Zalecenie w sprawie działań na rzecz skutecznego zwalczania nielegalnych treści w internecie z dnia 1 marca 2018 r.

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) #

Dostawcy internetu i usługodawcy prowadzący działalność za pośrednictwem internetu przyczyniają się znacznie do innowacji, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy w Unii. Wielu z tych usługodawców odgrywa zasadniczą rolę w gospodarce cyfrowej, łącząc przedsiębiorstwa i obywateli oraz ułatwiając debatę publiczną oraz dystrybucję i odbiór opartych na faktach informacji oraz opinii i pomysłów. W niektórych przypadkach ich usługi są jednak wykorzystywane przez osoby trzecie w celu prowadzenia nielegalnej działalności w internecie, na przykład rozpowszechniania informacji odnoszących się do terroryzmu, niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych, nielegalnego nawoływania do nienawiści bądź naruszeń przepisów prawa ochrony konsumentów, co może podważyć zaufanie użytkowników tych usług i niekorzystnie wpłynąć na modele biznesowe przedsiębiorców. W niektórych sytuacjach usługodawcy mogą nawet odnosić pewne korzyści z takiej działalności, na przykład dzięki dostępowi do treści chronionych prawem autorskim bez zezwolenia podmiotów tych praw.

(2) #

Występowanie nielegalnych treści w internecie ma poważne negatywne konsekwencje dla użytkowników, pozostałych zainteresowanych obywateli i przedsiębiorstw, a także dla społeczeństwa jako całości. Dostawcy usług online – ze względu na swoją kluczową rolę oraz środki i zdolności technologiczne związane z usługami, które świadczą – mają szczególny obowiązek wobec społeczeństwa, aby przyczyniać się do zwalczania nielegalnych treści rozpowszechnianych przy wykorzystaniu świadczonych przez siebie usług.

(3) #

Z uwagi na to, że szybkie usuwanie nielegalnych treści lub uniemożliwianie dostępu do nich są często niezbędne w celu ograniczenia ich szerszego rozpowszechniania oraz szkód, obowiązki te oznaczają między innymi, że usługodawcy ci powinni mieć możliwość szybkiego podejmowania decyzji dotyczących możliwych działań w odniesieniu do nielegalnych treści w internecie. Obowiązki te wymagają również wprowadzenia skutecznych i odpowiednich zabezpieczeń, w szczególności w celu zapewnienia, aby usługodawcy działali z należytą starannością i w sposób proporcjonalny oraz aby nie dopuścić do niezamierzonego usunięcia treści, które nie są bezprawne.

(4) #

Wielu dostawców usług online uznało te obowiązki i podjęło stosowne działania z tym związane. W ujęciu zbiorowym poczyniono istotne postępy w ramach dobrowolnych porozumień różnego rodzaju, w tym Forum UE ds. Internetu w odniesieniu do treści o charakterze terrorystycznym w internecie, kodeksu postępowania dotyczącego nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie oraz protokołu ustaleń w sprawie sprzedaży podrabianych towarów przez internet. Niemniej jednak, mimo tych obowiązków i postępów, nielegalne treści w internecie nadal stanowią poważny problem w Unii.

(5) #

Rada Europejska, zaniepokojona szeregiem ataków terrorystycznych w UE i rozprzestrzenianiem propagandy terrorystycznej w internecie, na posiedzeniu w dniach 22-23 czerwca 2017 r. stwierdziła, iż “oczekuje, że branża […] opracuje nowe technologie i narzędzia usprawniające automatyczne wykrywanie treści podżegających do aktów terrorystycznych i usuwanie tych treści”. W rezolucji z dnia 15 czerwca 2017 r. Parlament Europejski wezwał te platformy internetowe do “wzmocnienia środków zwalczania nielegalnych i szkodliwych treści”. Wezwanie przedsiębiorstw do przyjęcia bardziej proaktywnego podejścia, jeśli chodzi o ochronę ich użytkowników przed treściami o charakterze terrorystycznym, zostało powtórzone przez ministrów państw członkowskich w ramach Forum UE ds. Internetu. W odniesieniu do praw własności intelektualnej Rada w konkluzjach z dnia 4 grudnia 2014 r. w sprawie egzekwowania takich praw wezwała Komisję, aby rozważyła wykorzystanie dostępnych narzędzi do wskazywania sprawców naruszeń praw własności intelektualnej oraz wspomagającą rolę podmiotów pośrednich w zwalczaniu naruszeń praw własności intelektualnej.

