Nowy Rok (Shogatsu), który

   

   obchodzony jest 1 stycznia. Jest to czas, w którym Shinto świątynie są wypełnione ludźmi, którzy modlą się o szczęście i powodzenie w nadchodzącym roku.

Podsumowując, obchody świąt różnych religii odzwierciedlają różne koncepcje etyki, moralności i ludzkich wartości. W każdej religii istnieją rytuały, obyczaje i symbole, które odzwierciedlają te koncepcje i stanowią ważny element praktyki religijnej.

Każda religia ma swoje unikalne święta i uroczystości, które są ważne dla wyznawców. Zdaję sobie sprawę, że pokazaliśmy niewielki skrawek tematu. Postaramy się pokazać bogactwo świąt w innych publikacjach.

Jesteśmy otwarci na współpracę z ludźmi nauki którzy przedstawią kulturę, religię ze swojej perspektywy.  Pragniemy też poznać Wasze zwyczaje świąteczne tak te indywidualne, rodzinne jak i grupowe.  Jesteśmy też ciekawi wspomnień ze spotkań z innymi kulturami. 

Pisząc ten artykuł posiłkowałem się powszechnie dostępną wiedzą.

Andrzej Gaj