1.   Cele ogólne Instrumentu są następujące: #

2.   Cele szczegółowe Instrumentu są następujące: #

3.   Osiągnięcie celów, o których mowa w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, mierzy się z zastosowaniem odpowiednich wskaźników, o których mowa w art. 41.

4.   Co najmniej 93 % wydatków w ramach Instrumentu spełnia kryteria ODA ustanowione przez Komitet Pomocy Rozwojowej OECD, a tym samym stanowi część łącznego zobowiązania w ramach ODA, w tym dla krajów najsłabiej rozwiniętych. Należy uwzględnić specyficzny charakter wydatków związanych z krajami oraz terytoriami partnerskimi wymienionymi w załączniku I.

1.   Finansowanie unijne udzielane w ramach Instrumentu wykonuje się poprzez: #

2.   Programy geograficzne obejmują współpracę krajową i wielokrajową na następujących obszarach: #

Programy geograficzne mogą obejmować wszystkie państwa trzecie z wyjątkiem kandydatów i potencjalnych kandydatów określonych w rozporządzeniu IPA III oraz krajów i terytoriów zamorskich.

Mogą być również ustanawiane programy geograficzne o zasięgu kontynentalnym lub transregionalnym, w szczególności program panafrykański obejmujący kraje afrykańskie, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a) i b), oraz program obejmujący kraje Afryki, Karaibów i Pacyfiku, o których mowa w akapicie pierwszym lit. b), c) i d).

Programy geograficzne na obszarze objętym polityką sąsiedztwa mogą obejmować każde państwo lub terytorium wymienione w załączniku I.

Ze względu na realizację celów Instrumentu programy geograficzne dotyczą obszarów współpracy określonych w załączniku II.

3.   Programy tematyczne obejmują działania związane z realizacją celów zrównoważonego rozwoju na poziomie globalnym w następujących obszarach: #

Programy tematyczne mogą obejmować wszystkie państwa trzecie, jak również kraje i terytoria zamorskie.

Ze względu na realizację celów Instrumentu programy tematyczne dotyczą obszarów interwencji określonych w załączniku III.

4.   Działania szybkiego reagowania umożliwiają wczesne podjęcie działań, które: #

Działania szybkiego reagowania mogą obejmować wszystkie państwa trzecie, jak również kraje i terytoria zamorskie.

Ze względu na realizację celów Instrumentu działania szybkiego reagowania dotyczą obszarów interwencji określonych w załączniku IV.

5.   Działania realizowane w ramach Instrumentu wdrażane są przede wszystkim poprzez programy geograficzne. #

Działania wdrażane poprzez programy tematyczne stanowią uzupełnienie działań finansowanych na mocy programów geograficznych oraz wspierają globalne i transregionalne inicjatywy służące realizacji celów uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym, w szczególności celów zrównoważonego rozwoju i porozumienia paryskiego, a także ochronie globalnych dóbr publicznych lub rozwiązywaniu wyzwań globalnych. Działania wdrażane w ramach programów tematycznych mogą być również podejmowane w przypadku gdy:

Działania szybkiego reagowania stanowią uzupełnienie programów geograficznych i tematycznych. Działania szybkiego reagowania są opracowywane i wdrażane w sposób, który w stosownych przypadkach umożliwia zachowanie ich ciągłości w ramach programów geograficznych lub tematycznych.

6.   Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 44 w celu zmiany załącznikówII, III i IV. #

7.   Komisja jest uprawniona do przyjęcia – do dnia 31 grudnia 2021 r. – aktu delegowanego służącego uzupełnieniu niniejszego rozporządzenia, zgodnie z art. 44, o przepisy określające: #

Akt delegowany, o którym mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, poddaje się przeglądowi w ramach ewaluacji śródokresowej, o której mowa w art. 42 ust. 2.

1.   Podczas wdrażania Instrumentu zapewnia się zgodność, spójność, synergie i komplementarność z wszystkimi obszarami działań zewnętrznych Unii, w tym innymi instrumentami finansowania zewnętrznego, i innymi odpowiednimi unijnymi politykami i programami, a także spójność polityk na rzecz rozwoju.

W tym celu Unia bierze pod uwagę oddziaływanie wszystkich polityk wewnętrznych i zewnętrznych na zrównoważony rozwój i stara się propagować zwiększone synergie i komplementarność, w szczególności względem polityki handlowej, współpracy gospodarczej i współpracy w ramach innych sektorów.

2.   Działania objęte zakresem stosowania rozporządzenia (WE) nr 1257/96 nie są finansowane w ramach Instrumentu.

3.   W stosownych przypadkach działanie, które otrzymało wkład w ramach Instrumentu, może również otrzymać wkład z jakiegokolwiek innego programu Unii, pod warunkiem że wkłady te nie pokrywają tych samych kosztów. Instrument może także wnieść wkład w środki ustanowione w innych programach Unii, pod warunkiem że wkłady te nie pokrywają tych samych kosztów. Zasady odnośnego programu Unii mają zastosowanie do odpowiedniego wkładu w działanie. Finansowanie skumulowane nie może przekraczać łącznych kosztów kwalifikowalnych działania. Wsparcie w ramach poszczególnych programów Unii może być obliczane proporcjonalnie, zgodnie z dokumentami określającymi warunki wsparcia.

1.   Pula środków finansowych na wdrożenie Instrumentu na okres od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2027 r. wynosi 79 462 000 000 EUR w cenach bieżących. #

2.   Pula środków finansowych, o której mowa w ust. 1, składa się z: #

3.   Rezerwa na nowe wyzwania i priorytety w kwocie 9 534 000 000 EUR stanowi powiększenie kwot, o których mowa w ust. 2 lit. a), b) i c) niniejszego artykułu, zgodnie z art. 17. #

4.   Pula środków finansowych, o której mowa w ust. 2 lit. a), odpowiada co najmniej 75 % puli środków finansowych, o której mowa w ust. 1. #

5.   Działania określone w art. 9 są finansowane do kwoty 270 000 000 EUR. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 44 w celu zmiany tej kwoty. #

1.   Unia dąży – poprzez dialog i współpracę z krajami partnerskimi, regionami i społeczeństwem obywatelskim, w tym poprzez działanie na forach wielostronnych – do propagowania, rozwijania i umacniania zasad demokracji, dobrych rządów, praworządności, poszanowania praw człowieka, w tym ich powszechności i niepodzielności, i podstawowych wolności, a także poszanowania godności ludzkiej oraz zasad równości i solidarności, na których się opiera.

2.   Aby przestrzegać zasad dotyczących praw człowieka i wspierać tych, którym te prawa przysługują, szczególnie uboższe, marginalizowane i słabsze osoby i grupy społeczne, w tym osoby z niepełnosprawnościami, w dochodzeniu ich praw, a także aby pomagać krajom partnerskim w realizacji ich międzynarodowych zobowiązań w zakresie praw człowieka, Instrument powinien stosować podejście oparte na prawach, obejmujące wszystkie prawa człowieka, zarówno obywatelskie i polityczne, jak i gospodarcze, społeczne oraz kulturalne. W podejściu tym należy kierować się zasadą „niepomijania nikogo”, równości i niedyskryminacji z jakiegokolwiek względu.

3.   Instrument propaguje – poprzez działania ukierunkowane i włączone w główny nurt – równouprawnienie płci, prawa kobiet i dziewcząt oraz wzmocnienie ich pozycji, a także zasadę niedyskryminacji z jakiegokolwiek względu. Zwraca on również szczególną uwagę na prawa dziecka i wzmocnienie pozycji młodzieży.

4.   Instrument wdraża się z zapewnieniem pełnej zgodności z zobowiązaniem Unii do propagowania, ochrony i przestrzegania wszystkich praw człowieka oraz do pełnego i skutecznego wdrożenia postanowień  pekińskiej platformy działania, programu działania Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju oraz wyników ich konferencji przeglądowych, a także z zobowiązaniem na rzecz reprodukcyjnych i seksualnych praw i zdrowia w tym kontekście. Mając to na względzie, Instrument wspiera zobowiązanie Unii do propagowania, ochrony i przestrzegania praw wszystkich osób do posiadania pełnej kontroli oraz swobodnego i odpowiedzialnego decydowania – w sposób wolny od dyskryminacji, przymusu i przemocy – w kwestiach dotyczących ich seksualności oraz zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego. Wspiera też potrzebę powszechnego dostępu po przystępnych cenach do wysokiej jakości wszechstronnych informacji na temat zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, edukacji w tym zakresie (w tym do wszechstronnej edukacji seksualnej) oraz usług opieki zdrowotnej.

5.   Unia wspiera, w stosownych przypadkach, realizację dwustronnej, regionalnej i wielostronnej współpracy oraz dialogu, układów o stowarzyszeniu i umów handlowych, umów o partnerstwie oraz trójstronnej współpracy.

Unia propaguje wielostronne i oparte na zasadach i wartościach podejście do globalnych dóbr i wyzwań, a także współpracuje w tym zakresie z państwami członkowskimi, krajami partnerskimi, organizacjami międzynarodowymi i innymi darczyńcami.

Unia propaguje skuteczny multilateralizm poprzez wspieranie współpracy z organizacjami międzynarodowymi i innymi darczyńcami.

Unia bierze pod uwagę i omawia w ramach regularnego dialogu politycznego z krajami partnerskimi ich wyniki w realizacji obowiązków i zobowiązań, w tym Agendy 2030, międzynarodowych konwencji praw człowieka i innych konwencji, w tym konwencji w sprawie standardów bezpieczeństwa jądrowego, międzynarodowych umów, w szczególności porozumienia paryskiego, oraz stosunków umownych z Unią, w szczególności układów o stowarzyszeniu, umów o partnerstwie i współpracy oraz umów handlowych.

6.   W stosownych przypadkach współpraca między Unią i państwami członkowskimi, z jednej strony, a krajami partnerskimi, z drugiej strony, oparta jest na zasadach skuteczności pomocy rozwojowej, w ramach wszystkich jej rodzajów, i ma na celu ich propagowanie. Zasady te to: odpowiedzialność krajów partnerskich za priorytety w dziedzinie rozwoju, skoncentrowanie się na rezultatach, inkluzywne partnerstwa na rzecz rozwoju, przejrzystość i wzajemna rozliczalność. Unia propaguje skuteczne i wydajne uruchamianie i wykorzystanie zasobów.

Zgodnie z zasadą inkluzywnego partnerstwa i przejrzystości w stosownych przypadkach Komisja zapewnia, aby prowadzono należyte konsultacje z odnośnymi zainteresowanymi podmiotami z krajów partnerskich, w tym organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i władzami lokalnymi, a także by podmioty te miały dostęp – w stosownym czasie – do stosownych informacji i dzięki temu mogły być odpowiednio zaangażowane w procesy opracowywania, wdrażania i związanego z tym monitorowania programów i odgrywać w tych procesach istotną rolę. W stosownych przypadkach Komisja zapewnia też, by prowadzony był wzmocniony dialog z sektorem prywatnym.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności Komisja preferuje, w stosownych przypadkach, korzystanie z instytucji i systemów krajów partnerskich przy wdrażaniu programów.

7.   W celu propagowania komplementarności i skuteczności swoich działań i inicjatyw Unia i państwa członkowskie zapewniają koordynację swoich polityk i regularnie prowadzą wzajemne konsultacje w sprawie swoich programów pomocy, także w ramach organizacji międzynarodowych i podczas konferencji międzynarodowych.

Unia i państwa członkowskie koordynują swoje odpowiednie programy wsparcia w celu zwiększenia skuteczności i wydajności.

Unia wspiera inkluzywność przy wdrażaniu Instrumentu i współpracę z państwami członkowskimi, dążąc do maksymalizacji wartości dodanej oraz uwzględniając doświadczenia i zdolności, dzięki czemu uwypuklone zostaną wzajemne interesy, wartości i wspólne cele. Unia zachęca do wymiany najlepszych praktyk i dzielenia się wiedzą przez organy i ekspertów z państw członkowskich.

8.   Programy i działania realizowane w ramach Instrumentu włączają w główny nurt walkę ze zmianą klimatu, ochronę środowiska, prawa człowieka, demokrację, równouprawnienia płci i, w stosownych przypadkach, zmniejszanie ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi; dotyczą także wzajemnych powiązań między celami zrównoważonego rozwoju, tak aby propagować zintegrowane działania, które mogą przynosić dodatkowe korzyści i przyczyniać się do osiągania wielorakich celów w sposób spójny. Te programy i działania realizowane są w oparciu o kompleksową, multidyscyplinarną analizę kontekstu, zdolności, zagrożeń i słabości, przy zastosowaniu podejścia opartego na odporności i zapewnieniu uwrażliwienia na konflikty, z uwzględnieniem kwestii zapobiegania konfliktom i budowania pokoju. Są one zgodne z zasadą „nie szkodzić” i zasadą niepomijania nikogo.

9.   Instrument propaguje wykorzystanie cyfryzacji jako potężnego czynnika umożliwiającego zrównoważony rozwój i wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu.

