#
Konwencja o ograniczeniu bezpaństwowości #
Uchwalona dnia 30 sierpnia 1961 r. podczas Konferencji Pełnomocników, którzy zebrali się w 1959 r. i obradowali ponownie w 1961 r. zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ 896 (IX) z 4 grudnia 1954 r.
data wejścia w życie: 13 grudnia 1975 r. zgodnie z artykułem 18
Państwa-Strony niniejszej Konwencji, postępując zgodnie z Konwencją 896 (IX) przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 4 grudnia 1954 r., zważywszy, że konieczne jest ograniczenie bezpaństwowości w drodze umowy międzynarodowej, uzgodniły, co następuje:
Artykuł 1 #
1. Państwo-Strona zobowiązuje się do nadania obywatelstwa osobie urodzonej na jego terytorium, której w przeciwnym razie zostałby nadany status bezpaństwowca. Osoba nabywa obywatelstwo:
(a) przez urodzenie, z mocy prawa lub
(b) Na wniosek złożony przez daną osobę lub w jej imieniu do odpowiednich władz zgodnie z postępowaniem przewidzianym przez prawo krajowe. Z zastrzeżeniem przepisów ust. 2 niniejszego artykułu, taki wniosek nie może zostać oddalony. Państwo-Strona niniejszej Konwencji nadające obywatelstwo zgodnie z lit. (b) może również uzależnić nadanie obywatelstwa z mocy prawa osobom od ich wieku oraz innych warunków, które mogą być określone w przepisach krajowych.
2. Państwo-Strona niniejszej Konwencji może nadać obywatelstwo osobom zgodnie z lit. (b) ust. I niniejszego artykułu z zastrzeżeniem jednego lub więcej z następujących warunków:
(a) wniosek musi zostać złożony w okresie określonym przez Państwo-Stronę; wniosek taki musi zostać złożony przez osobę do 18 roku życia i musi być ważny do momentu, kiedy dana osoba ukończy 21 lat, w taki sposób, aby miała ona do dyspozycji co najmniej 1 rok na złożenie wniosku bez konieczności uzyskania wcześniejszego upoważnienia przewidzianego prawem;
(b) osoba ubiegająca się o obywatelstwo mieszkała na terytorium Państwa-Strony przez okres, który może zostać określony przez to państwo; jednak okres ten nie może być dłuższy niż 5 lat bezpośrednio przed złożeniem wniosku lub 10 lat w sumie;
(c) osoba ubiegająca się o obywatelstwo nie została uznana winną przestępstwa przeciwko krajowym służbom porządku publicznego ani nie została skazana na 5 lub więcej lat więzienia za czyn przestępczy;
(d) osoba ubiegająca się o obywatelstwo zawsze posiadała status bezpaństwowca.
3. Z zastrzeżeniem postanowień ust.I lit. (b) i 2 niniejszego artykułu dziecko, które urodziło się na terytorium Państwa-Strony w związku małżeńskim, w którym matka posiada obywatelstwo danego Państwa, uzyskuje obywatelstwo przez urodzenie, jeżeli w przeciwnym razie otrzymałoby ono status bezpaństwowca.
4. Państwo-Strona zobowiązuje się do nadania obywatelstwa osobie, której w przeciwnym razie nadany zostałby status bezpaństwowca oraz która nie może uzyskać obywatelstwa Państwa-Strony niniejszej Konwencji, ponieważ przekroczyła już wiek odpowiedni na złożenie wniosku lub nie spełniła wymogów dotyczących zamieszkania na danym terytorium, jeżeli jedno z jej rodziców posiadało obywatelstwo danego Państwa-Strony w momencie jej urodzenia. Jeżeli rodzice nie posiadali takiego samego obywatelstwa z chwilą urodzenia danej osoby, to kwestia, które obywatelstwo powinno zostać nadane tej osobie powinna zostać rozstrzygnięta zgodnie z zastosowaniem prawa danego Państwa. Jeżeli w takim przypadku wymagane jest złożenie wniosku o nadanie obywatelstwa, to wniosek powinien zostać złożony do właściwego organu przez lub w imieniu wnioskodawcy zgodnie z wewnętrznymi przepisami Państwa. Zgodnie z postanowieniami ust. 5 niniejszego artykułu, taki wniosek nie może zostać oddalony.