(6) #

W dniu 28 września 2017 r. Komisja przyjęła komunikat zawierający wytyczne dotyczące obowiązków dostawców usług online w odniesieniu do nielegalnych treści w internecie 1 . W komunikacie tym Komisja wyjaśniła, że oceni, czy konieczne są dodatkowe działania między innymi poprzez monitorowanie postępów na podstawie dobrowolnych porozumień. Niniejsze zalecenie zostało sporządzone w następstwie wspomnianego komunikatu. Odzwierciedla ono dążenia w nim określone i nadaje im praktyczny wymiar, uwzględniając jednocześnie istotne postępy poczynione za pośrednictwem tych dobrowolnych ustaleń oraz opierając się nich.

(7) #

Ponadto uznano w nim, iż należy wziąć pod uwagę specyfikę zwalczania różnych rodzajów nielegalnych treści w internecie oraz konkretne rozwiązania, które mogą okazać się niezbędne, w tym za pomocą specjalnych środków prawnych. Na przykład Komisja, uznając potrzebę takich szczególnych środków prawnych, przyjęła w dniu 25 maja 2016 r. wniosek dotyczący zmiany dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE 2  ze względu na zmianę sytuacji na rynku. Ponadto w dniu 14 września 2016 r. Komisja przyjęła również dyrektywę w sprawie praw autorskich na jednolitym rynku cyfrowym 3 , która nakłada na niektórych usługodawców obowiązek wprowadzenia – we współpracy z podmiotami prawa autorskiego – środków w celu funkcjonowania umów zawieranych z podmiotami praw o korzystanie z ich utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną wskazanych przez podmioty praw w toku współpracy z dostawcami usług. Niniejsze zalecenie pozostaje bez wpływu na takie środki prawne i wnioski.

(8) #

W dyrektywie 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 4  ustanowiono wyłączenia w dziedzinie odpowiedzialności, które są – po spełnieniu pewnych warunków – dostępne dla niektórych dostawców usług online, w tym dostawców usług hostingowych w rozumieniu art. 14 tej dyrektywy. Aby skorzystać z takiego wyłączenia, dostawcy usług hostingowych powinni podejmować działania w celu usunięcia nielegalnych informacji, które przechowują, lub uniemożliwienia dostępu do nich niezwłocznie po uzyskaniu faktycznej wiedzy o nich oraz – w odniesieniu do roszczeń odszkodowawczych – świadomości stanu faktycznego lub okoliczności, które w sposób oczywisty świadczą o bezprawności. Mogą uzyskać taką wiedzę lub świadomość między innymi dzięki przesyłanym im zawiadomieniom. Jako taka, dyrektywa 2000/31/WE stanowi podstawę do opracowania procedur usuwania nielegalnych informacji i uniemożliwiania dostępu do nich. Dyrektywa ta zapewnia również państwom członkowskim możliwość nałożenia na odnośnych usługodawców obowiązku polegającego na dochowaniu należytej staranności w odniesieniu do nielegalnych treści, które mogą przechowywać.

(9) #

Przy podejmowaniu działań w odniesieniu do nielegalnych treści w internecie państwa członkowskie mają obowiązek poszanowania zasady kraju pochodzenia ustanowionej w dyrektywie 2000/31/WE. W związku z tym nie mogą – z powodów wchodzących w zakres dziedziny podlegającej koordynacji, jak określono w tej dyrektywie – ograniczać swobody świadczenia usług społeczeństwa informacyjnego przez usługodawców mających siedzibę w innym państwie członkowskim, jednak z zastrzeżeniem możliwości odstępstw pod pewnymi warunkami określonymi w tej dyrektywie.

(10) #

Ponadto kilkoma innymi aktami prawa unijnego ustanowiono ramy prawne w odniesieniu do niektórych określonych rodzajów nielegalnych treści, które są dostępne i rozpowszechniane w internecie. W szczególności dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/93/UE 5  zobowiązuje państwa członkowskie do podejmowania działań mających na celu usuwanie stron internetowych zawierających lub rozpowszechniających pornografię dziecięcą oraz umożliwia tym państwom blokowanie dostępu do takich stron internetowych, z zastrzeżeniem pewnych zabezpieczeń. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/541 6 , którą należy transponować do prawa krajowego do dnia 8 września 2018 r., zawiera podobne przepisy w odniesieniu do treści internetowych publicznie nawołujących do popełnienia przestępstwa terrorystycznego. W dyrektywie tej ustanowiono również minimalne zasady dotyczące definicji przestępstwa w dziedzinie przestępstw terrorystycznych, przestępstw dotyczących grupy terrorystycznej oraz przestępstw związanych z działalnością terrorystyczną. Zgodnie z dyrektywą 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 7  właściwe organy sądowe mają możliwość wystawiania nakazów przeciwko pośrednikowi, którego usługi są wykorzystywane przez osobę trzecią do naruszania prawa własności intelektualnej.