10.   W stosunkach z partnerami należy stosować bardziej skoordynowane, całościowe i ustrukturyzowane podejście do migracji, mając na uwadze, jak ważne jest wyeliminowanie pierwotnych przyczyn migracji nieuregulowanej i przymusowych wysiedleń

. Powinno ono prowadzić do maksymalizacji synergii i tworzenia kompleksowych partnerstw, przy czym szczególną uwagę należy zwrócić na kraje pochodzenia i tranzytu. Podejście to ma łączyć wszystkie odpowiednie narzędzia i niezbędny efekt mnożnikowy poprzez elastyczne podejście zachęcające, wraz z – stosownie do sytuacji – ewentualnymi zmianami w przydziale środków finansowych związanych z migracją zgodnie z zasadami programowania określonymi w Instrumencie. Powinno uwzględniać skuteczną współpracę i wdrażanie porozumień i dialogów z Unii w sprawie migracji. Wspomniane działania są realizowane z pełnym poszanowaniem prawa międzynarodowego, w tym międzynarodowych praw człowieka i prawa uchodźczego, oraz kompetencji Unii i kompetencji krajowych. Skuteczność tego podejścia ocenia się raz w roku lub w razie potrzeby. Działania związane z migracją realizowane w ramach Instrumentu są wdrażane w ramach wsparcia celów unijnej polityki migracyjnej przy użyciu elastycznego mechanizmu finansowania.

11.   Komisja zapewnia, by działania przyjmowane w ramach Instrumentu w związku ze zwalczaniem terroryzmu i przestępczości zorganizowanej, z cyberbezpieczeństwem i walką z cyberprzestępczością oraz w związku z budowaniem zdolności podmiotów wojskowych w celu wsparcia rozwoju i bezpieczeństwa służącego rozwojowi były wdrażane z poszanowaniem prawa międzynarodowego, w tym międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka i prawa humanitarnego. W tym celu Komisja ustanawia odpowiednie ramy oceny ryzyka i monitorowania. W tych ramach Komisja opracowuje wytyczne operacyjne w celu zapewnienia, by prawa człowieka były uwzględniane przy opracowywaniu i wdrażaniu tych działań.

Działania takie są realizowane w oparciu o regularną i solidną analizę konfliktu, aby zapewnić uwrażliwienie na konflikty i w ramach reformy sektora bezpieczeństwa zastosować podejście, które przyczyni się do demokratycznego sprawowania rządów, zwiększenia rozliczalności i bezpieczeństwa ludzkiego i przyniesie korzyści dla ludności lokalnej. W stosownych przypadkach środki te wpisują się w kontekst pomocy długoterminowej mającej na celu zreformowanie sektora bezpieczeństwa.

12.   Komisja regularnie przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie informacje oraz, z inicjatywy jednej z tych trzech instytucji, wymienia z nimi poglądy, w tym na temat podejścia opartego na zachętach w odpowiedzi na wyniki w kluczowych obszarach, o których mowa w art. 20. Parlament Europejski może regularnie wymieniać poglądy z Komisją na temat własnych programów pomocy, w odniesieniu do takich kwestii, jak budowanie zdolności, w tym w odniesieniu do powiązanej z tym mediacji i dialogu, oraz obserwacja wyborów.

13.   Komisja regularnie wymienia informacje w ramach społeczeństwa obywatelskiego.

14.   W stosownych przypadkach Komisja opracowuje i monitoruje ramy zarządzania ryzykiem, w tym środki oceny ryzyka i środki ograniczające ryzyko.

15.   Z finansowania unijnego w ramach Instrumentu nie można korzystać w celu finansowania zakupu broni lub amunicji ani w celu finansowania operacji o charakterze wojskowym lub obronnym.

1.   W celu przyczynienia się do zrównoważonego rozwoju, który wymaga utworzenia stabilnych, pokojowych i inkluzywnych społeczeństw, pomoc Unii w ramach Instrumentu może być wykorzystywana w kontekście szerszej reformy sektora bezpieczeństwa lub do budowania zdolności podmiotów wojskowych w krajach partnerskich, w wyjątkowych okolicznościach określonych w ust. 3, w celu realizacji działań rozwojowych i zapewnienia bezpieczeństwa służącego rozwojowi.

2.   Pomoc na podstawie niniejszego artykułu może w szczególności obejmować realizację programów budowania zdolności na rzecz rozwoju i bezpieczeństwa służącego rozwojowi, w tym szkoleń, mentoringu i doradztwa, a także dostawy sprzętu, ulepszenia infrastruktury i świadczenia usług bezpośrednio związanych z tą pomocą.

3.   Pomoc na podstawie niniejszego artykułu jest świadczona jedynie w sytuacji, gdy:

4.   Pomocy Unii na podstawie niniejszego artykułu nie wykorzystuje się do finansowania budowania zdolności podmiotów wojskowych do celów innych niż realizacja działań rozwojowych i zapewnienie bezpieczeństwa służącego rozwojowi. W szczególności pomoc Unii nie służy do finansowania:

5.   Przy opracowywaniu i wdrażaniu środków na podstawie niniejszego artykułu Komisja propaguje odpowiedzialność kraju partnerskiego. Komisja rozwija także niezbędne elementy i dobre praktyki wymagane do zapewnienia zrównoważoności i rozliczalności w perspektywie średnio- i długoterminowej, jak również propaguje praworządność i ustalone zasady prawa międzynarodowego.

1.   Ze względu na realizację celów Instrumentu programy geograficzne dotyczą następujących obszarów współpracy:

2.   Bardziej szczegółowe informacje na temat każdego z obszarów współpracy, o których mowa w ust. 1, przedstawiono w załączniku II.

1.   Ze względu na realizację celów Instrumentu programy tematyczne obejmują następujące obszary interwencji:

2.   Bardziej szczegółowe informacje na temat każdego z obszarów współpracy, o których mowa w ust. 1, przedstawiono w załączniku III.

1.   Współpraca i interwencje w ramach Instrumentu są objęte programowaniem z wyjątkiem działań szybkiego reagowania, o których mowa w art. 4 ust. 4.

2.   Na podstawie art. 7 programowanie w ramach Instrumentu opiera się na następujących zasadach:

Parlament Europejski i Rada są informowane o wynikach konsultacji przewidzianych w akapicie pierwszym lit. c) i d).

3.   Dokumenty programowe opierają się na rezultatach i w miarę możliwości zawierają wyraźne wartości docelowe i wskaźniki. Wskaźniki opierają się, w stosownych przypadkach, na uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym wartościach docelowych i wskaźnikach, w szczególności tych określonych na potrzeby realizacji celów zrównoważonego rozwoju, a także ramach rezultatów na poziomie poszczególnych krajów, w celu dokonania oceny i informowania o tym, w jaki sposób Unia przyczynia się do osiągania rezultatów na poziomie produktów, wyników i wpływu.

1.   Programowanie w przypadku programów geograficznych opiera się na następujących zasadach:

2.   Programowanie w przypadku programów geograficznych zapewnia konkretne dostosowane ramy współpracy w oparciu o:

3.   W procesie przydzielania zasobów w sposób priorytetowy traktuje się kraje najbardziej potrzebujące, w szczególności kraje najsłabiej rozwinięte, kraje o niskich dochodach, kraje znajdujące się w sytuacji kryzysowej, pokryzysowej lub niestabilności i podatności na zagrożenia, w tym małe rozwijające się państwa wyspiarskie oraz kraje rozwijające się bez dostępu do morza.

4.   Dodatkowo Unia zajmie się szczególnymi wyzwaniami, z którymi mierzą się kraje o średnim dochodzie, a zwłaszcza kraje, których status uległ zmianie z kraju o niskim dochodzie na kraj o średnim dochodzie.

5.   Współpraca z krajami uprzemysłowionymi skupia się na propagowaniu interesów i wartości Unii oraz interesów i wartości wzajemnych, a także wspólnie uzgodnionych celów i multilateralizmu.

6.   Instrument przyczynia się do działań przewidzianych w rozporządzeniu (UE) 2021/817. Na podstawie niniejszego rozporządzenia sporządza się jednolity dokument programowy na okres siedmiu lat, obejmujący środki finansowe z rozporządzenia IPA III. Wykorzystanie tych środków finansowych podlega rozporządzeniu (UE) 2021/817.

1.   Wdrażanie Instrumentu w przypadku programów o określonym zasięgu geograficznym odbywa się z wykorzystaniem wieloletnich programów indykatywnych i wielokrajowych programów indykatywnych.

2.   W wieloletnich programach indykatywnych określa się priorytetowe obszary wybrane do finansowania przez Unię, szczegółowe cele, oczekiwane rezultaty oraz jasne i sprecyzowane wskaźniki realizacji celów, a także indykatywne przydziały finansowe, zarówno całkowite, jak i w podziale na priorytetowe dziedziny oraz, w stosownych przypadkach, metody wykonywania.

3.   Wieloletnie programy indykatywne oparte są między innymi na:

4.   Aby zwiększyć wpływ zbiorowej współpracy w ramach Unii, tam gdzie to możliwe i stosowne, wspólny dokument programowy zastępuje dokumenty programowe Unii i państw członkowskich. Jednakże taki wspólny dokument programowy zastępuje wieloletni program indykatywny Unii tylko wtedy, jeżeli został zatwierdzony w akcie wykonawczym przyjętym na podstawie art. 16, jest zgodny z art. 12 i 13, zawiera elementy określone w ust. 2 niniejszego artykułu i ustanawia podział prac pomiędzy Unią i państwami członkowskimi.

1.   Wdrażanie Instrumentu w przypadku programów tematycznych odbywa się z wykorzystaniem wieloletnich programów indykatywnych.

2.   W wieloletnich programach indykatywnych dla programów tematycznych określa się unijną strategię, priorytety wybrane do finansowania unijnego, szczegółowe cele, oczekiwane rezultaty oraz jasne i sprecyzowane wskaźniki realizacji celów, sytuację międzynarodową oraz działania głównych partnerów w zakresie danego tematu.

W stosownych przypadkach określa się zasoby i priorytety interwencji w ramach udziału w inicjatywach ogólnoświatowych.

3.   Wieloletnie programy indykatywne dla programów tematycznych określają orientacyjny przydział finansowy – całkowity oraz w podziale na obszary współpracy i priorytetowe dziedziny. Orientacyjny przydział finansowy może być przedstawiony w postaci przedziału.

1.   Komisja przyjmuje w drodze aktów wykonawczych wieloletnie programy indykatywne, o których mowa w art. 14 i 15. Te akty wykonawcze są przyjmowane zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 45 ust. 2. Procedura ta ma również zastosowanie do przeglądów, o których mowa w ust. 3 i 4 niniejszego artykułu, które znacząco zmieniają treść wieloletnich programów indykatywnych.

2.   Przy przyjmowaniu wspólnych wieloletnich dokumentów programowych, o których mowa w art. 14, decyzja Komisji ma zastosowanie jedynie do wkładu Unii do wspólnego wieloletniego dokumentu programowego.

3.   Wieloletnie programy indykatywne dla programów geograficznych są poddawane przeglądowi po ewaluacji śródokresowej, o której mowa w art. 42 ust. 2, i na zasadzie ad hoc, stosownie do potrzeb, w celu zapewnienia ich skutecznego wdrożenia, w szczególności w przypadku znaczących zmian w ramach polityki, o których mowa w art. 7, lub w następstwie sytuacji kryzysowej lub pokryzysowej.

4.   Wieloletnie programy indykatywne dla programów tematycznych są poddawane przeglądowi po ewaluacji śródokresowej, o której mowa w art. 42 ust. 2, i na zasadzie ad hoc, stosownie do potrzeb, w celu zapewnienia skutecznego ich wdrożenia, w szczególności w przypadku znaczących zmian w ramach polityki, o których mowa w art. 7.

5.   Ze względu na należycie uzasadnioną, szczególnie pilną potrzebę związaną z okolicznościami, takimi jak kryzysy lub bezpośrednie zagrożenie dla pokoju, demokracji, praworządności, praw człowieka lub podstawowych wolności Komisja może zmienić – w drodze aktów wykonawczych – wieloletnie programy indykatywne, o których mowa w art. 14 i 15. Te akty wykonawcze przyjmuje się w trybie pilnym, o którym mowa w art. 45 ust. 4.

1.   Kwota, o której mowa w art. 6 ust. 3, jest wykorzystywana tam, gdzie jest najbardziej potrzebna i gdzie jest to należycie uzasadnione, między innymi na:

2.   Sposób wykorzystania tych środków finansowych określa się zgodnie z procedurami ustanowionymi w art. 16 i 25.

1.   W przypadku krajów i terytoriów partnerskich wymienionych w załączniku I obszary priorytetowe do finansowania przez Unię wybierane są głównie spośród tych uwzględnionych w układach o stowarzyszeniu, umowach o partnerstwie i współpracy, wspólnie uzgodnionych programach stowarzyszeniowych i priorytetach partnerstwa lub innych istotnych – istniejących i przyszłych – dokumentach, o których mowa w art. 14 ust. 3 lit. c), wspólnie uzgodnionych między Unią a krajami partnerskimi w formatach dwustronnych i wielostronnych, w tym, w stosownych przypadkach w ramach Partnerstwa Wschodniego i południowego wymiaru europejskiej polityki sąsiedztwa, zgodnie z celami szczegółowymi określonymi w art. 18, oraz obszarów współpracy w ramach programów geograficznych określonych w załączniku II.