5. Państwo-Strona niniejszej Konwencji może nadać obywatelstwo osobom zgodnie z lit. (b) ust. 4 niniejszego artykułu z zastrzeżeniem jednego lub więcej z następujących warunków:
(a) wniosek musi zostać złożony przez osoby, które nie ukończyły określonego roku życia; wiek taki może zostać ustalony przez Państwo-Stronę, jednak osoby takie musiały ukończyć, co najmniej 23 lata;
(b) osoba ubiegająca się o obywatelstwo mieszkała na terytorium Państwa-Strony przez okres bezpośrednio przed złożeniem wniosku, który może zostać określony przez dane Państwo; jednak okres ten nie może być dłuższy niż 3 lata;
(d) osoba ubiegająca się o obywatelstwo zawsze posiadała status bezpaństwowca.
#
Artykuł 2 #
Uznaje się, że rodzice podrzutka znalezionego na terytorium danego Państwa posiadali jego obywatelstwo, jeżeli nie ma dowodów wskazujących na stan przeciwny.
Artykuł 3 #
W celu określenia obowiązków Państw-Stron niniejszej Konwencji, uznaje się, że poród na statku lub w samolocie odpowiada porodowi, który ma miejsce na terytorium Państwa, pod którego flagą jeden z danych pojazdów się porusza lub w którym pojazdy te zostały zarejestrowane.
Artykuł 4 #
1. Państwo-Strona zobowiązuje się do nadania obywatelstwa osobie urodzonej na jego terytorium, której w przeciwnym razie zostałby nadany status bezpaństwowca, jeżeli osoba ta urodzi się w Państwie, którego obywatelstwo posiadało jedno z jego rodziców z chwilą urodzenia się danej osoby. Jeżeli rodzice nie posiadali takiego samego obywatelstwa w dniu urodzenia się danej osoby, to kwestia, które obywatelstwo powinno zostać nadane tej osobie powinna zostać rozstrzygnięta zgodnie z zastosowaniem prawa danego Państwa-Strony.
Obywatelstwo nadane zgodnie z postanowieniami niniejszego ustępu powinno zostać nadane:
(a) przez urodzenie, z mocy prawa lub
(b) na wniosek złożony przez daną osobę lub w jej imieniu do właściwego organu zgodnie z postępowaniem przewidzianym przez prawo krajowe. Z zastrzeżeniem przepisów ust. 2 niniejszego artykułu, taki wniosek nie może zostać oddalony.
2. Państwo-Strona niniejszej Konwencji może nadać obywatelstwo osobom zgodnie postanowieniami ust. 4 niniejszego artykułu z zastrzeżeniem jednego lub więcej z następujących warunków:
(a) wniosek musi zostać złożony przez osoby, które nie ukończyły określonego roku życia; wiek taki może zostać ustalony przez Państwo-Stronę, jednak osoby takie musiały ukończyć co najmniej 23 lata;
(b) osoba ubiegająca się o obywatelstwo mieszkała na terytorium Państwa-Strony przez okres bezpośrednio przed złożeniem wniosku, który może zostać określony przez dane Państwo; jednak okres ten nie może być dłuższy niż 3 lata;
(c) osoba ubiegająca się o obywatelstwo nie została uznana winną przestępstwa przeciwko krajowym służbom porządku publicznego;
(d) osoba ubiegająca się o obywatelstwo zawsze posiadała status bezpaństwowca.
