Jeden wniosek o jedno zezwolenie. Dyrektywa UE w sprawie procedury jednego wniosku o jedno zezwolenie dla obywateli państw trzecich z dnia 24 kwietnia 2024 r .

(1)

W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/98/UE ( 4 ) należy wprowadzić szereg zmian  . W trosce o przejrzystość dyrektywę tę należy przekształcić.

(2)

Unia powinna zapewnić sprawiedliwe traktowanie obywateli państw trzecich legalnie przebywających na terytorium państw członkowskich, a bardziej energiczna polityka integracyjna powinna mieć na celu przyznanie tym obywatelom państw trzecich praw i obowiązków porównywalnych z prawami i obowiązkami obywateli Unii.

(3)

Przepisy dotyczące procedury jednego wniosku prowadzącej do łącznego tytułu obejmującego zezwolenie na pobyt i pracę w jednym akcie administracyjnym przyczynią się do uproszczenia i ujednolicenia przepisów obowiązujących obecnie w Państwach Członkowskich.

(4)

Aby umożliwić pierwszy wjazd na swoje terytorium, państwa członkowskie powinny mieć możliwość wydania jednego zezwolenia lub – jeżeli wydają pojedyncze zezwolenia dopiero po wjeździe – wizy. Państwa członkowskie powinny terminowo wydawać takie pojedyncze zezwolenia lub wizy.

(5)

W niniejszej dyrektywie należy określić zbiór przepisów regulujących procedurę rozpatrywania wniosku o jedno zezwolenie. Procedura ta powinna być skuteczna i możliwa do przeprowadzenia, biorąc pod uwagę normalne obciążenie administracjami państw członkowskich pracą, a także przejrzystość, uczciwość i niedyskryminacja, aby zapewnić zainteresowanym odpowiednią pewność prawa w rozsądnych ramach czasowych.

(6)

Europejski filar praw socjalnych, ogłoszony 17 listopada 2017 r. w Göteborgu, ustanawia zbiór zasad, które mają służyć jako wytyczne dotyczące zapewnienia równych szans, dostępu do rynku pracy, sprawiedliwych warunków pracy oraz ochrony socjalnej i włączenia społecznego. Przegląd dyrektywy 2011/98/UE stanowi część pakietu środków „Umiejętności i talenty”, który zaproponowano w następstwie komunikatu Komisji z dnia 23 września 2020 r. w sprawie nowego paktu o migracji i azylu. Przegląd ten jest także jednym z elementów komunikatu Komisji z dnia 4 marca 2021 r. w sprawie planu działania dotyczącego Europejskiego filaru praw socjalnych.

(7)

Przepisy niniejszej dyrektywy nie powinny naruszać kompetencji Państw Członkowskich w zakresie regulowania wymogów dotyczących wydawania jednego zezwolenia w celu wykonywania pracy. Niniejsza dyrektywa nie powinna mieć wpływu na prawa państw członkowskich zgodnie z art. 79 ust. 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Na tej podstawie państwa członkowskie powinny mieć możliwość uznania wniosku o jedno zezwolenie za niedopuszczalny lub jego odrzucenia.

(8)

Niniejsza dyrektywa powinna obejmować umowy o pracę i stosunki pracy między obywatelami państw trzecich a pracodawcami. Jeżeli prawo krajowe państwa członkowskiego dopuszcza przyjmowanie obywateli państw trzecich za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej mających siedzibę na jego terytorium i pozostających z pracownikiem w stosunku pracy, tacy obywatele państw trzecich nie powinni być wyłączani z zakresu niniejszej dyrektywy. Wszystkie przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące pracodawców powinny mieć również zastosowanie do takich agencji.