(11) #

W szczególności w obliczu powyższych informacji, oprócz dobrowolnych środków stosowanych przez niektórych dostawców usług online, od przyjęcia dyrektywy 2000/31/WE niektóre państwa członkowskie przyjęły przepisy dotyczące mechanizmu zgłaszania i usuwania nielegalnych treści. Pozostałe państwa członkowskie rozważają przyjęcie takich przepisów. Mechanizmy te zasadniczo mają na celu ułatwienie zawiadamiania odnośnego dostawcy usług hostingowych o treściach, które strona zawiadamiająca uznaje za nielegalne (“zawiadomienie”), w następstwie czego dostawca ten może zdecydować, czy zgadza się z taką oceną i czy pragnie usunąć te treści lub uniemożliwić dostęp do nich (“działanie”). Coraz bardziej pogłębiają się różnice między takimi przepisami krajowymi. W związku z tym odnośni dostawcy usług mogą podlegać szeregowi wymogów prawnych, które są rozbieżne pod względem ich treści i zakresu stosowania.

(12) #

W interesie rynku wewnętrznego oraz skuteczności zwalczania nielegalnych treści w internecie, jak również aby zachować zrównoważone podejście, które ma zapewniać dyrektywa 2000/31/WE, należy ustanowić pewne podstawowe zasady, którymi państwa członkowskie i dostawcy usług w tym zakresie powinni kierować się w swych działaniach.

(13) #

Zasady te powinny być określone i stosowane z pełnym poszanowaniem praw podstawowych chronionych porządkiem prawnym Unii, w szczególności praw zagwarantowanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej “Kartą”). Nielegalne treści w internecie należy zwalczać za pomocą odpowiednich i solidnych zabezpieczeń, aby zapewnić ochronę poszczególnych praw podstawowych wszystkich zainteresowanych stron. Te prawa obejmują, w zależności od przypadku, wolność słowa, w tym wolność otrzymywania i przekazywania informacji, prawo do poszanowania życia prywatnego oraz do ochrony danych osobowych, jak również prawo do skutecznej ochrony sądowej użytkowników odnośnych usług. Mogą również obejmować swobodę prowadzenia działalności gospodarczej, w tym swobodę zawierania umów, prawa dostawców usług hostingowych, jak również prawa dziecka oraz prawo do ochrony mienia, w tym własności intelektualnej, prawo do godności ludzkiej oraz prawo do niedyskryminacji pewnych innych zainteresowanych stron. W szczególności podejmując decyzję o usunięciu przechowywanych treści lub uniemożliwieniu dostępu do nich, dostawcy usług hostingowych powinni należycie uwzględnić prawa podstawowe oraz uzasadniony interes użytkowników tych usług, jak również kluczową rolę, jaką ci dostawcy zazwyczaj odgrywają w ułatwianiu debaty publicznej oraz rozpowszechnianiu oraz odbieraniu i rozumieniu faktów, opinii i pomysłów zgodnie z prawem.

(14) #

Zgodnie z podejściem horyzontalnym, leżącym u podstaw wyłączenia w dziedzinie odpowiedzialności ustanowionego w art. 14 dyrektywy 2000/31/WE, niniejsze zalecenie należy stosować w odniesieniu do wszelkiego rodzaju treści, które nie są zgodne z przepisami unijnymi lub przepisami państw członkowskich, niezależnie od dokładnego przedmiotu lub charakteru tych przepisów. Wystarczy wziąć pod uwagę przepisy państw członkowskich, których dotyczy wspomniane świadczenie usług, w szczególności tych państw członkowskich, na których terytorium dostawca usług hostingowych ma siedzibę lub na których terytorium świadczone są odnośne usługi. Ponadto podczas wykonywania niniejszego zalecenia należy wziąć pod uwagę wagę nielegalnych treści oraz wszelkie szkody, które mogą być przez nie spowodowane, co może być ściśle związane z szybkością podejmowanych działań, oraz to, czego można racjonalnie oczekiwać od dostawców usług hostingowych, uwzględniając w stosownych przypadkach stan rozwoju i możliwe wykorzystanie technologii. Należy również uwzględnić stosowne różnice, które mogą występować w przypadku różnych rodzajów nielegalnych treści, oraz działania wymagane w celu zlikwidowania tych różnic.