2.   W drodze odstępstwa od art. 13 ust. 2 i 3 unijne wsparcie na mocy programów geograficznych realizowanych w ramach polityki sąsiedztwa jest zróżnicowane pod względem formy i kwot, z uwzględnieniem następujących elementów dotyczących kraju partnerskiego:

3.   Wsparcie udzielane przez Unię, o którym mowa w ust. 2 niniejszego artykułu, zostaje odzwierciedlone w dokumentach programowych dotyczących programów geograficznych, o których mowa w art. 14.

1.   Kwota wynosząca indykatywnie 10 % puli środków finansowych określonej w art. 6 ust. 2 lit. a) tiret pierwsze, stanowiącej uzupełnienie krajowych indykatywnych alokacji finansowych, o których mowa w art. 14, zostaje przydzielona krajom i terytoriom partnerskim wymienionym w załączniku I jako zachęta do wdrażania reform. Takie alokacje określa się na podstawie wyników i postępów w dziedzinie demokracji, dobrych rządów i praworządności (w tym współpracy ze społeczeństwem obywatelskim), praw człowieka (w tym równouprawnienia płci), współpracy w kwestii migracji, zarządzania gospodarczego i wdrażania reform, w szczególności tych, które zostały wspólnie uzgodnione. Postępy krajów partnerskich podlegają regularnej ocenie, w szczególności poprzez sprawozdania z postępów, które przedstawiają tendencje w zestawieniu z poprzednimi latami.

2.   Ust. 1 nie stosuje się do wsparcia na rzecz społeczeństwa obywatelskiego, zapobiegania konfliktom i budowania pokoju, kontaktów międzyludzkich, w tym współpracy między władzami lokalnymi, wsparcia na rzecz poprawy przestrzegania praw człowieka ani środków wsparcia związanych z sytuacjami kryzysowymi. W przypadku poważnego lub trwałego pogorszenia się sytuacji w zakresie demokracji, praw człowieka lub praworządności, lub podwyższonego ryzyka konfliktu, wsparcie na rzecz tych działań zwiększa się w miarę możliwości i stosownie do sytuacji.

1.   Współpraca transgraniczna, zgodnie z definicją w art. 2 akapit pierwszy pkt 5, obejmuje współpracę na przyległych zewnętrznych granicach lądowych i morskich, współpracę transnarodową na większych terytoriach transnarodowych lub współpracę morską wokół basenów morskich, jak również współpracę międzyregionalną.

2.   Obszar objęty polityką sąsiedztwa stanowi uzupełnienie programów współpracy transgranicznej zgodnie z ust. 1, współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach rozporządzenia w sprawie Interreg. Na wsparcie tych programów przydziela się indykatywnie maksymalnie 5 % puli środków finansowych dla obszaru objętego polityką sąsiedztwa.

3.   Wkłady na rzecz programów współpracy transgranicznej są określane i wykorzystywane zgodnie z art. 10 ust. 3 rozporządzenia w sprawie Interreg.

4.   Poziom współfinansowania unijnego nie przekracza 90 % wydatków kwalifikowalnych w ramach programu współpracy transgranicznej.

5.   Płatności zaliczkowe na programy współpracy transgranicznej mogą przekroczyć odsetek, o którym mowa w art. 51 rozporządzenia w sprawie Interreg. Na wniosek instytucji zarządzającej stawka płatności zaliczkowych za każdy rok budżetowy może wynosić do 80 % rocznych zobowiązań na rzecz programu.

6.   Wieloletni dokument strategiczny dotyczący współpracy transgranicznej określający elementy, o których mowa w art. 14 ust. 2 niniejszego rozporządzenia, przyjmuje się zgodnie z art. 10 ust. 1 rozporządzenia w sprawie Interreg.

7.   W przypadku wstrzymania programów współpracy transgranicznej zgodnie z art. 12 rozporządzenia w sprawie Interreg wsparcie z puli środków finansowych dla obszarów objętych polityką sąsiedztwa przeznaczone na wstrzymany program może być wykorzystane w celu finansowania innych programów współpracy transgranicznej lub wszelkich innych działań objętych tą pulą środków finansowych, stosownie do przypadku.

1.   Komisja przyjmuje roczne lub wieloletnie plany działania oraz środki. Środki mogą przyjmować formę środków indywidualnych, środków specjalnych, środków wspierających lub nadzwyczajnych środków pomocy. Plany działania i środki uwzględniają specyficzny kontekst i dla każdego działania określają zakładane cele, oczekiwane rezultaty oraz główne działania, metody wdrażania, monitorowania i ewaluacji, a także budżet i wszelkie powiązane wydatki.

2.   Plany działania opierają się na dokumentach programowych, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w ust. 5 i 6. Plany działania są opracowywane w sposób inkluzywny, przejrzysty i terminowy. W stosownych przypadkach plany działania są omawiane wspólnie z państwami członkowskimi z myślą o lepszym współdziałaniu.

3.   W razie potrzeby – przed przyjęciem planów działania lub po ich przyjęciu – pojedyncze działanie można przyjąć jako środek indywidualny. Środki indywidualne opierają się na dokumentach programowych, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w ust. 5, i innych należycie uzasadnionych przypadków.

4.   W przypadku nieprzewidzianych potrzeb lub okoliczności, a także jeśli finansowanie z wielu odpowiednich źródeł jest niemożliwe, Komisja może przyjąć środki specjalne nieprzewidziane w dokumentach programowych.

5.   Roczne lub wieloletnie plany działania oraz środki indywidualne mogą być wykorzystywane do realizowania działań szybkiego reagowania, o których mowa w art. 4 ust. 4 lit. b) i c).

6.   Komisja może przyjąć nadzwyczajne środki pomocy dla działań szybkiego reagowania zgodnie z art. 4 ust. 4 lit. a).

Okres obowiązywania nadzwyczajnego środka pomocy może wynosić do 18 miesięcy i może zostać przedłużony dwukrotnie o okresy nieprzekraczające sześciu miesięcy – łącznie maksymalnie do 30 miesięcy – w przypadku wystąpienia obiektywnych i nieprzewidzianych przeszkód we wdrażaniu środka, jednakże pod warunkiem że kwota finansowa przewidziana na ten środek nie zostanie zwiększona.

W sytuacji przedłużającego się kryzysu i konfliktu Komisja może przyjąć drugi nadzwyczajny środek pomocy na okres do 18 miesięcy. W należycie uzasadnionych przypadkach można przyjąć dalsze środki, jeżeli ciągłość działania Unii ma zasadnicze znaczenie i nie może zostać zapewniona w inny sposób.

1.   Unijne finansowanie może obejmować wydatki na wsparcie przeznaczone na wdrożenie Instrumentu i realizację jego celów, w tym na wsparcie administracyjne związane z przygotowaniem, działaniami następczymi, monitorowaniem oraz działaniami w zakresie kontroli, audytu i ewaluacji, niezbędnymi do wdrożenia, a także wydatki ponoszone przez siedzibę główną i delegatury Unii na wsparcie administracyjne i koordynacyjne potrzebne do programowania operacji finansowanych w ramach Instrumentu w tym działań informacyjnych i komunikacyjnych oraz systemów informatycznych dla przedsiębiorstw, a także do zarządzania nimi.

2.   Jeżeli wydatki na wsparcie nie są uwzględnione w planach działania i środkach, o których mowa w art. 23, Komisja przyjmuje, w stosownych przypadkach, środki wspierające. Unijne finansowanie w ramach środków wspierających może obejmować:

1.   Plany działania i środki są przyjmowane w drodze aktów wykonawczych. Te akty wykonawcza przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 45 ust. 2.

2.   Procedura, o której mowa w ust. 1, nie jest wymagana w przypadku:

W przypadku wieloletnich planów działania i środków progi, o których mowa w ust. 2 akapit pierwszy lit. a), b) i c) oraz lit. d) ppkt (iv), stosuje się w ujęciu rocznym.

Parlament Europejski i państwa członkowskie są informowane za pośrednictwem właściwego komitetu, o którym mowa w art. 45, o planach działania i środkach, z wyjątkiem nadzwyczajnych środków pomocy, oraz o zmianach technicznych przyjętych na mocy niniejszego ustępu w terminie jednego miesiąca od ich przyjęcia.

3.   Przed przyjęciem lub przedłużeniem obowiązywania nadzwyczajnych środków pomocy, które nie przekraczają kwoty 20 000 000 EUR, Komisja powiadamia Parlament Europejski i Radę o charakterze i celach takiego środka pomocy oraz o przeznaczonych na niego kwotach finansowych. Komisja informuje Parlament Europejski i Radę o zamiarze wprowadzenia znaczących zmian do uprzednio przyjętych nadzwyczajnych środków pomocy. Komisja uwzględnia odpowiednie podejście polityczne do planowania, a następnie wdrażania takich środków w celu zachowania spójności działań zewnętrznych Unii.

4.   W przypadku należycie uzasadnionej, szczególnie pilnej potrzeby, takiej jak kryzys, w tym wystąpienie klęsk żywiołowych lub katastrof spowodowanych przez człowieka, lub bezpośrednie zagrożenie dla demokracji, praworządności, praw człowieka lub podstawowych wolności Komisja może przyjąć plany działania i środki lub zmiany istniejących planów działania i środków, w formie aktów wykonawczych mających natychmiastowe zastosowanie, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 45 ust. 4.

5.   Na poziomie działań prowadzona jest odpowiednia kontrola wpływu na środowisko, w tym pod kątem wpływu działań na zmianę klimatu i różnorodność biologiczną, zgodnie z mającymi zastosowanie aktami ustawodawczymi Unii, w tym dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/92/UE (42) i dyrektywą Rady 85/337/EWG (43), w stosownych przypadkach łącznie z oceną oddziaływania na środowisko, w tym oddziaływania na zmianę klimatu, ekosystemy i różnorodność biologiczną, dla działań, które mogą mieć wpływ na środowisko, w szczególności w przypadku nowych, dużych działań infrastrukturalnych.

Inne stosowne oceny ex ante, które są proporcjonalne do celów i kwot planowanych działań i środków, należy przeprowadzić w celu określenia możliwych skutków i zagrożeń tych działań i środków w odniesieniu do praw człowieka, dostępu do zasobów naturalnych, takich jak grunty, oraz standardów społecznych, w tym w postaci ocen oddziaływania najważniejszych działań i środków, w przypadku których oczekuje się, że będą miały istotne oddziaływanie wpływ na te obszary.

W stosownych przypadkach przeprowadza się strategiczne oceny oddziaływania na środowisko, w tym oddziaływania na zmianę klimatu, podczas wdrażania programów sektorowych. W procesie przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko zapewnia się udział zainteresowanych stron i publiczny dostęp do wyników takiej oceny.

1.   Zgodnie z rozporządzeniem finansowym Komisja wykonuje finansowanie w ramach Instrumentu albo bezpośrednio przez Komisję, przez delegatury Unii lub agencje wykonawcze, albo pośrednio przez dowolny z podmiotów wymienionych w art. 62 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) tego rozporządzenia.

2.   Finansowanie w ramach Instrumentu może być również udzielane za pomocą wpłat na rzecz funduszy międzynarodowych, regionalnych lub krajowych, takich jak fundusze utworzone lub zarządzane przez EBI, państwa członkowskie, kraje i regiony partnerskie, organizacje międzynarodowe lub innych darczyńców.

3.   Podmioty wymienione w art. 62 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) rozporządzenia finansowego i kwalifikujący się kontrahenci, o których mowa w art. 35 ust. 4 niniejszego rozporządzenia, wypełniają swoje obowiązki sprawozdawcze zgodnie z art. 155 rozporządzenia finansowego w trybie rocznym. Wymogi sprawozdawczości wobec każdego z tych podmiotów są określone w ramowej umowie o partnerstwie finansowym, umowie o przyznanie wkładu, umowie dotyczącej gwarancji budżetowych lub umowie finansowej.

4.   Działania finansowane na mocy Instrumentu mogą być wdrażane z wykorzystaniem współfinansowania równoległego lub wspólnego.

5.   W przypadku współfinansowania równoległego działanie zostaje podzielone na kilka wyraźnie identyfikowalnych elementów, które są osobno finansowane przez poszczególnych partnerów przekazujących współfinansowanie w sposób każdorazowo umożliwiający określenie końcowego przeznaczenia środków i uniknięcie powielania finansowania.