(9)

Niniejsza dyrektywa nie powinna obejmować delegowanych obywateli państw trzecich. Nie powinno to uniemożliwiać obywatelom państw trzecich, którzy legalnie zamieszkują i pracują w państwie członkowskim i oddelegowani do innego państwa członkowskiego, dalszego korzystania z równego traktowania w stosunku do obywateli państwa członkowskiego pochodzenia przez okres ich oddelegowania, w odniesieniu do te warunki zatrudnienia, na które nie ma wpływu stosowanie dyrektywy 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady  ( 5 ) .

(10)

Obywatele państw trzecich będący beneficjentami ochrony zgodnie z prawem krajowym, zobowiązaniami międzynarodowymi lub praktyką państwa członkowskiego nie powinni być objęci niniejszą dyrektywą, z wyjątkiem rozdziału III, który powinien mieć zastosowanie, jeżeli zgodnie z prawem krajowym te państwa trzecie obywatele mogą pracować i to robić lub robili.

(11)

Obywatele państw trzecich, którzy uzyskali status rezydenta długoterminowego zgodnie z dyrektywą Rady 2003/109/WE  ( 6 ), nie powinni być objęci niniejszą dyrektywą, biorąc pod uwagę ich bardziej uprzywilejowany status w skali globalnej oraz ich szczególny rodzaj zezwolenia na pobyt „rezydent długoterminowy -UE”.

(12)

Obywatele państw trzecich, którzy zostali przyjęci na terytorium państwa członkowskiego w celu pracy sezonowej i złożyli wniosek o przyjęcie lub zostali przyjęci na terytorium państwa członkowskiego zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego 2014/36/UE i Rady  ( 7 ) nie powinny być objęte niniejszą dyrektywą, ponieważ wchodzą w zakres dyrektywy 2014/36/UE, która ustanawia szczególny system.

(13)

Obowiązek państw członkowskich dotyczący ustalenia, czy wniosek ma zostać złożony przez obywatela państwa trzeciego, czy przez pracodawcę tego obywatela państwa trzeciego, powinien pozostawać bez uszczerbku dla jakichkolwiek ustaleń wymagających udziału obu stron w procedurze. Państwa członkowskie powinny rozpatrywać i badać wnioski o jedno zezwolenie w przypadku, gdy obywatel państwa trzeciego przebywa poza terytorium państwa członkowskiego, do którego chce zostać przyjęty, lub gdy ten obywatel państwa trzeciego już zamieszkuje na terytorium tego państwa członkowskiego jako posiadacz ważnego dokumentu pobytowego wydanego przez to państwo członkowskie zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1030/2002  ( 8 ) . Państwa członkowskie powinny mieć również możliwość przyjmowania wniosków złożonych przez innych obywateli państw trzecich, którzy legalnie przebywają na ich terytorium.

(14)

Przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące procedury jednego wniosku i jednego zezwolenia nie powinny dotyczyć wiz jednolitych ani wiz długoterminowych. Jeżeli spełnione są wymogi określone w prawie unijnym lub krajowym, a państwo członkowskie wydaje pojedyncze zezwolenia wyłącznie na swoim terytorium, dane państwo członkowskie powinno wydać obywatelowi państwa trzeciego wizę niezbędną do uzyskania jednego zezwolenia.

(15)

Termin na podjęcie decyzji w sprawie wniosku powinien uwzględniać czas niezbędny na sprawdzenie sytuacji na rynku pracy, jeżeli sprawdzenie takie następuje w związku z indywidualnym wnioskiem o wydanie jednego zezwolenia. Termin na podjęcie decyzji nie obejmuje zatem ogólnego sprawdzenia sytuacji na rynku pracy, które nie jest związane z indywidualnym wnioskiem o jedno zezwolenie. Państwa członkowskie powinny dołożyć wszelkich starań, aby w odpowiednim czasie wydać wizę niezbędną do uzyskania jednego zezwolenia.