(15) #

Dostawcy usług hostingowych odgrywają szczególnie istotną rolę w zwalczaniu nielegalnych treści w internecie, gdyż przechowują oni informacje dostarczone przez użytkowników tych usług i na ich wniosek oraz udostępniają te informacje pozostałym użytkownikom, często na dużą skalę. Niniejsze zalecenie odnosi się zatem głównie do działalności i obowiązków tych dostawców. W stosownych przypadkach zalecenia można jednak również stosować odpowiednio w odniesieniu do innych dostawców usług online, na których te treści mają wpływ. Jako że celem niniejszego zalecenia jest uwzględnienie ryzyka związanego z nielegalnymi treściami w internecie mającymi wpływ na konsumentów w Unii, dotyczy ono działalności wszystkich dostawców usług hostingowych, niezależnie od tego, czy mają oni siedzibę w Unii, czy też w państwie trzecim, o ile kierują swoją działalność do konsumentów zamieszkałych w Unii.

(16) #

Mechanizmy składania dostawcom usług hostingowych zawiadomień, dotyczących treści uznanych za nielegalne, są ważnym środkiem zwalczania nielegalnych treści w internecie. Takie mechanizmy mogłyby ułatwić zawiadamianie przez wszystkie podmioty i wszystkich obywateli, którzy pragną tego dokonać. W związku z tym mechanizmy te powinny być łatwo dostępne dla wszystkich użytkowników, a korzystanie z nich nie powinno przysparzać trudności. Dostawcy usług hostingowych powinni jednak pozostać elastyczni, na przykład jeśli chodzi o format sprawozdań lub stosowaną technologię, aby uwzględnić wydajne rozwiązania oraz uniknąć nieproporcjonalnych obciążeń dla tych dostawców.

(17) #

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości dotyczącym art. 14 dyrektywy 2000/31/WE zawiadomienia powinny być wystarczająco dokładne i odpowiednio uzasadnione, aby dostawcy usług hostingowych, którzy je otrzymują, mogli z należytą starannością podjąć świadomą decyzję w odniesieniu do skutków, jakie będzie miało zawiadomienie. Należy zatem w największym możliwym stopniu zapewnić, aby ta norma została spełniona. Fakt, czy dane zawiadomienie doprowadzi do uzyskania wiedzy lub świadomości w rozumieniu art. 14 tej dyrektywy, należy jednak oceniać, uwzględniając specyfikę poszczególnych spraw, pamiętając również o tym, że taką wiedzę lub świadomość można również uzyskać w sposób inny niż za pośrednictwem zawiadomienia.

(18) #

Posiadanie danych kontaktowych podmiotu przekazującego zawiadomienie nie jest co do zasady konieczne, aby dostawca usług hostingowych mógł podjąć z należytą starannością świadomą decyzję w sprawie następstw otrzymania zawiadomienia. Uzależnienie przekazania zawiadomienia od podania danych kontaktowych stanowiłoby utrudnienie stwierdzenia występowania nielegalnych treści. Zawarcie danych kontaktowych jest jednak konieczne, aby dostawca usług hostingowych mógł przekazać informację zwrotną. Podmiot przekazujący zawiadomienie powinien zatem mieć możliwość opcjonalnego podania swoich danych kontaktowych.

(19) #

Aby zwiększyć przejrzystość i dokładność mechanizmu zgłaszania i usuwania nielegalnych treści oraz w razie potrzeby umożliwić dochodzenie roszczeń, dostawcy usług hostingowych – jeżeli posiadają dane kontaktowe podmiotów przekazujących zawiadomienia lub dostawców treści – powinni terminowo i stosownie informować te podmioty o działaniach podjętych w ramach powyższego mechanizmu, w szczególności w odniesieniu do swoich decyzji o wnioskowanym usunięciu odnośnych treści lub uniemożliwieniu dostępu do nich. Przekazywane informacje powinny być proporcjonalne, tj. powinny odpowiadać informacjom przekazanym przez odnośne osoby w ich zawiadomieniach lub zgłoszeniach sprzeciwu, a jednocześnie umożliwiać stosowne i zróżnicowane rozwiązania, nie stanowiąc nadmiernego obciążenia dla dostawców.