6.   W przypadku współfinansowania wspólnego całkowity koszt działania dzieli się pomiędzy poszczególnych partnerów współfinansujących, a zasoby trafiają do jednej puli w sposób uniemożliwiający określenie źródła finansowania poszczególnych zadań realizowanych w ramach danego działania.

7.   Współpraca między Unią a jej partnerami może przyjąć formę, na przykład:

1.   Unijne finansowanie może być udzielane z wykorzystaniem rodzajów finansowania przewidzianych w rozporządzeniu finansowym, a w szczególności:

2.   Współpracując z zainteresowanymi podmiotami z krajów partnerskich, takimi jak organizacje społeczeństwa obywatelskiego i władze lokalne, Komisja uwzględnia ich specyfikę, w tym potrzeby i sytuację – przy określaniu warunków finansowania, rodzajów wkładów, warunków udzielania dotacji i przepisów administracyjnych dotyczących zarządzania nimi – w celu dotarcia do jak najszerszego grona tych podmiotów i jak najlepszego spełnienia ich oczekiwań. Zgodnie z rozporządzeniem finansowym zachęca się do stosowania warunków szczególnych, takich jak umowy o partnerstwie, zezwolenia na udzielanie wsparcia finansowego na rzecz osób trzecich, bezpośrednie udzielanie dotacji lub zaproszenia do składania ofert z zastosowaniem kryteriów kwalifikowalności, lub też stosowanie płatności ryczałtowych, kosztów jednostkowych i finansowania według stawek zryczałtowanych, a także finansowania niepowiązanego z kosztami, jak przewidziano w art. 125 ust. 1 rozporządzenia finansowego.

3.   Poza przypadkami, o których mowa w art. 195 rozporządzenia finansowego, procedurę bezpośredniego udzielania dotacji można zastosować w odniesieniu do:

Podstawą wsparcia budżetowego, w tym udzielanego przy zastosowaniu umów o realizację reformy sektorowej, jest odpowiedzialność państwa, wzajemna rozliczalność i zobowiązanie krajów partnerskich, z uwzględnieniem osiąganych przez nie wyników i postępów, do przestrzegania powszechnych wartości, demokracji, praw człowieka i praworządności, a jego celem jest wzmocnienie partnerstwa między Unią a krajami partnerskimi. Wsparcie to obejmuje wzmocniony dialog polityczny, budowanie zdolności i usprawnione zarządzanie, jako uzupełnienie działań partnerów w myśl zasady „Pobieraj więcej, wydawaj lepiej”, tak by wspierać trwały wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu i tworzenie godnych miejsc pracy, także dla ludzi młodych, eliminację ubóstwa i ograniczenie nierówności oraz by tworzyć i umacniać demokracje i pokojowe społeczeństwa. Wsparcie budżetowe musi przyczyniać się również do równouprawnienia płci.

Każda decyzja o zapewnieniu wsparcia budżetowego opiera się na strategiach wsparcia budżetowego ustalonych przez Unię, jasnym zestawie kryteriów kwalifikowalności oraz dokładnej ocenie ryzyka i korzyści.

4.   Wsparcie budżetowe musi być zróżnicowane, tak aby lepiej odpowiadało sytuacji politycznej, gospodarczej, społecznej i środowiskowej danego kraju partnerskiego, z uwzględnieniem sytuacji niestabilności.

Udzielając wsparcia budżetowego zgodnie z art. 236 rozporządzenia finansowego, Komisja jasno określa i monitoruje kryteria warunkowości w zakresie wsparcia budżetowego, w tym postępy w reformach i przejrzystość, a także wspiera rozwój parlamentarnej zdolności w dziedzinie kontroli i audytu krajowego oraz zwiększoną przejrzystość i publiczny dostęp do informacji.

5.   Wypłata środków pochodzących ze wsparcia budżetowego odbywa się w oparciu o wskaźniki wykazujące poczynienie zadowalających postępów w osiąganiu celów uzgodnionych z krajem partnerskim.

6.   Zgodnie z art. 193 ust. 2 akapit drugi lit. a) rozporządzenia finansowego, w należycie uzasadnionych przypadkach określonych w decyzji w sprawie finansowania działania wspierane w ramach Instrumentu oraz wynikające z nich koszty poniesione w 2021 r. można uznać za kwalifikowalne od dnia 1 stycznia 2021 r., nawet jeżeli działania te zostały zrealizowane, a koszty te zostały poniesione przed przedłożeniem wniosku o udzielenie dotacji.

7.   Instrumenty finansowe, gwarancje budżetowe i działania łączone w ramach Instrumentu są wdrażane zgodnie z zasadami określonymi w art. 209 ust. 1 rozporządzenia finansowego i w miarę możliwości pod kierownictwem EBI, wielostronnej europejskiej instytucji finansowej, takiej jak Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, lub dwustronnej europejskiej instytucji finansowej, na przykład banków rozwoju, ewentualnie w połączeniu z dodatkowymi innymi formami wsparcia finansowego, zarówno ze strony państw członkowskich, jak i osób trzecich.

Wkłady na rzecz instrumentów finansowych w ramach Instrumentu mogą być dokonywane przez państwa członkowskie oraz wszelkie podmioty, o których mowa w art. 62 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) rozporządzenia finansowego.

8.   Do celów wdrażania i celów sprawozdawczych instrumenty finansowe, o których mowa w ust. 7, mogą zostać połączone w grupy instrumentów.

9.   Unijne finansowanie nie generuje szczególnych podatków, ceł ani opłat i nie stwarza obowiązku ich pobierania.

10.   Podatki, cła i opłaty nałożone przez kraje partnerskie mogą spełniać kryteria kwalifikowalności do finansowania w ramach Instrumentu.

1.   Udział w procedurach udzielania zamówień, udzielania dotacji i przyznawania nagród w związku z działaniami finansowanymi w ramach programów geograficznych oraz programu tematycznego dotyczącego organizacji społeczeństwa obywatelskiego i programu tematycznego dotyczącego globalnych wyzwań jest otwarty dla organizacji międzynarodowych i wszystkich innych podmiotów prawnych, w tym organizacji społeczeństwa obywatelskiego, będących obywatelami następujących krajów lub terytoriów, a w przypadku osób prawnych – także podmiotów mających faktyczną siedzibę w jednym z tych państw lub na jednym z tych terytoriów:

2.   Bez uszczerbku dla ograniczeń wynikających z charakteru i celów działań udział w procedurach udzielania zamówień, udzielania dotacji i przyznawania nagród w związku z działaniami finansowanymi w ramach programu tematycznego dotyczącego praw człowieka, demokracji i programu tematycznego dotyczącego pokoju, stabilności i zapobiegania konfliktom, jak również działań szybkiego reagowania, jest otwarty bez ograniczeń.

3.   Wszystkie dostawy i materiały finansowane w ramach Instrumentu mogą pochodzić z dowolnego państwa.

4.   Zasady kwalifikowalności ustanowione w niniejszym artykule nie mają zastosowania – ani nie stwarzają ograniczeń pod względem obywatelstwa – w odniesieniu do osób fizycznych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub innego rodzaju legalnych umów przez kwalifikującego się wykonawcę lub, w stosownych przypadkach, podwykonawcę.

5.   W przypadku działań współfinansowanych przez podmiot lub wdrażanych w ramach zarządzania bezpośredniego lub pośredniego z podmiotami, o których mowa w art. 62 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) pkt (ii)–(viii) rozporządzenia finansowego, mają zastosowanie także zasady kwalifikowalności tych podmiotów.

6.   Jeżeli darczyńcy zapewniają finansowanie na rzecz funduszu powierniczego utworzonego przez Komisję lub z wykorzystaniem zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel, zastosowanie mają zasady kwalifikowalności zawarte w akcie założycielskim funduszu powierniczego lub, w przypadku zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel, w umowie z danym darczyńcą.

7.   W przypadku działań finansowanych w ramach Instrumentu oraz w ramach innego programu Unii podmioty kwalifikujące się do któregokolwiek z tych programów Unii są uznawane za spełniające kryteria kwalifikowalności.

8.   W przypadku działań obejmujących wiele krajów podmioty prawne będące obywatelami danego kraju oraz osoby prawne mające również faktyczną siedzibę w danym kraju lub na danym terytorium objętym działaniem mogą zostać uznane za spełniające kryteria kwalifikowalności.

9.   Zasady kwalifikowalności ustanowione w niniejszym artykule można ograniczyć pod względem obywatelstwa, lokalizacji geograficznej lub charakteru wnioskodawców, jeżeli ograniczenia takie są wymagane ze względu na szczególny charakter i cele działania i jeżeli są one uzasadnione koniecznością jego skutecznego wdrożenia.

10.   Oferenci, wnioskodawcy i kandydaci z niekwalifikujących się krajów mogą być uznani za spełniających kryteria kwalifikowalności w przypadkach wystąpienia nagłej konieczności lub niedostępności usług na rynkach danych krajów lub terytoriów, lub też w innych należycie uzasadnionych przypadkach, w których zastosowanie zasad kwalifikowalności uniemożliwiłoby lub nadmiernie utrudniłoby realizację działania.

11.   Aby wspierać lokalny potencjał, rynki i zakupy, gdy rozporządzenie finansowe przewiduje udzielenie zamówienia na podstawie jednej oferty, priorytetowo traktuje się wykonawców lokalnych i regionalnych. We wszystkich pozostałych przypadkach udział wykonawców lokalnych i regionalnych wspiera się zgodnie ze stosownymi przepisami tego rozporządzenia. Należy promować kryteria zrównoważoności i należytej staranności.

12.   W ramach programu tematycznego na rzecz praw człowieka i demokracji wszelkie podmioty nieobjęte definicją podmiotu prawnego w art. 2 akapit pierwszy pkt 6 spełniają kryteria kwalifikowalności, gdy jest to konieczne do realizacji obszarów interwencji niniejszego programu.

1.   Niezależnie od art. 12 ust. 4 rozporządzenia finansowego środki na zobowiązania i środki na płatności w ramach Instrumentu zostają automatycznie przeniesione i można, odpowiednio, zaciągać na nie zobowiązania i je wykorzystać do dnia 31 grudnia w kolejnym roku budżetowym. Przeniesione kwoty wykorzystuje się w kolejnym roku budżetowym w pierwszej kolejności.

Komisja informuje Parlament Europejski i Radę o środkach na zobowiązania przeniesionych zgodnie z art. 12 ust. 6 rozporządzenia finansowego.

2.   Poza przepisami przewidzianymi w art. 15 rozporządzenia finansowego, dotyczącymi ponownego udostępniania środków, środki na zobowiązania i płatności odpowiadające kwocie umorzeń dokonanych w wyniku całkowitego lub częściowego niewykonania działania w ramach Instrumentu są ponownie udostępnione na rzecz pierwotnej linii budżetowej.

3.   Zobowiązania budżetowe z tytułu działań trwających dłużej niż jeden rok budżetowy można rozłożyć na okres kilku lat na roczne raty zgodnie art. 112 ust. 2 rozporządzenia finansowego.

Do tych wieloletnich działań, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, nie stosuje się art. 114 ust. 2 akapit trzeci rozporządzenia finansowego. Komisja automatycznie umarza każdą część zobowiązania budżetowego z tytułu danego działania, która do dnia 31 grudnia piątego roku następującego po roku, w którym zaciągnięto zobowiązanie budżetowe, nie została wykorzystana do celów płatności zaliczkowych lub płatności okresowych lub w odniesieniu do której nie przedstawiono żadnej poświadczonej deklaracji wydatków ani żadnego wniosku o płatność.

Ust. 2 niniejszego artykułu stosuje się również do rocznych rat.

4.   W drodze odstępstwa od art. 209 ust. 3 rozporządzenia finansowego spłaty należności i przychody generowane przez instrumenty finansowe i gwarancje budżetowe zostają przeznaczone na cele pierwotnej linii budżetowej jako wewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel po odliczeniu kosztów zarządzania i opłat za zarządzanie. Co pięć lat Komisja przeprowadza analizę wkładu, jaki istniejące instrumenty finansowe wniosły w osiąganie unijnych celów, oraz skuteczności tych instrumentów finansowych.

1.   Pula środków finansowych, o której mowa w art. 6 ust. 2 lit. a), obejmuje Europejski Fundusz na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Plus (EFZR+) i gwarancję na działania zewnętrzne.

2.   Celem EFZR+ jako zintegrowanego pakietu finansowego, zapewniającego zdolności finansowania w postaci dotacji, pomocy technicznej, instrumentów finansowych, gwarancji budżetowych i działań łączonych, o których mowa w art. 27 ust. 1 niniejszego rozporządzenia, jest wspieranie inwestycji oraz zwiększenie dostępu do finansowania jako środka przyczyniającego się do osiągnięcia celów i przestrzegania zasad ogólnych ustanowionych w art. 3 i 8 niniejszego rozporządzenia, oraz, w stosownych przypadkach, celów rozporządzenia IPA III, przy jednoczesnej maksymalizacji dodatkowości i wpływu na rozwój oraz dostarczaniu innowacyjnych produktów, w tym do MŚP.