Artykuł 5 #
1. Jeżeli prawo danego Państwa przewiduje utratę obywatelstwa w przypadku zaistnienia jakichkolwiek zmian w statusie osoby, takich jak małżeństwo, rozwód, uznanie dziecka przez ojca, lub adopcji, to taka utrata powinna być uzależniona od posiadania lub nabycia innego obywatelstwa.
2. Jeżeli zgodnie z prawem danego Państwa nieślubne dziecko utraci obywatelstwo nadane przez to Państwo w konsekwencji ustalenia ojcostwa, dziecko takie powinno mieć możliwość odzyskania tego obywatelstwa po złożeniu wniosku do właściwego organu, a warunki składania takiego wniosku nie mogą być bardziej rygorystyczne od tych, które zostały określone w ust. 2 artykułu I niniejszej Konwencji.
#
Artykuł 6 #
Jeżeli prawo danego Państwa przewiduje utratę obywatelstwa przez małżonka/małżonkę lub dzieci osoby, która utraciła obywatelstwo, to taka utrata powinna być uzależniona od posiadania lub nabycia przez nie obywatelstwa innego kraju.
Artykuł 7 #
1. Jeżeli prawo danego Państwa przewiduje utratę lub zrzeczenie się obywatelstwa, to takie zrzeczenie się nie powinno skutkować utratą obywatelstwa, chyba że dana osoba posiada lub nabywa obywatelstwo danego kraju;(b) Postanowień lit. (a) niniejszego ustępu nie stosuje się w przypadkach, gdzie przeczyłoby to zasadom określonym w artykułach 13 i 14 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka zatwierdzonej 10 grudnia 1948 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.
2. Obywatel Państwa-Strony ubiegający się o nadanie obywatelstwa w zagranicznym państwie nie traci swojego dotychczasowego obywatelstwa, chyba że nabył on obywatelstwo innego państwa lub została wydana decyzja, że zostanie mu przyznane takie obywatelstwo.
3. Zgodnie z postanowieniami ust. 4 i 5 niniejszego artykułu Obywatel Państwa-Strony nie może utracić swojego obywatelstwa, w rezultacie czego zostałby mu przyznany status bezpaństwowca, na skutek wyjazdu, zamieszkania z zagranicą, niezameldowania się lub podobnych przyczyn.
4. Osoba naturalizowana może utracić swoje dotychczasowe obywatelstwo po siedmiu następujących po siebie latach zamieszkania w nowym kraju przewidzianych przez dane Państwo-Stronę, jeżeli nie zgłosi chęci zachowania tego obywatelstwa właściwemu organowi.
5. W przypadku obywatela Państwa-Strony, który urodził się poza jego terytorium, prawo takiego kraju może przewidywać zatrzymanie obywatelstwa po roku osiągnięcia przez niego pełnoletniości i warunkowego obywatelstwa na podstawie zamieszkania na terytorium danego Państwa lub po roku od jego zarejestrowania we właściwym organie.
6. Za wyjątkiem okoliczności, o których mowa w niniejszym artykule, osoba nie może utracić obywatelstwa Państwa-Strony, jeżeli będzie to skutkowało jej bezpaństwowością, z zastrzeżeniem, że taka utrata nie jest wyraźne zakazana w świetle jakiegokolwiek innego postanowienia niniejszej Konwencji.
Artykuł 8 #
1. Państwo-Strona nie może pozbawić danej osoby obywatelstwa, jeżeli będzie to skutkowało
jej bezpaństwowością.
2. Z zastrzeżeniem postanowień ustępu 1 niniejszego artykułu osobie może zostać odebrane
obywatelstwo Państwa- Strony:
(a) w przypadku zaistnienia okoliczności, w przypadku których zgodnie z ust. 4 i 5 artykułu 7 dopuszcza się możliwość utracenia przez daną osobę obywatelstwa;
(b) jeżeli obywatelstwo uzyskano na skutek świadomego wprowadzenia w błąd lub oszustwa.