(20) #

W celu zapewnienia przejrzystości i rzetelności oraz aby unikać niezamierzonego usuwania treści, które nie są nielegalne, dostawcy treści powinni co do zasady być informowani o decyzjach o usunięciu treści przechowywanych na ich wniosek lub uniemożliwieniu dostępu do nich, jak również powinni mieć możliwość zaskarżenia takiej decyzji za pomocą zgłoszenia sprzeciwu, aby w stosownych przypadkach możliwe było uchylenie takiej decyzji, niezależnie od tego, czy decyzję podjęto na podstawie zawiadomienia bądź zgłoszenia, czy też w następstwie proaktywnych działań dostawcy usług hostingowych.

(21) #

Jednak z uwagi na charakter przedmiotowych treści, cel takiej procedury zgłaszania sprzeciwu i dodatkowe obciążenie, jakie ona powoduje dla dostawców usług hostingowych, nie ma uzasadnienia, aby zalecać udostępnianie takich informacji o wspomnianej decyzji oraz o możliwości zaskarżenia decyzji, w przypadku gdy oczywiste jest, że przedmiotowe treści są nielegalne oraz wiążą się z poważnym przestępstwem związanym z zagrożeniem życia lub bezpieczeństwa osób, takim jak przestępstwa określone w dyrektywie (UE) 2017/541 oraz dyrektywie 2011/93/UE. Ponadto w niektórych przypadkach względy porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego, a zwłaszcza względy związane z zapobieganiem, wykrywaniem i ściganiem przestępstw oraz prowadzeniem dochodzeń, mogą uzasadniać niebezpośrednie przekazanie informacji o decyzji o usunięciu treści danemu dostawcy treści. W związku z tym, jeżeli właściwy organ złożył w tym celu wniosek ze względów porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego, dostawcy usług hostingowych nie powinni tego czynić przez okres, o jaki wnioskuje dany organ w związku ze wspomnianymi względami. W zakresie, w jakim wiąże się to z ograniczeniem prawa do bycia poinformowanym w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych, przestrzegać należy odpowiednich przepisów określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 8 .

(22) #

Mechanizmy zgłaszania i usuwania nielegalnych treści nie powinny w żaden sposób wpływać na prawa stron do wszczęcia postępowania sądowego zgodnie z obowiązującym prawem, w odniesieniu do wszelkich rodzajów treści, które uważa się za treści nielegalne, lub w odniesieniu do wszelkich działań podejmowanych w tym zakresie przez dostawców usług hostingu. Istotnym uzupełnieniem postępowania sądowego mogą być mechanizmy pozasądowego rozstrzygania sporów powstałych w tym kontekście, zwłaszcza jeżeli pozwalają one na skuteczne, przystępne pod względem kosztów i szybkie rozstrzyganie takich sporów. W związku z tym należy zachęcać do pozasądowego rozstrzygania sporów, pod warunkiem że stosowne mechanizmy spełniają odpowiednie normy, zwłaszcza pod względem sprawiedliwości proceduralnej, że nienaruszone pozostaje prawo dostępu stron do sądu oraz że wyeliminowane są nadużycia.

(23) #

Aby móc lepiej ocenić skuteczność mechanizmów zgłaszania i usuwania nielegalnych treści oraz innych działań dostawców usług hostingowych w odniesieniu do treści uważanych za treści nielegalne, a także zapewnić rozliczalność, należy pamiętać o przejrzystości procedur wobec opinii publicznej. W związku z powyższym dostawcy usług hostingu powinni regularnie publikować sprawozdania ze stosowania powyższych mechanizmów i innych działań; sprawozdania te powinny być wystarczająco kompletne i szczegółowe, co pozwoli na odpowiednią orientację odbiorców. Dostawcy powinni ponadto zapewnić jasność ex ante w odniesieniu do warunków świadczonych przez siebie usług, strategii usuwania jakichkolwiek przechowywanych przez siebie treści, w tym treści nielegalnych, lub uniemożliwiania dostępu do nich.