W szczególności EFZR+ wspiera zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu rozwój gospodarczy, środowiskowy i społeczny, przejście do zrównoważonej gospodarki charakteryzującej się dużą wartością dodaną i stabilne otoczenie inwestycyjne. Promuje on społeczno-gospodarczą i środowiskową odporność krajów partnerskich, ze szczególnym naciskiem na eliminację ubóstwa. EFZR+ przyczynianie się zatem do zmniejszania nierówności społeczno-ekonomicznych, zrównoważony wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu, przystosowanie do zmiany klimatu i łagodzenie zmiany klimatu, ochronę środowiska i ekozarządzanie, tworzenie godnych miejsc pracy odpowiadających podstawowym normom pracy MOP, możliwości gospodarcze, rozwijanie umiejętności i przedsiębiorczości, sektory społeczno-gospodarcze, w tym przedsiębiorstwa społeczne i spółdzielnie, MŚP, zrównoważoną konektywność, wsparcie dla słabszych grup społecznych, propagowanie praw człowieka, równouprawnienia płci i wzmocnienia pozycji kobiet i ludzi młodych, a także służy eliminowaniu konkretnych społeczno-ekonomicznych pierwotnych przyczyn migracji nieuregulowanej i pierwotnych przyczyn przymusowych wysiedleń, zgodnie z obszarami priorytetowymi określonymi w załączniku V i ze stosownymi indykatywnymi dokumentami programowymi.

Zwraca się szczególną uwagę na kraje wskazane jako doświadczające niestabilności lub konfliktu, kraje najsłabiej rozwinięte i głęboko zadłużone kraje ubogie, w tym poprzez udzielanie wsparcia na rzecz budowania zdolności administracyjnych, zarządzanie gospodarcze i pomoc techniczną.

3.   W ramach gwarancji na działania zewnętrzne wspiera się operacje realizowane w ramach EFZR+ objęte gwarancjami budżetowymi zgodnie z art. 32–39 niniejszego rozporządzenia. W ramach gwarancji na działania zewnętrzne wspiera się również pomoc makrofinansową i pożyczki dla państw trzecich, o których mowa w art. 10 ust. 2 rozporządzenia (Euratom) 2021/948.

4.   W ramach gwarancji na działania zewnętrzne Unia może udzielać gwarancji na operacje na mocy umów w sprawie gwarancji podpisanych między dniem 1 stycznia 2021 r. a dniem 31 grudnia 2027 r. do kwoty 53 449 000 000 EUR.

Komisja jest uprawniona do przyjęcia aktu delegowanego zgodnie z art. 44 w celu zmiany tej maksymalnej kwoty gwarancji na działania zewnętrzne o maksymalnie 20 %.

5.   Wskaźnik zasilenia rezerw wynosi od 9 % do 50 % w zależności od rodzaju operacji.

Do zasilenia gwarancji na działania zewnętrzne można wykorzystać maksymalną kwotę w wysokości 10 000 000 000 EUR z budżetu Unii. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 44 w celu zmiany tej maksymalnej kwoty z myślą o zapewnieniu, by kwota zasilenia rezerw odzwierciedlała tę kwotę i wskaźniki zasilenia rezerw na gwarancję na działania zewnętrzne, z uwzględnieniem rodzaju operacji objętych gwarancją.

Wskaźnik zasilenia rezerw na gwarancję na działania zewnętrzne wynosi 9 % w przypadku makrofinansowej pomocy unijnej oraz gwarancji budżetowych obejmujących ryzyko związane z niewypłacalnością państwa w związku z operacjami w dziedzinie udzielania pożyczek.

Wskaźniki zasilenia rezerw są poddawane przeglądowi nie rzadziej niż co trzy lata, począwszy od daty rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia określonej w art. 51. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 44 w celu zmiany wskaźników zasilenia rezerw.

6.   Gwarancję na działania zewnętrzne uznaje się za jedną gwarancję w ramach wspólnego funduszu rezerw utworzonego na podstawie art. 212 rozporządzenia finansowego.

7.   EFZR+ i gwarancja na działania zewnętrzne mogą stanowić wsparcie dla operacji w zakresie finansowania i inwestycji prowadzonych w krajach partnerskich na obszarach geograficznych, o których mowa w art. 4 ust. 2. Tworzenie rezerw dotyczących gwarancji na działania zewnętrzne finansowane jest z budżetu przeznaczonego na stosowne programy geograficzne, ustanowionego w art. 6 ust. 2 lit. a), i jest przekazywane do wspólnego funduszu rezerw. EFZR+ i gwarancja dla działań zewnętrznych mogą również zapewniać wsparcie dla operacji realizowanych w krajach będących beneficjentami, wymienionych w odpowiednim załączniku rozporządzenia IPA III. Pula środków finansowych przeznaczonych na te operacje realizowane na mocy EFZR+ oraz na tworzenie rezerw dotyczących gwarancji na działania zewnętrzne finansowana jest na podstawie rozporządzenia IPA III. Tworzenie rezerw dotyczących gwarancji na działania zewnętrzne w odniesieniu do pożyczek dla państw trzecich, o którym mowa w art. 10 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2021/948, finansowane jest na podstawie tego rozporządzenia.

8.   Tworzenie rezerw, o którym mowa w art. 211 ust. 2 rozporządzenia finansowego, odbywa się w oparciu o całkowite zobowiązania Unii zatwierdzone na mocy niniejszego rozporządzenia. Roczna kwota wymaganych rezerw może zostać utworzona w okresie nieprzekraczającym siedmiu lat. Tworzenie rezerw gwarancji zatwierdzonych na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1601 oraz gwarancji, pomocy finansowej i pożyczek Euratomu udzielanych państwom trzecim zatwierdzonych na podstawie aktów podstawowych, dla których to gwarancji, pomocy i pożyczek tworzenie takich rezerw reguluje rozporządzenie (WE, Euratom) nr 480/2009, w dalszym ciągu odbywa się zgodnie z przepisami tych rozporządzeń.

9.   Aktywa netto na dzień 31 lipca 2021 r. funduszu gwarancyjnego EFZR i Funduszu Gwarancyjnego dla działań zewnętrznych, ustanowionych, odpowiednio, w rozporządzeniu (UE) 2017/1601 oraz rozporządzeniu (WE, Euratom) nr 480/2009, według stanu na ostatni dzień miesiąca następującego po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia, zostają przeniesione do wspólnego funduszu rezerw w celu tworzenia rezerw gwarancji budżetowych zatwierdzonych na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1601 oraz gwarancji, pomocy finansowej i pożyczek Euratomu udzielanych państwom trzecim zatwierdzonych na podstawie aktów podstawowych, dla których to gwarancji, pomocy i pożyczek tworzenie takich rezerw reguluje rozporządzenie (WE, Euratom) nr 480/2009.

1.   EFZR+ składa się z regionalnych platform inwestycyjnych w ramach obszarów regionalnych ustanowionych w art. 4 ust. 2 niniejszego rozporządzenia i w rozporządzeniu IPA III i określonych na podstawie metod pracy, procedur i struktur istniejących zewnętrznych instrumentów łączonych Unii, które mogą zespalać ich działania łączone i operacje objęte gwarancją na działania zewnętrzne na mocy EFZR+.

2.   Komisja zapewnia zarządzanie EFZR+.

1.   Rada strategiczna (zwana dalej „radą strategiczną EFZR+”) doradza Komisji w sprawie zapewnienia zarządzania EFZR+, z wyjątkiem operacji obejmujących beneficjentów z Bałkanów Zachodnich, wymienionych w odpowiednim załączniku rozporządzenia IPA III, w przypadku których zapewnia się doradztwo specjalnej rady strategicznej.

2.   Rada strategiczna EFZR+ doradza Komisji w sprawie strategicznego ukierunkowania i strategicznych priorytetów w zakresie inwestycji objętych gwarancją na działania zewnętrzne na mocy EFZR+, w tym w zakresie okien inwestycyjnych, o których mowa w art. 36, i przyczynia się do ich dostosowania do zasad przewodnich i celów unijnych działań zewnętrznych, polityki rozwoju i europejskiej polityki sąsiedztwa, a także do celów określonych w art. 3 i celu EFZR+ określonego w art. 31. Rada strategiczna EFZR+ wspiera również Komisję w ustalaniu ogólnych celów inwestycyjnych dotyczących korzystania z gwarancji na działania zewnętrzne na rzecz wspierania operacji realizowanych w ramach EFZR+, a także monitoruje odpowiedni i zróżnicowany zakres geograficzny i tematyczny okien inwestycyjnych.

3.   Rada strategiczna EFZR+ wspiera również ogólną koordynację, komplementarność i spójność pomiędzy regionalnymi platformami inwestycyjnymi, pomiędzy trzema filarami Planu inwestycji zewnętrznych, pomiędzy Planem inwestycji zewnętrznych a innymi działaniami Unii w dziedzinie migracji, oraz we wdrażaniu Agendy 2030, łącznie z walką ze zmianą klimatu, a także z innymi unijnymi programami zewnętrznymi i instrumentami finansowania zewnętrznego.

4.   W skład rady strategicznej EFZR+ wchodzą przedstawiciele Komisji i Wysokiego Przedstawiciela, wszystkich państw członkowskich i EBI. Parlament Europejski ma status obserwatora. Wnoszący wkład, kwalifikujący się kontrahenci, kraje partnerskie, stosowne organizacje regionalne i inne zainteresowane strony mogą w stosownych przypadkach otrzymać status obserwatora. Przed włączeniem nowego obserwatora przeprowadza się konsultacje z radą strategiczną EFZR+. Radzie strategicznej EFZR+ współprzewodniczy Komisja i Wysoki Przedstawiciel.

5.   Rada strategiczna EFZR+ zbiera się co najmniej dwa razy w roku i w miarę możliwości przyjmuje opinie na zasadzie konsensusu. Dodatkowe posiedzenia mogą być organizowane w dowolnym momencie przez przewodniczącego lub na wniosek jednej trzeciej członków rady strategicznej. W przypadku niemożności osiągnięcia konsensusu mają zastosowanie prawa głosu zgodnie z ustaleniami poczynionymi na pierwszym posiedzeniu rady strategicznej EFZR+ i określonymi w jej regulaminie wewnętrznym. Regulamin wewnętrzny określa ramy dotyczące roli obserwatorów. Protokoły i porządki posiedzeń rady strategicznej EFZR+ podaje się do wiadomości publicznej po ich przyjęciu.

6.   Komisja co roku przedstawia radzie strategicznej EFZR+ sprawozdanie z postępów w zakresie wdrażania EFZR+. W celu uzupełnienia wskazanych powyżej sprawozdań rada strategiczna zajmująca się Bałkanami Zachodnimi przedstawia informacje na temat postępów we wdrażaniu instrumentu gwarancyjnego dla tego regionu. Rady strategiczne analizują sprawozdania oceniające, o których mowa w art. 42 ust. 5, i je uwzględnią.

Rada strategiczna EFZR+ przeprowadza regularne konsultacje ze stosownymi zainteresowanymi podmiotami w sprawie strategicznego ukierunkowania i wdrażania EFZR+.

7.   Istnienie rady strategicznej EFZR+ i rady strategicznej zajmującej się Bałkanami Zachodnimi nie ma wpływu na potrzebę wprowadzenia pojedynczych, ujednoliconych ram zarządzania ryzykiem EFZR+.

8.   Funkcja zarządzania ryzykiem w odniesieniu do gwarancji na mocy EFZR+ uwzględnia cele i zasady Instrumentu. Metody oceny ryzyka i określania wynagrodzenia w ramach EFZR+ są stosowane jednolicie względem wszystkich okien inwestycyjnych, także tych, o których mowa w art. 36. Komisja ustanawia techniczną grupę ds. oceny ryzyka. Komisja zapewnia wysoką jakość działań technicznej grupy ds. oceny oraz jej niezależność, bezstronność i inkluzywność. Komisja zapewnia też, by informacje i analizy były przekazywane wszystkim państwom członkowskim w sposób terminowy, przejrzysty i inkluzywny, z należytym uwzględnieniem poufności. Skład, regulamin wewnętrzny i metody pracy technicznej grupy ds. oceny ryzyka mają charakter inkluzywny i są przedstawiane radzie strategicznej EFZR+; jest ona otwarta dla ekspertów z EBI, innych kwalifikujących się kontrahentów i zainteresowanych państw członkowskich. Komisja przekazuje Parlamentowi Europejskiemu i Radzie informacje na temat składu, zakresu zadań i regulaminu wewnętrznego technicznej grupy ds. oceny ryzyka i zapewnia bezstronność i brak konfliktu interesów jej członków.

9.   W okresie stosowania EFZR+ rada strategiczna EFZR+ jak najszybciej przyjmie i opublikuje wytyczne określające, w jaki sposób należy zapewnić zgodność operacji realizowanych w ramach EFZR+ z celami i kryteriami kwalifikowalności określonymi w art. 31 i 35.