3. Z zastrzeżeniem postanowień ust. 1 niniejszego artykułu Państwo-Strona może sobie zastrzec prawo do odbierania osobom obywatelstwa, jeżeli z chwilą podpisania, ratyfikacji lub przystąpienia zastrzega sobie takie prawo podając jedną lub więcej z następujących przyczyn, o ile przyczyny takie są przewidziane w danym momencie w ustawodawstwie krajowym:
(a) osoba łamiąc obowiązek lojalności wobec Państwa-Strony:
(i) lekceważąc wyraźny zakaz wydany przez dane Państwo świadczyła lub nie zaprzestała świadczenia usług, otrzymywała wynagrodzenie od innego państwa lub
(ii) postępowała w sposób szkodliwy dla istotnych interesów Państwa;
(b) Osoba taka złożyła przysięgę lub złożyła formalne oświadczenie wierności wobec innego Państwa lub jej postępowanie w sposób ostateczny wskazywało na to, że zrzeka się ona posłuszeństwa wobec Państwa-Strony.
4. Państwo-Strona nie powinna korzystać z prawa pozbawiania obywatelstwa przewidzianego w ust. 2 lub 3 niniejszego artykułu za wyjątkiem przypadków zgodnych z prawem zapewniając danej osobie prawo do obrony przed sądem lub innym niezależnym organem.
Artykuł 9 #
Państwo-Strona nie może pozbawić jakiekolwiek osoby lub grupy osób ich obywatelstwa z przyczyn religijnych, etnicznych lub politycznych.
Artykuł 10 #
1. Każda umowa pomiędzy Państwami-Stronami przewidująca przyłączenie terytorium będzie zawierać postanowienia, których celem będzie niedopuszczenie, aby jakiekolwiek osobie został nadany status bezpaństwowca w wyniku przyłączenia nowego terytorium. Państwo—Strona niniejszej Konwencji dołoży wszelkich starań, aby zapewnić, że jakakolwiek umowa tego rodzaju zawierana z Państwem, które nie jest Stroną niniejszej Konwencji zawierać będzie takie postanowienia.
2. W przypadku nieuwzględnienia takich postanowień Państwo-Strona, do którego dołączone jest nowe terytorium lub które uzyskuje terytorium w inny sposób nada obywatelstwo osobom, którym w przeciwnym razie zostałby nadany status bezpaństwowca.
#
Artykuł 11 #
Po złożeniu szóstego instrumentu ratyfikacji lub przystąpienia Państwa-Strony niniejszej Konwencji będą promowały powołanie w ramach ONZ organu do którego osoba utrzymująca, że należą się jej korzyści płynące z niniejszej Konwencji, może wnioskować o rozpatrzenie jej roszczenia i o pomoc w przedłożeniu takiego wniosku do właściwego organu.
Artykuł 12 #
1. Jeżeli dane Państwo-Strona nie nadaje obywatelstwa przez urodzenie lub z mocy prawa zgodnie z postanowieniami ust. I artykułu I lub artykułu 4 niniejszej Konwencji, to postanowienia ust. I artykułu I lub artykułu 4 będą mieć zastosowanie w przypadku osób urodzonych zarówno przed jak i po wejściu w życie niniejszej Konwencji.
2. Postanowienia ust. 4 artykułu I niniejszej konwencji będą mieć zastosowanie w przypadku osób urodzonych zarówno przed jak i po wejściu w życie niniejszej Konwencji.
3. Postanowienia artykułu 2 niniejszej Konwencji będą mieć zastosowanie w przypadku osób urodzonych zarówno przed jak i po wejściu w życie niniejszej Konwencji.