(24) #

Istotnym elementem w walce z nielegalnymi treściami w internecie, stanowiącym uzupełnienie mechanizmów zgłaszania i usuwania nielegalnych treści, mogą być proporcjonalne i szczegółowe działania podejmowane w proaktywny sposób przez dostawców usług hostingowych, bez uszczerbku dla przepisów art. 15 ust. 1 dyrektywy 2000/31/WE. W odniesieniu do tych proaktywnych działań należy wziąć pod uwagę sytuację dostawców usług hostingowych, którzy – ze względu na rozmiar lub skalę prowadzonej przez siebie działalności – mają jedynie ograniczone zasoby i wiedzę fachową, a także uwzględnić potrzebę skutecznych i odpowiednich mechanizmów zabezpieczających towarzyszących tym działaniom.

(25) #

W szczególności podejmowanie takich proaktywnych działań może okazać się stosowne wtedy, gdy stwierdzono już nielegalny charakter treści lub rodzaj treści jest taki, że nie ma znaczenia określenie ich kontekstu. Może to zależeć ponadto od charakteru, skali i celu planowanych działań, od rodzaju odnośnych treści, od tego, czy obecność treści została zgłoszona przez organy ścigania lub Europol, a także od tego, czy podjęto już działania w odniesieniu do danych treści ze względu na fakt, że zostały uznane za nielegalne. Jeżeli chodzi w szczególności o materiały dotyczące niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych, dostawcy usług hostingowych powinni podejmować proaktywne działania, aby wykrywać takie materiały i zapobiegać ich rozpowszechnianiu, zgodnie z zobowiązaniami podjętymi w ramach światowego sojuszu przeciwko niegodziwemu traktowaniu dzieci w internecie w celach seksualnych.

(26) #

W związku z tym w opublikowanym dnia 28 września 2017 r. komunikacie w sprawie zwalczania nielegalnych treści w internecie Komisja przedstawiła stanowisko, że dobrowolne podejmowanie takich proaktywnych środków nie powoduje automatycznie utraty przez danego dostawcę usług hostingowych korzyści płynących z wyłączenia od odpowiedzialności, o którym mowa w art. 14 dyrektywy 2000/31/WE.

(27) #

Zasadnicze znaczenie ma objęcie działań służących zwalczaniu nielegalnych treści w internecie skutecznymi i odpowiednimi zabezpieczeniami, których celem jest zapewnienie, aby dostawcy usług hostingowych, określając i wprowadzając w życie swoje strategie dotyczące wszelkich przechowywanych przez siebie treści, w tym treści nielegalnych, działali z należytą starannością i w sposób proporcjonalny. Tym samym użytkownikom zagwarantowana zostanie przede wszystkim swoboda otrzymywania i przekazywania informacji w internecie zgodnie z obowiązującym prawem. W uzupełnieniu wszelkich zabezpieczeń określonych przez obowiązujące prawo, na przykład dotyczących ochrony danych osobowych, należy w stosownych przypadkach ustanowić i stosować – w odniesieniu do stosowania środków automatycznych – szczególne zabezpieczenia, zwłaszcza nadzór i weryfikację przez ludzi, co pozwoli na uniknięcie jakichkolwiek niezamierzonych i błędnych decyzji.

(28) #

Na etapie zwalczania nielegalnych treści w internecie należy zagwarantować płynną, skuteczną i odpowiednią współpracę między właściwymi organami i dostawcami usług hostingowych. Do takiej współpracy w pozytywny sposób może w razie potrzeby przyczynić się wsparcie Europolu, na przykład przy zwalczaniu terroryzmu, niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej i nagabywania dzieci. Aby taką współpracę ułatwić, państwa członkowskie i dostawcy usług hostingowych powinni wyznaczyć punkty kontaktowe, a także ustanowić procedury na potrzeby przetwarzania zawiadomień przekazywanych przez te organy, w trybie priorytetowym i przy zachowaniu odpowiedniego stopnia poufności w odniesieniu do ich dokładności, z uwzględnieniem szczególnej wiedzy fachowej posiadanej przez te organy oraz ich kompetencji. W celu skutecznego zwalczania niektórych szczególnie poważnych przestępstw, takich jak przestępstwa określone w dyrektywie (UE) 2017/541 oraz w dyrektywie 2011/93/UE, na które mogą zwrócić uwagę dostawcy usług hostingowych podczas prowadzenia swojej działalności, należy zachęcać państwa członkowskie do korzystania z przewidzianej w art. 15 ust. 2 dyrektywy 2000/31/WE możliwości wprowadzania do przepisów obowiązku powiadamiania, zgodnie z obowiązującym prawem, zwłaszcza rozporządzeniem (UE) 2016/679.