1.   Operacje w zakresie finansowania i inwestycji kwalifikujące się do wsparcia w ramach gwarancji na działania zewnętrzne muszą być spójne z politykami Unii, odpowiednimi dokumentami programowymi oraz ze strategiami i politykami krajów partnerskich i są do tych polityk, dokumentów i strategii dostosowane. Służą one w szczególności wspieraniu celów, ogólnych zasad i ram polityki Instrumentu oraz, w stosownych przypadkach, rozporządzenia IPA III, z należytym uwzględnieniem obszarów priorytetowych określonych w załączniku V do niniejszego rozporządzenia.

2.   Gwarancja na działania zewnętrzne wspiera operacje w zakresie finansowania i inwestycji, które spełniają warunki określone w art. 209 ust. 2 lit. a)–e) rozporządzenia finansowego dotyczące w szczególności konieczności zapewnienia dodatkowości, w tym dzięki odpowiadaniu na niedoskonałości rynku lub nieoptymalne sytuacje w zakresie inwestycji, dostosowania interesów kwalifikujących się kontrahentów w celu uniknięcia zakłócania konkurencji, oraz, w stosownych przypadkach, maksymalizacji inwestycji prywatnych, które:

3.   Z gwarancji na działania zewnętrzne korzysta się w celu pokrycia ryzyka z tytułu następujących instrumentów:

4.   Do celów gwarancji na działania zewnętrzne kwalifikującymi się kontrahentami są kontrahenci wymienieni w art. 208 ust. 4 rozporządzenia finansowego, w tym kontrahenci pochodzący z krajów partnerskich i państw trzecich wnoszących wkład na rzecz gwarancji na działania zewnętrzne, pod warunkiem zatwierdzenia przez Komisję zgodnie z art. 37 niniejszego rozporządzenia. Ponadto, w drodze odstępstwa od art. 62 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) rozporządzenia finansowego, podmioty prawa prywatnego państwa członkowskiego, kraju partnerskiego lub państwa trzeciego, które to państwa lub kraje wniosły wkład w gwarancję na działania zewnętrzne zgodnie z art. 37 niniejszego rozporządzenia i zapewniają odpowiednie zabezpieczenie swoich zdolności finansowych, uznaje się za spełniające kryteria kwalifikowalności do celów gwarancji na działania zewnętrzne.

5.   Kwalifikujący się kontrahenci przestrzegają zasad i warunków określonych w art. 62 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) rozporządzenia finansowego. W przypadku podmiotów prawa prywatnego państwa członkowskiego, kraju partnerskiego lub państwa trzeciego, które to państwa lub kraje wniosły wkład w gwarancję na działania zewnętrzne zgodnie z art. 37 niniejszego rozporządzenia, pierwszeństwo mają podmioty, które ujawniają informacje dotyczące kryteriów z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej, podatków i ładu korporacyjnego.

Komisja zapewnia skuteczne, wydajne i sprawiedliwe wykorzystanie dostępnych zasobów wśród kwalifikujących się kontrahentów, także małych i średnich, przy jednoczesnym propagowaniu współpracy między nimi i z uwzględnieniem ich zdolności, wartości dodanej i doświadczenia.

Komisja zapewnia sprawiedliwe traktowanie wszystkich kwalifikujących się kontrahentów, zgodnie z art. 27 ust. 7, i zapewnia, aby unikano konfliktów interesów w okresie wdrażania EFZR+. W celu zapewnienia komplementarności Komisja może zwrócić się do kwalifikujących się kontrahentów o dostarczenie stosownych informacji na temat ich operacji innych niż operacje realizowane w ramach EFZR+.

6.   Warunki określone w art. 219 ust. 4 rozporządzenia finansowego w odniesieniu do wkładów w postaci zasobów własnych mają zastosowanie to każdego kwalifikującego się kontrahenta, któremu przyznano gwarancję budżetową w ramach Instrumentu na zasadzie portfela.

7.   Komisja dokonuje wyboru kwalifikujących się kontrahentów zgodnie z art. 154 rozporządzenia finansowego, należycie uwzględniając:

8.   Na podstawie wieloletnich programów indykatywnych i wskazówek przekazanych przez radę strategiczną EFZR+ i radę strategiczną zajmującą się Bałkanami Zachodnimi Komisja – po konsultacjach z regionalnymi radami operacyjnymi i po poinformowaniu Parlamentu Europejskiego i Rady – określa okna inwestycyjne dla: regionów lub konkretnych krajów partnerskich; konkretnych sektorów; konkretnych projektów lub konkretnych kategorii beneficjentów końcowych, które mają być finansowane w ramach Instrumentu; okna te mają być objęte gwarancją na działania zewnętrzne do określonej kwoty. Komisja informuje Parlament Europejski i Radę o tym, w jaki sposób okna inwestycyjne są zgodne z niniejszym artykułem, oraz wyszczególnia ich priorytety w zakresie finansowania. Wszystkie wnioski o wsparcie finansowe w ramach okien inwestycyjnych przedkładane są Komisji.

Wybór okien inwestycyjnych jest należycie uzasadniany poprzez analizę niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji na rynku oraz poprzez ocenę jego dostosowania do priorytetów niniejszego rozporządzenia oraz, w stosownych przypadkach, rozporządzenia IPA III. Komisja przeprowadza taką analizę we współpracy z potencjalnie kwalifikującymi się kontrahentami i zainteresowanymi stronami.

Kwalifikujący się kontrahenci mogą zapewniać instrumenty, o których mowa w ust. 3, w ramach okna inwestycyjnego lub projektu indywidualnego zarządzanego przez kwalifikującego się kontrahenta. Instrumenty te mogą być zapewniane na rzecz krajów partnerskich, w tym krajów doświadczających niestabilności lub konfliktu lub krajów stojących w obliczu wyzwań w zakresie odbudowy i odnowy pokonfliktowej, na rzecz instytucji tych krajów partnerskich, w tym ich publicznych banków krajowych i prywatnych banków lokalnych oraz instytucji finansowych, a także na rzecz podmiotów sektora prywatnego, w tym MŚP, w tych krajach partnerskich. Instrumenty te nie mogą przynosić korzyści przedsiębiorstwom kontrolowanym przez sektor wojskowy lub sektor związany z bezpieczeństwem państwa, z wyjątkiem należycie uzasadnionych przypadków.

9.   Komisja dokonuje oceny operacji objętych wsparciem w ramach gwarancji na działania zewnętrzne na podstawie kryteriów kwalifikowalności określonych w ust. 1, 2 i 3, w miarę możliwości opierając się na istniejących systemach pomiaru rezultatów stosowanych przez Unię i kwalifikujących się kontrahentów. Komisja ustanawia listę kontrolną kryteriów kwalifikowalności określonych w art. 31, art. 35 ust. 1 i 2 i w oparciu o tę listę ocenia i wybiera wszystkie wnioski, które mają być wspierane z tej gwarancji, na podstawie informacji przekazanych przez kwalifikujących się kontrahentów. W razie potrzeby Komisja zwraca się do kwalifikujących się kontrahentów w celu wyjaśnienia lub wprowadzenia zmian do przekazanych informacji. Komisja corocznie podaje do publicznej wiadomości listy kontrolne i rezultaty swojej oceny w odniesieniu do każdego okna inwestycyjnego w podziale na kraje i sektory.

10.   Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 44 w celu zmiany obszarów priorytetowych wymienionych w załączniku V.

1.   EBI wdraża specjalne okno inwestycyjne o charakterze wyłącznym obejmujące kompleksowe pokrycie ryzyka w odniesieniu do operacji z kontrahentami będącymi jednostkami państwowymi szczebla centralnego i kontrahentami niekomercyjnymi będącymi jednostkami państwowymi niższego szczebla, którego indykatywna kwota minimalna wynosi 11 000 000 000 EUR; okno to należy zaprogramować zgodnie z procedurami określonymi w rozdziałach I i III niniejszego tytułu.

EBI posiada wyłączność w odniesieniu do operacji realizowanych w ramach specjalnego okna inwestycyjnego o charakterze wyłącznym z kontrahentami będącymi jednostkami państwowymi szczebla centralnego oraz kontrahentami niekomercyjnymi będącymi jednostkami państwowymi niższego szczebla. W ramach specjalnego okna inwestycyjnego o charakterze wyłącznym wkład z tytułu zasobów własnych należy rozumieć jako przyjęcie ryzyka rezydualnego; gwarancja UE pokrywa 65 % łącznej kwoty wypłaconych pożyczek i udzielonych gwarancji w ramach działań EBI z zakresu finansowania, pomniejszonej o kwoty zwrócone i powiększonej o wszelkie związane z nimi kwoty.

W drodze odstępstwa od akapitu drugiego, w sytuacji gdy EBI nie może zrealizować lub postanowi nie zrealizować operacji w ramach specjalnego okna inwestycyjnego o charakterze wyłącznym, realizacja tych operacji może zostać powierzona innym kwalifikującym się kontrahentom zgodnie z warunkami określonymi w odpowiednich umowach w sprawie gwarancji na działania zewnętrzne, które powinny uwzględniać warunki oferowane przez EBI w odniesieniu do tego samego rodzaju operacji oraz konkretne potrzeby, okoliczności i charakter kwalifikującego się kontrahenta realizującego te operacje.

2.   EBI kwalifikuje się do realizacji operacji z kontrahentami będącymi jednostkami państwowymi niższego szczebla nieobjętymi specjalnym oknem inwestycyjnym o charakterze wyłącznym, o którym mowa w ust. 1, oraz operacji z kontrahentami z sektora prywatnego. Procedury, o której mowa w art. 35, używa się, by powierzyć EBI, w stosownych przypadkach, dwa dodatkowe specjalne okna inwestycyjne obejmujące:

3.   Indykatywna kwota dla specjalnych okien inwestycyjnych, o których mowa w ust. 1 i 2, wynosi 26 725 000 000 EUR.

Wdrażając specjalne okna inwestycyjne, o których mowa w ust. 1 i 2, EBI zapewnia zgodność z przepisami niniejszego rozporządzenia, w tym z jego ogólnymi celami i celami EFFR+, oraz, w stosownych przypadkach, z celami rozporządzenia IPA III, a także z odpowiednimi dokumentami programowymi i obowiązkami sprawozdawczymi.

4.   Zgodnie z art. 209 ust. 2 lit. f) rozporządzenia finansowego ze względu na charakter i cel polityki specjalnego okna inwestycyjnego o charakterze wyłącznym, o którym mowa w ust. 1, odpowiednia umowa w sprawie gwarancji na działania zewnętrzne może przewidywać, że w ramach tego okna inwestycyjnego Unia nie otrzymuje wynagrodzenia.

5.   Do celów niniejszego artykułu operacje z kontrahentami będącymi jednostkami państwowymi niższego szczebla uznaje się za operacje komercyjne, chyba że EBI należycie uzasadni, że jest inaczej, i uzasadnienie to zostanie potwierdzone przez Komisję.

Operacje w ramach specjalnego okna inwestycyjnego, o których mowa w ust. 2 lit. b), są spójne z operacjami agencji kredytów eksportowych państw członkowskich.

6.   EBI podlega opinii rad ustanowionych, odpowiednio, w art. 33 i 34.

W przypadku operacji EBI wchodzących w zakres okien inwestycyjnych, o których mowa w niniejszym artykule, ocenę kwalifikowalności określoną w art. 35 ust. 9 przeprowadza się w ramach procedury przewidzianej w art. 19 Protokołu nr 5 w sprawie Statutu Europejskiego Banku Inwestycyjnego, załączonego do TFUE. EBI w odpowiednim terminie przekazuje wszystkie informacje wymagane przez Komisję w tym celu. Operacji EBI z zakresu finansowania objętych tymi oknami inwestycyjnymi nie dotyczy gwarancja UE, w przypadku gdy Komisja wyda negatywną opinię w ramach procedury przewidzianej w art. 19 Protokołu nr 5 w sprawie Statutu Europejskiego Banku Inwestycyjnego, załączonego do TFUE. Wszelkie dalsze zasady mające zastosowanie do EBI należy określić w odpowiednich umowach w sprawie gwarancji na działania zewnętrzne.

7.   EBI kwalifikuje się do wdrażania działań w ramach innych okien inwestycyjnych ustanowionych na mocy art. 35 ust. 8.

8.   Zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, w tym jego celami i zasadami oraz odpowiednimi dokumentami programowymi oraz, w stosownych przypadkach, rozporządzeniem IPA III Komisja i EBI zawierają specjalne umowy w sprawie gwarancji na działania zewnętrzne w odniesieniu do specjalnych okien inwestycyjnych, o których mowa w ust. 1 i 2.

1.   Państwa członkowskie, państwa trzecie i inne osoby trzecie mogą wnieść wkład na rzecz gwarancji na działania zewnętrzne.