(16)

Aby uniknąć powielania pracy i przedłużania procedur, państwa członkowskie powinny dołożyć wszelkich starań, aby wymagać od wnioskodawców przedstawienia odpowiednich dokumentów tylko raz i przeprowadzić tylko jedną merytoryczną kontrolę dokumentów złożonych przez wnioskodawcę w celu wydania zarówno pojedynczego zezwolenia, jak i , w stosownych przypadkach, wizę niezbędną do uzyskania jednego zezwolenia.

(17)

Wyznaczenie właściwego organu na mocy niniejszej dyrektywy powinno pozostawać bez uszczerbku dla roli i obowiązków innych organów oraz, w stosownych przypadkach, partnerów społecznych w odniesieniu do rozpatrywania wniosku i podejmowania decyzji w jego sprawie.

(18)

Termin na podjęcie decyzji w sprawie wniosku nie powinien jednak uwzględniać czasu potrzebnego na uznanie kwalifikacji zawodowych. Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać krajowych procedur uznawania dyplomów.

(19)

Jeżeli władze nie podejmą żadnej decyzji w terminach przewidzianych w niniejszej dyrektywie, wszelkie konsekwencje powinny być określone w prawie krajowym i powinny zapewniać możliwość dochodzenia roszczeń na drodze prawnej.

(20)

Jak wspomniano w komunikacie Komisji z dnia 27 kwietnia 2022 r. w sprawie przyciągania umiejętności i talentów do UE, „partnerstwa w dziedzinie talentów” są jednym z kluczowych narzędzi Nowego Paktu o Migracji i Azylu w odniesieniu do jego wymiaru zewnętrznego. Celem tych partnerstw jest wzmocnienie współpracy między Unią, państwami członkowskimi i krajami partnerskimi, zwiększenie międzynarodowej mobilności pracowników i rozwój talentów w sposób wzajemnie korzystny i oparty na obiegu zamkniętym. Przyspieszenie rozpatrywania wniosków o jedno zezwolenie w granicach przewidzianych w niniejszej dyrektywie mogłoby również przyczynić się do skutecznej realizacji „partnerstw w dziedzinie talentów” z kluczowymi krajami partnerskimi.

(21)

Aby uczynić rynki pracy w Unii bardziej wydajnymi i atrakcyjnymi, państwa członkowskie powinny mieć możliwość przyspieszenia rozpatrywania wniosków o jedno zezwolenie złożonych przez obywateli państw trzecich lub w ich imieniu, którzy posiadają już jedno zezwolenie w innym państwie członkowskim, w ciągu limitów przewidzianych w niniejszej dyrektywie.

(22)

Jedno zezwolenie powinno zostać wydane zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1030/2002, umożliwiając państwom członkowskim wprowadzenie dalszych informacji, w szczególności dotyczących tego, czy dana osoba może pracować, czy nie. Państwo członkowskie powinno m.in. w celu lepszej kontroli migracji umieścić nie tylko na pojedynczym zezwoleniu, ale także na wszystkich wydanych dokumentach pobytowych, informację dotyczącą zezwolenia na pracę, niezależnie od rodzaju zezwolenia lub zezwolenie na pobyt, na podstawie którego obywatel państwa trzeciego został przyjęty na terytorium i uzyskał dostęp do rynku pracy tego państwa członkowskiego. Obywatele państw trzecich powinni mieć prawo do weryfikacji informacji zawartych w formie papierowej lub elektronicznej oraz, w stosownych przypadkach, do ich poprawienia lub usunięcia, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1030/2002.

(23)

Przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące zezwoleń na pobyt w celach innych niż praca powinny mieć zastosowanie wyłącznie do formatu takich zezwoleń i powinny pozostawać bez uszczerbku dla unijnych lub krajowych przepisów dotyczących procedur przyjmowania i procedur wydawania takich zezwoleń.