(29) #

W uzupełnieniu odpowiednich organów również określone osoby fizyczne lub podmioty, w tym organizacje pozarządowe i stowarzyszenia handlowe, mogą posiadać szczególną wiedzę fachową i być gotowe do przejęcia, na zasadach dobrowolności, określonej odpowiedzialności związanej ze zwalczaniem nielegalnych treści w internecie. W świetle wnoszonej przez te podmioty wartości dodanej i czasami wysokiej liczby przedmiotowych zawiadomień należy zachęcać do współpracy między takimi zaufanymi podmiotami sygnalizującymi i dostawcami usług hostingowych, zwłaszcza poprzez traktowanie realizowanych przez nich zgłoszeń w sposób priorytetowy i z odpowiednim stopniem zaufania, jeżeli chodzi o dokładność tych zgłoszeń. Jednak w związku z ich szczególnym statusem współpraca taka powinna być otwarta jedynie dla osób fizycznych i podmiotów przestrzegających wartości, na których opiera się Unia i które określono w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, spełniających pewne odpowiednie warunki, które z kolei powinny być dostępne publicznie w sposób wyraźny i obiektywny.

(30) #

Zwalczanie nielegalnych treści w internecie wymaga podejścia całościowego, jako że takie treści często bez trudu migrują od jednego dostawcy usług hostingowych do drugiego i wykorzystują najsłabsze ogniwa łańcucha. W związku z tym istotne znaczenie ma współpraca, obejmująca przede wszystkim realizowaną na dobrowolnych zasadach wymianę doświadczeń, rozwiązań technologicznych oraz najlepszych praktyk. Taka współpraca ma szczególne znaczenie w przypadku dostawców usług hostingowych, którzy ze względu na swoją wielkość lub zasięg działania mają jedynie ograniczone zasoby i wiedzę fachową.

(31) #

Terroryzm wiąże się z nielegalnym i masowym wykorzystaniem przemocy wobec obywateli oraz ich zastraszaniem. Terroryści w coraz większym stopniu korzystają z internetu, aby rozpowszechniać propagandę terrorystyczną, stosując nierzadko zaawansowane metody w celu zagwarantowania szybkiego i szerokiego rozpowszechniania treści. Poczyniono wprawdzie określone postępy, zwłaszcza w ramach Forum UE ds. Internetu, jednak utrzymuje się pilna potrzeba szybszego i skuteczniejszego reagowania na treści o charakterze terrorystycznym publikowane w internecie. Konieczne jest także, aby dostawcy usług hostingowych uczestniczący w Forum UE ds. Internetu w pełni realizowali swoje zobowiązania, jeżeli chodzi o skuteczne i kompleksowe reagowanie.

(32) #

W świetle szczególnego charakteru walki z treściami o charakterze terrorystycznym publikowanymi w internecie należy uzupełnić zalecenia dotyczące zwalczania nielegalnych treści w ujęciu ogólnym o szczegółowe zalecenia, które odnoszą się konkretnie do zwalczania treści o charakterze terrorystycznym. Należy przy tym oprzeć się na wysiłkach podejmowanych w ramach Forum UE ds. Internetu oraz te wysiłki skonsolidować.

(33) #

Uwzględniając szczególnie poważne ryzyka związane z treściami o charakterze terrorystycznym publikowanymi w internecie oraz centralną rolę, jaką dostawcy usług hostingowych odgrywają w rozpowszechnianiu takich treści, ci ostatni powinni podjąć wszelkie rozsądne działania mające na celu niedopuszczanie treści o charakterze terrorystycznym oraz w miarę możliwości zapobieganie ich hostingowi, pod warunkiem że mają oni możliwość wprowadzania i egzekwowania warunków świadczenia usług, a także z uwzględnieniem potrzeby skutecznych i stosownych zabezpieczeń, bez uszczerbku dla art. 14 dyrektywy 2000/31/WE.