W drodze odstępstwa od art. 218 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia finansowego umawiające się strony Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym mogą wnosić wkłady w postaci gwarancji albo środków pieniężnych.

Państwa trzecie niebędące umawiającymi się stronami Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym i inne osoby trzecie wnoszą wkłady w postaci środków pieniężnych; wkłady te podlegają opinii rady strategicznej EFZR+ oraz zatwierdzeniu przez Komisję.

Państwa członkowskie mogą zwrócić się z wnioskiem, aby ich wkłady zostały przeznaczone na rozpoczęcie działań w konkretnych regionach, państwach, sektorach lub istniejących oknach inwestycyjnych. Komisja niezwłocznie informuje Parlament Europejski i Radę o zatwierdzonych wkładach.

2.   Wkłady w postaci gwarancji nie mogą przekraczać 50 % kwoty, o której mowa w art. 31 ust. 4.

W przypadku wkładów wnoszonych w postaci gwarancji przez państwa członkowskie i umawiające się strony Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym uruchomienie gwarancji jest możliwe jedynie po tym, jak pula środków finansowych z budżetu ogólnego Unii zwiększona w wyniku wszelkich innych wkładów w postaci środków pieniężnych zostanie wykorzystana na płatności z tytułu uruchomienia gwarancji.

Każdy wkład może zostać wykorzystany do pokrycia uruchomienia gwarancji niezależnie od przeznaczenia.

Porozumienie w sprawie wkładu zawierane jest między Komisją, działającą w imieniu Unii, a wnoszącym wkład, i zawiera w szczególności postanowienia dotyczące warunków płatności.

1.   Działając w imieniu Unii, Komisja zawiera z kwalifikującymi się kontrahentami wybranymi zgodnie z art. 35 umowy w sprawie gwarancji na działania zewnętrzne. Umowy te mogą być zawierane z konsorcjum składającym się z co najmniej dwóch kwalifikujących się kontrahentów. Zgodnie z art. 219 ust. 1 rozporządzenia finansowego gwarancje budżetowe muszą być nieodwołalne, bezwarunkowe i na żądanie w przypadku wszystkich rodzajów operacji objętych gwarancją na działania zewnętrzne. Przy zawieraniu umów w sprawie gwarancji na działania zewnętrzne Komisja należycie uwzględnia wskazówki i wytyczne przekazane przez rady strategiczne i techniczną grupę ds. oceny ryzyka.

2.   Dla każdego okna inwestycyjnego zawierana jest co najmniej jedna umowa w sprawie gwarancji na działania zewnętrzne między Komisją a wybranym kwalifikującym się kontrahentem lub wybranymi kwalifikującymi się kontrahentami. Ponadto w celu uwzględnienia szczególnych potrzeb gwarancja na działania zewnętrzne może być przyznana na indywidualne działania w zakresie finansowania lub inwestycji.

Wszystkie umowy w sprawie gwarancji na działania zewnętrzne są notyfikowane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Umowy te są udostępniane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, na żądanie, z uwzględnieniem ochrony informacji poufnych i szczególnie chronionych informacji handlowych.

3.   Umowy w sprawie gwarancji na działania zewnętrzne zawierają w szczególności:

4.   Kwalifikujący się kontrahent zatwierdza operacje w zakresie finansowania i inwestycji zgodnie z własnymi zasadami i procedurami oraz zgodnie z umową w sprawie gwarancji na działania zewnętrzne.

5.   Gwarancja na działania zewnętrzne może obejmować:

6.   Do celów rachunkowości Komisji i jej sprawozdawczości w zakresie rodzajów ryzyka objętych gwarancją na działania zewnętrzne oraz zgodnie z art. 209 ust. 4 rozporządzenia finansowego, kwalifikujący się kontrahenci, z którymi zawarto umowę w sprawie gwarancji na działania zewnętrzne, co roku przekazują Komisji i Trybunałowi Obrachunkowemu sprawozdania finansowe z operacji w zakresie finansowania i inwestycji objętych zakresem niniejszego rozporządzenia, skontrolowane przez niezależnego audytora zewnętrznego i zawierające między innymi informacje dotyczące:

7.   Kwalifikujący się kontrahenci przekazują, na wniosek, wszelkie dodatkowe informacje niezbędne Komisji do wypełniania jej obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia, zwłaszcza w odniesieniu do kryteriów wyboru określonych w art. 35, obejmujących zgodność ze standardami dotyczącymi praw człowieka oraz standardami społecznymi, pracowniczymi i środowiskowymi.

8.   Komisja przedkłada radzie strategicznej EFZR+, regionalnym radom operacyjnym, Parlamentowi Europejskiemu i Radzie roczne sprawozdanie w sprawie instrumentów finansowych, gwarancji budżetowych, także tych wdrażanych przez EBI, i pomocy finansowej zgodnie z art. 41 ust. 4 i 5, art. 241 i 250 rozporządzenia finansowego. W tym celu kwalifikujący się kontrahenci co roku przekazują informacje niezbędne Komisji do wypełnienia tych obowiązków sprawozdawczych.

1.   W związku z ewentualnymi skargami osób trzecich w krajach partnerskich, w tym społeczności i osób poszkodowanych wskutek projektów objętych wsparciem w ramach gwarancji EFZR+ i gwarancji na działania zewnętrzne, Komisja i delegatury Unii publikują na swoich stronach internetowych bezpośrednie odesłania do mechanizmów rozpatrywania skarg stosownych kontrahentów, którzy zawarli umowy z Komisją. Komisja zapewnia także możliwość bezpośredniego przyjmowania zażaleń dotyczących rozpatrywania skarg przez kwalifikujących się kontrahentów. Komisja uwzględnia te informacje w kontekście przyszłej współpracy z tymi kontrahentami.

2.   Osoby i podmioty wdrażające instrumenty finansowe i gwarancje budżetowe muszą przestrzegać mającego zastosowanie prawa i zasad Unii oraz uzgodnionych międzynarodowych i unijnych standardów zgodnie z art. 155 ust. 2 i 3 rozporządzenia finansowego. Komisja ocenia, czy systemy, przepisy i procedury stosowane przez te osoby i podmioty zapewniają ochronę interesów finansowych Unii na poziomie równoważnym przewidzianemu w przypadku, gdy Komisja wykonuje budżet Unii, z należytym uwzględnieniem zasady proporcjonalności, biorąc pod uwagę charakter danego działania i warunki, na jakich działanie to jest wdrażane.

1.   Wskaźniki na potrzeby sprawozdawczości dotyczącej postępów Instrumentu w realizacji celów szczegółowych określonych w art. 3 ust. 2 przedstawiono w załączniku VI. Wskaźniki te, zgodnie ze wskaźnikami dotyczącymi celów zrównoważonego rozwoju, są wykorzystywane wspólnie z danymi z ewaluacji i innych istniejących sprawozdań na temat rezultatów jako podstawa oceny stopnia realizacji tych celów szczegółowych.

2.   Komisja stale monitoruje podejmowane działania i co najmniej raz w roku dokonuje przeglądu postępów w osiąganiu wartości docelowych określonych w niniejszym rozporządzeniu, jak również oczekiwanych rezultatów, obejmujących produkty i wyniki.

Monitorowanie postępów w zakresie oczekiwanych rezultatów odbywa się w sposób przejrzysty i terminowy w oparciu o istotne, mierzalne, jakościowe i ilościowe dane, w tym między innymi wskaźniki określone w załączniku VI. W miarę możliwości wskaźniki należy przedstawiać w podziale na płeć, wiek i inne istotne czynniki.

3.   Wspólne ramy rezultatów zawarte i uzgodnione w ramach wspólnych dokumentów programowych, które spełniają kryteria określone w art. 14 ust. 4, zapewniają – gdy jest to wykonalne – podstawę prowadzonego wspólnie przez Unię i jej państwa członkowskie monitorowania zbiorowego wsparcia na rzecz kraju partnerskiego.

System sprawozdawczości dotyczącej wykonania zapewnia efektywne, skuteczne i terminowe gromadzenie danych na potrzeby monitorowania realizacji i rezultatów Instrumentu. W tym celu na odbiorców środków finansowych Unii nakłada się proporcjonalne wymogi dotyczące sprawozdawczości.

4.   Komisja ocenia postępy we wdrażaniu Instrumentu. Począwszy od 2022 r. Komisja, w sposób terminowy do dnia 30 listopada każdego roku, przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie roczne sprawozdanie z postępów w realizacji celów Instrumentu, z wykorzystaniem wskaźników, w tym tych określonych w załączniku VI, zawierających informacje na temat bieżących działań, osiągniętych rezultatów i skuteczności niniejszego rozporządzenia. Sprawozdanie to jest również przekazywane Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów.

5.   Sprawozdanie roczne zawiera:

Sprawozdanie roczne ocenia rezultaty finansowania unijnego, w miarę możliwości z wykorzystaniem konkretnych i mierzalnych wskaźników, aby pokazać postępy w osiąganiu wartości docelowych i celów Instrumentu, a także postępy we włączaniu kwestii, o których mowa w art. 8 ust. 8, w główny nurt. Przedstawia również podział na formy finansowania unijnego zgodnie z art. 27. W przypadku współpracy na rzecz rozwoju, w sprawozdaniu ocenia się także, w miarę możliwości i w stosownych przypadkach, przestrzeganie zasad skuteczności pomocy rozwojowej, w tym w odniesieniu do innowacyjnych instrumentów finansowych.

6.   Sprawozdanie roczne, które zostanie przygotowane w 2021 r., musi zawierać skonsolidowane informacje ze sprawozdań rocznych odnoszących się do okresu 2014–2020 dotyczące wszystkich rodzajów finansowania na podstawie rozporządzeń, o których mowa w art. 50 ust. 2 niniejszego rozporządzenia, w tym informacje o zewnętrznych dochodach przeznaczonych na określony cel i wkładach na rzecz funduszy powierniczych, gwarancjach oraz wydatkach w podziale na kraje, formy finansowania unijnego określone w art. 27 niniejszego rozporządzenia, rodzaje podmiotów, o których mowa w art. 62 rozporządzenia finansowego, zarówno dla zarządzania bezpośredniego, jak i pośredniego, a także zobowiązania i płatności. To sprawozdanie roczne ma odzwierciedlać najważniejsze wdrożone doświadczenia i wnioski oraz działania podjęte w następstwie zaleceń zawartych w zewnętrznych ocenach przeprowadzanych w poprzednich latach.

7.   W ramach sprawozdania rocznego Komisja przedkłada szczegółowe informacje na temat operacji w zakresie finansowania i inwestycji objętych gwarancją na działania zewnętrzne oraz na temat funkcjonowania EFZR+, zarządzania nim i jego rzeczywistego wkładu w osiąganie założonych celów. Obejmuje ono następujące elementy:

8.   Roczne kwoty ogólnych wydatków związanych z działaniami w dziedzinie klimatu, pustynnienia i różnorodności biologicznej są szacowane w oparciu o przyjęte indykatywne dokumenty programowe. Środki finansowe przyznane w ramach Instrumentu są objęte rocznym systemem identyfikacji opartym na metodzie OECD, a mianowicie na „wskaźnikach środowiskowych” i „wskaźnikach z Rio” – co nie wyklucza zastosowania dokładniejszych metod, o ile są one dostępne – włączonym do obowiązującej metody zarządzania realizacją celów programów unijnych; system ten służy określaniu wysokości wydatków związanych z ekozarządzaniem i ochroną środowiska, działaniami w dziedzinie klimatu, pustynnienia i różnorodności biologicznej na poziomie planów działania i środków, o których mowa w art. 23, a także ujmowaniu ich w ewaluacjach i sprawozdaniu rocznym.

Komisja podaje do wiadomości publicznej informacje na temat współpracy na rzecz rozwoju zgodnie z uznanymi standardami międzynarodowymi, takimi jak normy MOP i standardy OECD, oraz przy wykorzystaniu ram wspólnej normy opracowanych przez międzynarodową inicjatywę na rzecz przejrzystości pomocy.

9.   Aby zapewnić skuteczną ocenę postępów w realizacji celów Instrumentu, Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 44 zmieniających załącznik VI w celu dokonania przeglądu lub uzupełnienia wskaźników, jeżeli uznaje się to za konieczne, oraz uzupełniające niniejsze rozporządzenie o uregulowania dotyczące monitorowania i ewaluacji.

1.   Komisja dokonuje ewaluacji skutków i skuteczności swoich działań w poszczególnych obszarach interwencji oraz skuteczności programowania, w stosownych przypadkach za pomocą niezależnych ewaluacji zewnętrznych. Komisja odpowiednio uwzględnia propozycje Parlamentu Europejskiego lub Rady dotyczące przeprowadzenia niezależnych ewaluacji zewnętrznych. W stosownych przypadkach w ewaluacjach korzysta się z zasad dobrych praktyk Komitetu Pomocy Rozwojowej OECD z myślą o ustaleniu, czy osiągnięte zostały cele szczegółowe, oraz o sformułowaniu zaleceń mających usprawnić przyszłe działania.