(24)

Przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące jednego zezwolenia i zezwolenia na pobyt wydanego w celach innych niż praca nie powinny uniemożliwiać państwom członkowskim wydawania dodatkowego dokumentu w formie papierowej, aby móc podać bardziej szczegółowe informacje na temat stosunku pracy, w przypadku którego obowiązuje format zezwolenie na pobyt pozostawia niewystarczającą ilość miejsca. Dokument taki może służyć zapobieganiu wyzyskowi obywateli państw trzecich i zwalczaniu nielegalnego zatrudnienia, powinien jednak mieć charakter fakultatywny dla państw członkowskich i nie powinien zastępować pozwolenia na pracę, podważając w ten sposób koncepcję jednego zezwolenia. Możliwości techniczne oferowane przez art. 4 rozporządzenia (WE) nr 1030/2002 i lit. a) 20 załącznika do tego rozporządzenia można również wykorzystać do przechowywania takich informacji w formacie elektronicznym. Ponadto pracodawcy mają obowiązek informowania pracowników z państw trzecich o zasadniczych aspektach stosunku pracy oraz o wszelkich jego zmianach, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152  ( 9 ) .

(25)

Warunki i kryteria, na podstawie których wniosek o wydanie, zmianę lub przedłużenie jednego zezwolenia może zostać odrzucony lub na podstawie których można wycofać jedno zezwolenie, powinny być obiektywne i powinny być określone w prawie krajowym, w tym w prawie krajowym, w tym w art. obowiązek przestrzegania zasady preferencji Unii wyrażonej w szczególności w odpowiednich postanowieniach Aktów Przystąpienia z 2003 r. i 2005 r. Decyzje o odrzuceniu i wycofaniu powinny być należycie uzasadnione. Decyzja o odrzuceniu wniosku o wydanie, zmianę lub przedłużenie jednego zezwolenia oraz decyzja o cofnięciu jednego zezwolenia powinna opierać się na kryteriach przewidzianych w prawie unijnym lub krajowym i powinna uwzględniać, w stosownych przypadkach, szczególne okoliczności sprawy, oraz przestrzegać zasady proporcjonalności. W wyjątkowych i należycie uzasadnionych okolicznościach związanych ze złożonością wniosku oraz w interesie wnioskodawcy powinna istnieć możliwość przedłużenia terminu na podjęcie decyzji na podstawie niniejszej dyrektywy o dodatkowy okres 30 dni. W przypadku zmiany pracodawcy przez posiadacza pojedynczego zezwolenia przedłużenie o dodatkowy okres 15 dni powinno być należycie uzasadnione.

(26)

Aby zapewnić obywatelom państw trzecich i ich rodzinom skuteczny dostęp do przysługujących im praw, państwa członkowskie powinny bezpłatnie zapewnić im dostępne informacje na temat dokumentów dowodowych niezbędnych do ubiegania się o jedno zezwolenie, a także warunków wjazdu i pobytu oraz prawa, obowiązki i gwarancje proceduralne służące ochronie ich samych oraz członków ich rodzin. Informacje te powinny obejmować informacje na temat partnerów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem organizacji pracowników, aby ułatwić im zdobywanie wiedzy i lepszą ochronę ich w pracy.

(27)

Obywatele państw trzecich, którzy posiadają ważny dokument podróży i jedno zezwolenie wydane przez państwo członkowskie stosujące w całości dorobek Schengen , powinni mieć możliwość wjazdu i swobodnego przemieszczania się na terytorium państw członkowskich stosujących dorobek Schengen w pełna, przez okres do trzech miesięcy w dowolnym okresie sześciomiesięcznym zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399  ( 10 ) i art. 21 Konwencji wykonawczej do Układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między Rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec i Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach  ( 11 ) (Konwencja z Schengen).