Artykuł 13 #
Niniejsza Konwencja nie jest rozumiana jako mająca wpływ na jakiekolwiek postanowienia, które sprzyjają w większym stopniu ograniczeniu bezpaństwowości i są przewidziane obowiązującym w danym momencie prawem krajowym, lub prawem, które wejdzie w życie po ratyfikacji niniejszej Konwencji któregokolwiek z Państw-Stron lub na postanowienia określone w jakiejkolwiek innej konwencji, traktacie lub umowie pomiędzy co najmniej dwoma Państwami-Stronami obowiązującymi w danym momencie lub które wejdą w życie po ratyfikacji niniejszej Konwencji.
Artykuł 14 #
Wszelkie spory pomiędzy Państwami Stronami dotyczące interpretacji lub zastosowania niniejszej Konwencji, które nie mogą zostać rozstrzygnięte w żaden inny sposób, zostaną przedłożone Międzynarodowemu Trybunałowi Sprawiedliwości na wniosek którejkolwiek ze stron sporu.
Artykuł 15 #
1. Niniejsza Konwencja ma zastosowanie w przypadku wszystkich terytoriów niesamorządnych, powierniczych, kolonialnych oraz innych terytoriów niemetropolitalnych, za których stosunki międzynarodowe odpowiada którekolwiek z Państw-Stron. W takim przypadku dane Państwo-Strona jest zobowiązane, z zastrzeżeniem postanowień ust. 2 niniejszego artykułu zgłosić z chwilą podpisania, ratyfikacji lub przystąpienia terytorium niemetropolitalne lub terytoria, do których niniejsza Konwencja ma zastosowanie ipso facto na skutek podpisania, ratyfikacji lub przystąpienia do niniejszej Konwencji.
2. Jeżeli w celach narodowościowych, terytorium niemetropolitalne nie jest postrzegane jako terytorium z terytorium metropolitalnym lub odnośnie do którego konieczna jest uprzednia zgoda terytorium metropolitalnego przewidziana w konstytucji lub praktykach danego Państwa-Strony lub zgoda terytorium niemetropolitalnego na zastosowanie niniejszej Konwencji do danego terytorium, to dane Państwo-Strona dołoży wszelkich starań, aby zapewnić uzyskanie wymaganej zgody terytorium niemetropolitalnego w okresie 12 miesięcy od daty podpisania niniejszej Konwencji przez dane Państwo, natomiast z chwilą uzyskania takiej zgody Państw—Strona poinformuje Sekretarza Generalnego o tym fakcie. Niniejsza Konwencja ma zastosowanie do terytorium lub terytoriów podanych w takim zgłoszeniu z chwilą jego otrzymania przez Sekretarza Generalnego.
3. Po upłynięciu 22 miesięcznego okresu, o którym mowa w ust. 2 niniejszego artykułu dane Państwa-Strony poinformują Sekretarza Generalnego o wynikach konsultacji przeprowadzonych z tymi terytoriami niemetropolitalnymi, za których stosunki międzynarodowe Państwa te odpowiadają oraz odnośnie do których mogła zostać nie przyznana zgoda na obowiązywanie niniejszej Konwencji na takim terytorium.
#
Artykuł 16 #
1. Niniejsza Konwencja jest otwarta do podpisu w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych od 30 sierpnia 1961 r. do 31 maja 1962 r.
2. Niniejsza Konwencja jest otwarta do podpisu dla:
(a) wszystkich Państw Członkowskich ONZ;
(b) któregokolwiek z Państw zaproszonych do udziału w Konferencji o zwalczaniu lub ograniczeniu bezpaństwowości w przyszłości;
(c) któregokolwiek z Państw, do którego Zgromadzenie Ogólne ONZ wystosowało zaproszenie do podpisania Konwencji lub do udziału w konferencji.
3. Niniejsza Konwencja jest ratyfikowana i wszystkie instrumenty ratyfikacji będą złożone u Sekretarza Generalnego ONZ.
4. Niniejsza Konwencja jest otwarta do przystąpienia przez Państwa, o których mowa w ust. 2 niniejszego artykułu. Niniejsza Konwencja wchodzi w życie z chwilą złożenia instrumentu przystąpienia u Sekretarza Generalnego ONZ.