Komisja przesyła Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i państwom członkowskim swoje ustalenia i wnioski z ewaluacji, wraz ze swoimi uwagami i działaniami następczymi. Ewaluacje mogą być przedmiotem dyskusji na wniosek państw członkowskich zgodnie z art. 45 ust. 7. Rezultaty uwzględnia się przy przygotowaniu programów i działań oraz przydziale zasobów. Ewaluacje te i działania następcze są podawane do wiadomości publicznej.

W proces ewaluacji unijnego finansowania udzielanego w ramach Instrumentu Komisja włącza w odpowiednim stopniu wszystkie odnośne zainteresowane podmioty, w tym beneficjentów, podmioty reprezentujące społeczeństwo obywatelskie i władze lokalne, a w stosownych przypadkach może dążyć do przeprowadzenia wspólnych ewaluacji z państwami członkowskimi i innymi partnerami w ścisłej współpracy z krajami partnerskimi.

2.   Do dnia 31 grudnia 2024 r. Komisja przedstawi ewaluację śródokresową Instrumentu. Będzie ona obejmować okres od dnia 1 stycznia 2021 r. do momentu rozpoczęcia tej ewaluacji. Do ewaluacji śródokresowej dołącza się, w stosownych przypadkach, wnioski ustawodawcze określające niezbędne zmiany do niniejszego rozporządzenia.

3.   Komisja przeprowadzi końcową ewaluację Instrumentu w ramach śródokresowego przeglądu następnego okresu finansowego. W ewaluacji tej zostanie przeanalizowany i oceniony wkład Unii w osiąganie celów Instrumentu, z uwzględnieniem wskaźników pozwalających zmierzyć osiągnięte rezultaty, a także wszelkich ustaleń i wniosków dotyczących wpływu Instrumentu.

4.   W ewaluacji śródokresowej i ewaluacji końcowej uwzględnia się wydajność, efektywność, wpływ, zrównoważoność, wartość dodaną, możliwości uproszczenia, wewnętrzną i zewnętrzną spójność, w tym komplementarność i synergie, oraz dalszą zasadność celów Instrumentu. W ewaluacjach wskazuje się wdrożone doświadczenia i wnioski. Ocenia się w nich maksymalną kwotę gwarancji na działania zewnętrzne określoną w art. 31 ust. 4 i uwzględnia informacje na temat wartości dodanej wynikającej z połączenia instrumentów, które były uprzednio odrębne, w jeden udoskonalony instrument.

Ewaluacja śródokresowa i ewaluacja końcowa zawierają ponadto skonsolidowane informacje z wszystkich sprawozdań rocznych na temat wszystkich rodzajów finansowania regulowanego niniejszym rozporządzeniem, w tym zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel i wkładów na rzecz funduszy powierniczych, przedstawiających wydatki w podziale na kraje beneficjentów, formy finansowania unijnego i zaangażowanie państw członkowskich i stosownych partnerów, zobowiązania i płatności, a także podział na poszczególne programy geograficzne, programy tematyczne i działania szybkiego reagowania, w tym wykorzystanie środków finansowych uruchomionych z rezerwy na nowe wyzwania i priorytety, zgodnie z art. 6.

Ewaluację śródokresową i ewaluację końcową przygotowuje się w konkretnym celu, jakim jest udoskonalenie finansowania unijnego. Ewaluacje te mają stanowić podstawę decyzji w zakresie przedłużania, zmiany lub zawieszania różnych rodzajów działań wdrażanych w ramach Instrumentu.

5.   Zgodnie ze szczegółowymi przepisami rozporządzenia finansowego dotyczącymi sprawozdawczości do dnia 31 grudnia 2024 r., a następnie co trzy lata, Komisja – na podstawie ewaluacji zewnętrznej – przeprowadza ewaluację korzystania z gwarancji na działania zewnętrzne i jej funkcjonowania, zwłaszcza jej wkładu w realizację ogólnych celów, osiągnięte rezultaty i zapewnienie dodatkowości. Komisja przedkłada to sprawozdanie oceniające Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Do tego sprawozdania oceniającego dołączana jest opinia Trybunału Obrachunkowego. Sprawozdanie oceniające i opinia Trybunału Obrachunkowego są podawane do wiadomości publicznej.

1.   W należycie uzasadnionych przypadkach i jeżeli działania przewidziane do wdrożenia mają charakter ogólnoświatowy, transregionalny lub regionalny, Komisja może – w ramach odpowiednich wieloletnich programów indykatywnych lub odpowiednich planów działania lub środków – podjąć decyzję o rozszerzeniu zakresu działań na kraje i terytoria nieobjęte przepisami niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 4, w celu zapewnienia spójności i skuteczności unijnego finansowania lub wspierania współpracy regionalnej lub transregionalnej.

2.   Komisja może przewidzieć szczególną alokację środków finansowych przeznaczoną na udzielenie krajom partnerskim i regionom pomocy w celu zacieśniania współpracy z sąsiadującymi najbardziej oddalonymi regionami Unii oraz z krajami i terytoriami zamorskimi. W tym celu Instrument może, w stosownych przypadkach i w oparciu o zasadę wzajemności i proporcjonalności w odniesieniu do poziomu finansowania w ramach decyzji w sprawie stowarzyszenia zamorskiego, z uwzględnieniem Grenlandii, lub rozporządzenia w sprawie Interreg stanowić uzupełnienie działań wdrażanych przez kraj lub region partnerski lub każdy inny podmiot określony w niniejszym rozporządzeniu, a także przez kraj, terytorium lub każdy inny podmiot określony w decyzji w sprawie stowarzyszenia zamorskiego, z uwzględnieniem Grenlandii, lub też przez dowolny najbardziej oddalony region Unii w ramach wspólnych programów operacyjnych lub programów współpracy międzyregionalnej, lub środków ustanowionych i wdrażanych na podstawie rozporządzenia w sprawie Interreg.

1.   Powierzenie Komisji uprawnień do przyjęcia aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2.   Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 4 ust. 6 i 7, art. 6 ust. 5, art. 31 ust. 4 i 5, art. 35 ust. 10 oraz art. 41 ust. 9, powierza się Komisji na okres obowiązywania niniejszego rozporządzenia.

3.   Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 4 ust. 6 i 7, art. 6 ust. 5, art. 31 ust. 4 i 5, art. 35 ust. 10 oraz art. 41 ust. 9, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.

4.   Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa.

5.   Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

6.   Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 4 ust. 6 i 7, art. 6 ust. 5, art. 31 ust. 4 i 5, art. 35 ust. 10 i art. 41 ust. 9 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

1.   Komisję wspiera Komitet ds. Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011. Komitet może obradować w różnych formatach odpowiedzialnych za konkretne obszary współpracy i interwencji, takie jak: programy geograficzne i tematyczne oraz działania szybkiego reagowania.

2.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

3.   W przypadku gdy opinia komitetu ma zostać uzyskana w drodze procedury pisemnej, procedura ta kończy się bez rezultatu, jeżeli przed upływem terminu na wydanie opinii zdecyduje o tym przewodniczący komitetu lub wniosą o to zwykłą większością głosów jego członkowie.

4.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 8 rozporządzenia (UE) nr 182/2011 w związku z jego art. 5.

5.   Przyjęta decyzja pozostaje w mocy w okresie obowiązywania przyjętego lub zmienionego dokumentu, programu działania lub środka.

6.   Obserwator z EBI bierze udział w posiedzeniach komitetu, na których omawiane są sprawy dotyczące EBI.

7.   Państwa członkowskie mogą się zwrócić o przeanalizowanie wszelkich innych kwestii związanych z wdrażaniem Instrumentu, w szczególności w odniesieniu do wieloletnich dokumentów programowych, w tym przeglądów i ewaluacji śródokresowych lub ad hoc.

1.   Odbiorcy finansowania unijnego podają informacje o pochodzeniu tych środków oraz zapewniają wyeksponowanie finansowania unijnego, w szczególności podczas promowania działań i ich rezultatów oraz składania na ich temat sprawozdań, poprzez zaznaczanie wsparcia otrzymanego od Unii w sposób widoczny w materiałach informacyjnych związanych z działaniami objętymi wsparciem w ramach Instrumentu; oraz poprzez dostarczanie spójnych, skutecznych i proporcjonalnych ukierunkowanych informacji przeznaczonych dla różnych grup odbiorców, w tym dla mediów i opinii publicznej.

Umowy zawierane z odbiorcami finansowania unijnego muszą zawierać stosowne obowiązki.

2.   Komisja wdraża działania informacyjne i komunikacyjne związane z Instrumentem, działaniami podjętymi w ramach Instrumentu oraz uzyskanymi rezultatami. Zasoby finansowe przydzielone na Instrument przyczyniają się również do komunikacji instytucjonalnej na temat priorytetów politycznych Unii i do składania na ich temat sprawozdań, o ile priorytety te są związane z celami Instrumentu.

3.   Instrument wspiera komunikację strategiczną i dyplomację publiczną, w tym walkę z dezinformacją, z myślą o informowaniu o wartościach Unii oraz wartości dodanej jej działań i o osiągniętych w ich wyniku rezultatach.

4.   Komisja podaje do wiadomości publicznej informacje na temat działań finansowanych w ramach Instrumentu, zgodnie z art. 38 rozporządzenia finansowego, w tym w stosownych przypadkach za pośrednictwem kompleksowej pojedynczej strony internetowej.

5.   Na stronie internetowej, o której mowa w ust. 4, znajdują się też informacje na temat operacji w zakresie finansowania i inwestycji oraz istotne elementy wszystkich umów w sprawie gwarancji na działania zewnętrzne, w tym informacje na temat tożsamości prawnej kwalifikujących się kontrahentów, oczekiwanych korzyści dla rozwoju oraz procedur rozpatrywania skarg zgodnie z art. 38 ust. 3 lit. h), z uwzględnieniem ochrony informacji poufnych i szczególnie chronionych informacji handlowych.

6.   Kwalifikujący się kontrahenci EFZR+, zgodnie z politykami kwalifikujących się kontrahentów dotyczącymi przejrzystości oraz przepisami Unii w zakresie ochrony danych oraz dostępu do dokumentów i informacji, proaktywnie i systematycznie podają do wiadomości publicznej na swoich stronach internetowych informacje dotyczące wszystkich operacji w zakresie finansowania i inwestycji objętych gwarancją na działania zewnętrzne, w szczególności informacje dotyczące sposobu, w jaki operacje te przyczyniają się do osiągania celów i spełniania wymogów określonych w niniejszym rozporządzeniu. W miarę możliwości takie informacje są podawane w podziale na poziomie projektów. Takie informacje zawsze uwzględniają ochronę informacji poufnych i szczególnie chronionych informacji handlowych. Kwalifikujący się kontrahenci EFZR+ także rozpowszechniają informacje o unijnym wsparciu we wszystkich publikowanych przez siebie informacjach na temat operacji w zakresie finansowania i inwestycji objętych gwarancją na działania zewnętrzne zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

1.   Bez uszczerbku dla art. 31 ust. 8 niniejszego rozporządzenia, rozporządzenia (WE, Euratom) nr 480/2009 i (UE) 2017/1601 tracą moc ze skutkiem od dnia 1 sierpnia 2021 r., a decyzja nr 466/2014/UE traci moc ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2022 r. Z puli środków finansowych przeznaczonych na Instrument finansuje się tworzenie rezerw dotyczących gwarancji budżetowych zatwierdzonych na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1601 oraz gwarancji i pomocy finansowej zatwierdzonych na podstawie aktów podstawowych, dla których to gwarancji i pomocy tworzenie takich rezerw reguluje rozporządzenie (WE, Euratom) nr 480/2009. Tworzenie takich rezerw na gwarancje i pomoc finansową dla beneficjentów wymienionych w odpowiednim załączniku rozporządzenia IPA III jest finansowane ze środków z tego rozporządzenia.

2.   Z puli środków finansowych przeznaczonych na Instrument pokrywane mogą być również wydatki na pomoc techniczną i administracyjną niezbędne w celu zapewnienia przejścia między niniejszym rozporządzeniem a środkami przyjętymi na podstawie rozporządzeń (WE, Euratom) nr 480/2009, (UE) nr 230/2014, (UE) nr 232/2014, (UE) nr 233/2014, (UE) nr 234/2014, (UE) nr 235/2014, (UE) nr 236/2014, (Euratom) nr 237/2014 i (UE) 2017/1601 oraz decyzji nr 466/2014/UE.

3.   Pula środków finansowych przeznaczonych na Instrument może pokrywać wydatki związane z przygotowaniem każdego przyszłego powiązanego rozporządzenia.

4.   W razie potrzeby w budżecie obejmującym okres po 2027 r. mogą zostać zapisane środki na pokrycie wydatków przewidzianych w art. 24 ust. 1, aby umożliwić zarządzanie działaniami, które nie zostaną zakończone do dnia 31 grudnia 2027 r.