(28)

Wobec braku horyzontalnego prawodawstwa Unii prawa obywateli państw trzecich różnią się w zależności od państwa członkowskiego, w którym pracują, oraz ich obywatelstwa. Mając na uwadze dalszy rozwój spójnej polityki imigracyjnej i zmniejszenie rozbieżności w prawach między obywatelami Unii a obywatelami państw trzecich legalnie pracującymi w państwie członkowskim oraz uzupełnienie istniejącego dorobku prawnego w dziedzinie imigracji , należy określić zestaw praw, aby w w szczególności, aby określić dziedziny, w których zapewnia się równe traktowanie obywateli państwa członkowskiego i takich obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze rezydentami długoterminowymi. Przepisy takie mają na celu ustanowienie minimalnych równych warunków działania w Unii, uznanie, że tacy obywatele państw trzecich wnoszą wkład w gospodarkę Unii poprzez swoją pracę i płacenie podatków, a także służą jako zabezpieczenie ograniczające nieuczciwą konkurencję między obywatelami państwa członkowskiego i obywateli państw trzecich w wyniku możliwego wyzysku tych ostatnich. W niniejszej dyrektywie pracownika z państwa trzeciego należy zdefiniować jako obywatela państwa trzeciego, który został przyjęty na terytorium państwa członkowskiego, który legalnie zamieszkuje i który może w ramach stosunku pracy pracować tam w zgodnie z prawem krajowym lub praktyką krajową. W tym kontekście pracownik z państwa trzeciego musi mieć umowę o pracę lub stosunek pracy w rozumieniu prawa krajowego, układów zbiorowych lub praktyki państwa członkowskiego, z uwzględnieniem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

(29)

Jeżeli posiadacz jednego zezwolenia zmienia pracodawcę, nowy pracodawca powinien przekazać właściwym władzom szczegółowe informacje na temat zatrudnienia zgodnie z procedurami określonymi w prawie krajowym. Zmiana warunków zatrudnienia, takich jak adres pracodawcy, zwykłe miejsce pracy, godziny pracy i wynagrodzenie, sama w sobie nie stanowi zmiany pracodawcy.

(30)

Wszyscy obywatele państw trzecich legalnie przebywający i pracujący w państwach członkowskich powinni cieszyć się co najmniej wspólnym zestawem praw opartym na równym traktowaniu z obywatelami państwa członkowskiego, w którym zamieszkują, niezależnie od pierwotnego celu lub podstawy przyjęcia. Prawo do równego traktowania w dziedzinach objętych niniejszą dyrektywą powinno być przyznane nie tylko tym obywatelom państw trzecich, którzy zostali dopuszczeni do pracy w państwie członkowskim, ale także tym, którzy zostali przyjęci w innych celach i uzyskali dostęp do rynku pracy tego państwa członkowskiego zgodnie z innymi przepisami prawa Unii lub prawa krajowego, w tym członków rodziny pracownika z państwa trzeciego, którzy zostali przyjęci do państwa członkowskiego zgodnie z dyrektywą Rady 2003/86/WE  ( 12 ) oraz obywatele kraju, którzy zostali przyjęci na terytorium państwa członkowskiego zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/801  ( 13 ) .

(31)

Prawo do równego traktowania w określonych dziedzinach powinno być ściśle powiązane z legalnym pobytem obywatela państwa trzeciego i dostępem do rynku pracy w państwie członkowskim, które są zapisane w jednym zezwoleniu obejmującym zezwolenie na pobyt i pracę oraz na pobyt zezwolenia wydane w innym celu zawierające informację o dopuszczeniu do pracy.

(32)

Prawo do równego traktowania pracowników z krajów trzecich i obywateli państwa członkowskiego w zakresie warunków zatrudnienia i pracy, o którym mowa w niniejszej dyrektywie, przyczynia się do godnej pracy i zapobiegania wyzyskowi pracowników z krajów trzecich. Uprawnienie to powinno obejmować co najmniej warunki zatrudnienia, wynagradzania łącznie ze stawką za pracę w godzinach nadliczbowych, jego potrąceń i zaległych płatności, roszczeń na wypadek niewypłacalności pracodawcy, stosowania zasady równego wynagrodzenia za równą pracę, zwolnienia, równego traktowania pracowników, mężczyźni i kobiety, szkolenia, bezpieczeństwo i higiena pracy, czas pracy i urlopy oraz święta. Prawo do równego traktowania powinno obejmować warunki pracy określone w prawie unijnym, prawie krajowym, układach zbiorowych i praktyce państwa członkowskiego na takich samych warunkach, jak w przypadku obywateli danego państwa członkowskiego.