Artykuł 17 #
1. Z chwilą podpisania, ratyfikacji lub przystąpienia, wszystkie Państwa mogą zastrzec sobie kwestie odnoszące się do art. 11, 14 lub 15.
2. Nie dopuszcza się żadnych innych zastrzeżeń w odniesieniu do niniejszej Konwencji.
Artykuł 18 #
1. Niniejsza Konwencja wchodzi w życie po dwóch latach od złożenia szóstego instrumentu ratyfikacji lub przystąpienia.
2. W przypadku każdego Państwa ratyfikującego lub przystępującego do niniejszej Konwencji, niniejsza Konwencja wchodzi w życie dziewiątego dnia po złożeniu przez dane Państwo jego instrumentu ratyfikacji lub przystąpienia lub w dniu wejścia w życie niniejszej Konwencji zgodnie z postanowieniami ust. I niniejszego artykułu, w zależności od tego która z tych dat ma miejsce w późniejszym czasie..
Artykuł 19 #
1. Wszystkie Państwa-Strony mogą wypowiedzieć niniejszą Konwencję w dowolnym momencie przesyłając taką informację do Sekretarza Generalnego ONZ. Wypowiedzenie będzie obowiązywało dla Państw-Stron, które wysłały taką informację w przeciągu roku po dniu jej otrzymania przez Sekretarza Generalnego.
2. W przypadkach terytorium niemetropolitalnego Państwa-Strony, do których zgodnie z postanowieniami artykułu 15 niniejsza Konwencja ma zastosowanie, dane Państwo może w dowolnym czasie po uzyskaniu zgody takiego terytorium poinformować Sekretarza Generalnego ONZ o wypowiedzeniu niniejszej Konwencji oddzielnie w odniesieniu do danego terytorium. Wypowiedzenie będzie obowiązywało po upłynięciu roku od dnia
otrzymania takiej informacji przez Sekretarza Generalnego, który z kolei powiadomi pozostałe Państwa-Strony o takiej informacji i dacie jej otrzymania.
Artykuł 20 #
1. Sekretarz Generalny ONZ powiadomi wszystkie Państwa Członkowskie ONZ oraz Państwa bez statusu członkostwa, o których mowa w artykule 16 o następujących kwestiach:
(a) podpisach, ratyfikacjach i przystąpieniach zgodnie z artykułem 16;
(b) zastrzeżeniach zgodnie z artykułem 17,
(c) dacie wejścia w życie niniejszej Konwencji zgodnie z artykułem 18;
(b) wypowiedzeniach zgodnie z artykułem 19.
2. Sekretarz Generalny ONZ zobowiązany jest najpóźniej po złożeniu szóstego instrumentu ratyfikacji lub przystąpienia do zwrócenia uwagi Zgromadzenia Ogólnego na kwestie powołania organu, o którym mowa w artykule 11.
Artykuł 21 #
Niniejsza Konwencja zostanie zarejestrowana przez Sekretarza Generalnego z chwilą wejścia w życie niniejszej Konwencji. Na dowód czego, niżej podpisani Pełnomocnicy podpisali niniejszą Konwencję. Sporządzono w Nowym Jorku, dnia 13.08. 1961 r., w jednym egzemplarzu, w językach chińskim, angielskim, francuskim, rosyjskim i hiszpańskim, przy czym wszystkie teksty są jednakowo autentyczne i zostaną złożone w archiwum Organizacji Narodów Zjednoczonych i których poświadczone kopie zostaną przekazane przez Sekretarza Generalnego ONZ wszystkim Państwom Członkowskim ONZ oraz pozostałym Państwom bez statusu członkostwa, o których mowa w artykule 16 niniejszej Konwencji.
Dodaj komentarz