(33)

Państwo członkowskie powinno uznawać kwalifikacje zawodowe nabyte przez obywatela państwa trzeciego w innym państwie członkowskim w taki sam sposób, jak kwalifikacje obywateli Unii oraz powinno uwzględniać kwalifikacje nabyte w państwie trzecim zgodnie z dyrektywą 2005/36/WE Parlament Europejski i Rada  ( 14 ) . Prawo do równego traktowania przyznane pracownikom z krajów trzecich w zakresie uznawania dyplomów, świadectw i innych kwalifikacji zawodowych zgodnie z odpowiednimi procedurami krajowymi nie powinno naruszać kompetencji państw członkowskich w zakresie dopuszczania takich pracowników z krajów trzecich na swój rynek pracy .

(34)

Pracownicy z krajów trzecich powinni cieszyć się równym traktowaniem w zakresie zabezpieczenia społecznego. Oddziały zabezpieczenia społecznego są zdefiniowane w rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady  ( 15 ) . Przepisy dotyczące równego traktowania w zakresie zabezpieczenia społecznego zawarte w niniejszej dyrektywie powinny mieć również zastosowanie do pracowników przyjmowanych do państwa członkowskiego bezpośrednio z państwa trzeciego. Niemniej jednak niniejsza dyrektywa nie powinna przyznawać pracownikom z państw trzecich większych praw niż te, które są już przewidziane w obowiązującym prawie unijnym w dziedzinie zabezpieczenia społecznego obywateli państw trzecich znajdujących się w sytuacji transgranicznej.

(35)

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł w wyroku z dnia 25 listopada 2020 r. w sprawie C-302/19  ( 16 ) , że państwo członkowskie nie może odmówić lub zmniejszyć świadczenia z zabezpieczenia społecznego posiadaczowi jednego zezwolenia ze względu na że niektórzy lub wszyscy członkowie rodziny tego posiadacza zamieszkują nie na jego terytorium, lecz w państwie trzecim, jeżeli przyznaje to świadczenie swoim własnym obywatelom niezależnie od miejsca zamieszkania członków ich rodziny.

(36)

Państwa członkowskie powinny zapewnić co najmniej równe traktowanie obywateli państw trzecich, którzy są zatrudnieni lub którzy po minimalnym okresie zatrudnienia są zarejestrowani jako bezrobotni. Wszelkie ograniczenia równego traktowania w dziedzinie zabezpieczenia społecznego na mocy niniejszej dyrektywy nie powinny naruszać praw przyznanych na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1231/2010  ( 17 ) .

(37)

Prawo Unii nie ogranicza uprawnień państw członkowskich do organizowania swoich systemów zabezpieczenia społecznego. Do każdego państwa członkowskiego należy określenie warunków przyznawania świadczeń z zabezpieczenia społecznego, ich wysokości oraz okresu, na jaki są one przyznawane. Korzystając jednak z tego uprawnienia, państwa członkowskie powinny przestrzegać prawa Unii.

(38)

Równe traktowanie pracowników z krajów trzecich nie powinno mieć zastosowania do działań w zakresie szkolenia zawodowego finansowanych w ramach systemów pomocy społecznej.

(39)

Państwa członkowskie powinny zapewnić zapobieganie dyskryminacji pracowników z krajów trzecich w zakresie dostępu do towarów i usług, w przypadku których zagwarantowane jest równe traktowanie pracowników z krajów trzecich w stosunku do obywateli państwa członkowskiego, w którym zamieszkują, zgodnie z niniejszą dyrektywą i przepisami krajowymi prawo. Szczególną uwagę należy zwrócić na zapobieganie ewentualnej dyskryminacji w dostępie do mieszkań wynajmowanych prywatnie, aby zapewnić zgodność warunków mieszkaniowych i umów najmu ze standardami krajowymi i krajowymi przepisami dotyczącymi wynajmu prywatnego, w tym standardami i przepisami dotyczącymi wysokości czynszu. Szczególnie istotne jest zapewnienie pracownikom z krajów trzecich swobody wyboru zakwaterowania, bez obowiązku przebywania w zakwaterowaniu zapewnianym przez pracodawcę, jak ma to miejsce w przypadku pracowników danego państwa członkowskiego, zgodnie z prawem krajowym.

(40)

Aby wzmocnić równe traktowanie pracowników z krajów trzecich, państwa członkowskie powinny przewidzieć skuteczne, proporcjonalne i odstraszające kary dla pracodawców w przypadku naruszeń przepisów krajowych przyjętych na mocy niniejszej dyrektywy, w szczególności w odniesieniu do warunków pracy, wolności zrzeszania się i przynależność i oddziały zabezpieczenia społecznego w rozumieniu rozporządzenia (WE) nr 883/2004.

(41)

Aby zapewnić właściwe egzekwowanie przepisów krajowych przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy, państwa członkowskie, we współpracy z partnerami społecznymi, tam gdzie ma to zastosowanie zgodnie z prawem krajowym, powinny zapewnić odpowiednie mechanizmy monitorowania oraz, w stosownych przypadkach, skutecznych i odpowiednich inspekcji swoich odpowiednich terytoriach zgodnie z prawem krajowym lub praktyką administracyjną. Służby odpowiedzialne za inspekcję pracy lub inne właściwe organy powinny, w stosownych przypadkach, mieć dostęp do miejsca pracy.

(42)

Państwa członkowskie powinny również zapewnić istnienie skutecznych mechanizmów, dzięki którym pracownicy z krajów trzecich powinni mieć możliwość dochodzenia roszczeń prawnych i składania skarg bezpośrednio lub za pośrednictwem osób trzecich posiadających, zgodnie z kryteriami określonymi w prawie krajowym, praktykę administracyjną lub obowiązujące przepisy zbiorowe porozumienia, uzasadniony interes w zapewnieniu przestrzegania niniejszej dyrektywy, taki jak związki zawodowe lub inne stowarzyszenia, lub za pośrednictwem właściwych organów. Uważa się, że te skuteczne mechanizmy są niezbędne, aby zaradzić sytuacjom, w których pracownicy z państw trzecich nie są świadomi istnienia mechanizmów egzekwowania prawa lub wahają się, czy skorzystać z nich we własnym imieniu, na przykład ze strachu przed możliwymi konsekwencjami. Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby pracownicy z krajów trzecich mieli taki sam dostęp jak obywatele państwa członkowskiego, w którym zamieszkują, do postępowań prawnych, w tym do procedur sądowych i administracyjnych, skarg, mediacji i innych mechanizmów przewidzianych w prawie krajowym dla obywateli państw członkowskich Państwo. Państwa członkowskie powinny również zagwarantować dostęp do pomocy prawnej na takich samych warunkach, jakie przysługują pracownikom krajowym w tych postępowaniach, jeżeli jest to przewidziane w ich prawie krajowym.

(43)

W kontekście ochrony pracowników podobne środki krajowe dotyczące monitorowania, oceny, inspekcji, kar i ułatwiania składania skarg powinny już zostać przyjęte i obowiązywać na poziomie krajowym.

(44)

Jedno zezwolenie powinno uprawniać jego posiadacza do zmiany pracodawcy w okresie jego ważności. Oprócz sprawdzania, czy posiadacz jednego zezwolenia w dalszym ciągu spełnia wymogi określone w prawie unijnym lub krajowym, państwa członkowskie powinny mieć możliwość ustanowienia określonych warunków zmiany pracodawcy, w tym procedury powiadamiania i kontroli rynku pracy sytuacji, jeżeli dane państwo członkowskie przeprowadza kontrole sytuacji na rynku pracy w odniesieniu do wniosków o jedno zezwolenie. Aby zapobiec potencjalnemu nadużyciu przepisów niniejszej dyrektywy w związku ze zmianą pracodawcy, państwa członkowskie powinny mieć także możliwość ustalenia minimalnego okresu, przez jaki posiadacz jednego zezwolenia ma obowiązek pracować u pierwszego pracodawcy przed zmianą pracodawcy. Niezależnie od czasu trwania umowy o pracę ustanowionej na mocy prawa krajowego ten minimalny okres nie powinien w żadnym przypadku przekraczać sześciu miesięcy. W wyjątkowych i należycie uzasadnionych przypadkach, na przykład wyzysku posiadacza jednego zezwolenia lub jeżeli pracodawca nie dopełni swoich obowiązków prawnych w stosunku do posiadacza jednego zezwolenia, Państwa członkowskie powinny zezwolić na zmianę pracodawcy przed upływem takiego minimalnego okresu .

(45)

Jedno zezwolenie nie powinno być cofane przez okres co najmniej trzech miesięcy w przypadku bezrobocia lub sześciu miesięcy, jeżeli obywatel państwa trzeciego posiada jedno zezwolenie od ponad dwóch lat. W przypadku okresów bezrobocia dłuższych niż trzy miesiące państwa członkowskie powinny mieć możliwość wymagania od posiadaczy jednego zezwolenia przedstawienia dowodu posiadania wystarczających środków na utrzymanie.

(46)

Aby poszerzyć wiedzę na temat procedury uzyskiwania jednego zezwolenia oraz praw, obowiązków i gwarancji proceduralnych pracowników z krajów trzecich i członków ich rodzin, zachęca się państwa członkowskie do wzmożenia działań reklamowych i kampanii informacyjnych dotyczących tych kwestii, w tym, w przypadku gdy stosownych przypadkach, działania i kampanie skierowane do krajów trzecich.

(47)

Niniejsza dyrektywa powinna być stosowana bez uszczerbku dla korzystniejszych przepisów zawartych w prawie Unii i mających zastosowanie instrumentach międzynarodowych.

(48)

Państwa członkowskie powinny wprowadzić w życie przepisy niniejszej dyrektywy bez dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, opinie polityczne lub jakiekolwiek inne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek , urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, w szczególności zgodnie z dyrektywą Rady 2000/43/WE  ( 18 ) i dyrektywą Rady 2000/78/WE  ( 19 ) .

(49)

Ponieważ cele niniejszej dyrektywy, a mianowicie ustanowienie procedury jednego wniosku w celu wydawania jednego zezwolenia dla obywateli państw trzecich na pracę na terytorium państwa członkowskiego oraz wspólnego zbioru praw dla pracowników z państw trzecich legalnie przebywających w państwie członkowskim , nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, ale raczej, ze względu na skalę i skutki działania, można je lepiej osiągnąć na poziomie Unii, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE). Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(50)

Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej zgodnie z art. 6 ust. 1 TUE.

(51)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do TUE i TFUE, i bez uszczerbku dla art. 4 tego protokołu , Irlandia nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej dyrektywy i nie jest nią związana ani jej nie stosuje.

(52)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do TUE i TFUE, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej dyrektywy i nie jest nią związana ani jej nie stosuje.

(53)

Obowiązek transpozycji niniejszej dyrektywy do prawa krajowego powinien ograniczać się do tych przepisów, które stanowią istotną zmianę w porównaniu z wcześniejszą dyrektywą. Obowiązek transpozycji przepisów, które nie uległy zmianie, wynika z tej wcześniejszej dyrektywy.

(54)

Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać obowiązków Państw Członkowskich odnoszących się do terminu transpozycji do prawa krajowego dyrektywy określonej w załączniku I,