(34) #

Działania te powinny w szczególności obejmować współpracę z odpowiednimi organami i Europolem w związku ze zgłoszeniami, które stanowią specyficzny sposób powiadamiania dostawców usług hostingowych, dostosowany do szczególnych właściwości walki z treściami o charakterze terrorystycznym. Przekazując zgłoszenie, właściwe organy i Europol powinny mieć możliwość wystąpienia z wnioskiem o usunięcie treści, którą uważają za posiadającą charakter terrorystyczny, lub uniemożliwienie dostępu do niej, albo powołując się na odpowiednie przepisy mające zastosowanie, albo na warunki świadczenia usług przez danego dostawcę usług hostingowych. Takie mechanizmy zgłaszania powinny funkcjonować w uzupełnieniu mechanizmów zawiadamiania, w tym przez zaufane podmioty sygnalizujące. Mechanizmy te mogą być również stosowane do zawiadamiania o treściach uznawanych za treści o charakterze terrorystycznym.

(35) #

Mając na uwadze fakt, że treści o charakterze terrorystycznym są zazwyczaj najbardziej szkodliwe w pierwszej godzinie, w której pojawiają się w internecie, a także przy uwzględnieniu szczególnej wiedzy fachowej i odpowiedzialności właściwych organów i Europolu, należy co do zasady ocenić takie zgłoszenie i – w razie konieczności – podjąć w odniesieniu do niego działania w ciągu jednej godziny.

(36) #

Takie działania służące zwalczaniu treści o charakterze terrorystycznym powinny również obejmować proporcjonalne i szczegółowe środki proaktywne, w tym z wykorzystaniem metod zautomatyzowanych, celem wykrywania, identyfikowania i bezzwłocznego usuwania treści o charakterze terrorystycznym lub uniemożliwiania dostępu do nich oraz celem zagwarantowania, aby treści o charakterze terrorystycznym nie pojawiały się ponownie, bez uszczerbku dla przepisów art. 15 ust. 1 dyrektywy 2000/31/WE. W odniesieniu do tej kwestii należy wziąć pod uwagę potrzebę zapewnienia odpowiednich i skutecznych zabezpieczeń, które towarzyszyłyby takim działaniom, zwłaszcza zabezpieczeń zalecanych w rozdziale II niniejszego zalecenia.

(37) #

Podczas zwalczania treści o charakterze terrorystycznym publikowanych w internecie ogromne znaczenie ma współpraca, zarówno między dostawcami usług hostingowych, jak i między dostawcami usług hostingowych a właściwymi organami. W osiągnięciu celu, jakim jest zapobieganie rozpowszechnianiu treści o charakterze terrorystycznym wśród różnych dostawców usług hostingowych, pomocne mogą być przede wszystkim narzędzia technologiczne, które pomagają w automatycznym wyszukiwaniu treści, takie jak “baza hashów”. Należy zachęcać do takiej współpracy, a także do rozwoju, uruchamiania oraz wymiany wspomnianych narzędzi technologicznych, a w razie potrzeby do korzystania z wiedzy fachowej Europolu. Takie starania służące podejmowaniu współpracy są szczególnie ważne dla dostawców usług hostingowych, którzy – ze względu na swoją wielkość lub zakres, w jakim działają – mają ograniczone zasoby i wiedzę fachową, pomagają im bowiem w skutecznym i szybkim reagowaniu na zgłoszenia oraz podejmowaniu proaktywnych działań, zgodnie z zaleceniami.

(38) #

Do starań służących podejmowaniu współpracy powinno się przyłączyć jak najwięcej zainteresowanych dostawców usług hostingowych; wszyscy uczestniczący dostawcy usług hostingowych powinni pomóc w optymalizacji i maksymalizacji wykorzystania wspomnianych narzędzi. Zachęcać należy także do zawierania ustaleń roboczych między wszystkimi zainteresowanymi stronami, w tym w stosownych przypadkach również z udziałem Europolu, pod warunkiem, że takie ustalenia mogą pomóc w zapewnieniu spójnego i skutecznego podejścia oraz umożliwić wymianę istotnych doświadczeń i wiedzy fachowej.

(39) #

Aby zapewnić poszanowanie podstawowego prawa do ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych, a także swobodnego przepływu takich danych, dane osobowe w ramach wszelkich działań podejmowanych na potrzeby realizacji niniejszego zalecenia należy przetwarzać zgodnie z zasadami ochrony danych, a przede wszystkim z przepisami rozporządzenia (UE) 2016/679 oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 9 . Przetwarzanie to powinno być również monitorowane przez odpowiednie organy nadzoru.

(40) #

Niniejsze zalecenie nie narusza praw podstawowych oraz zasad ustanowionych w szczególności w Karcie. W szczególności niniejsze zalecenie zmierza do zapewnienia pełnego poszanowania art. 1, 7, 8, 10, 11, 16, 17, 21, 24 oraz 47 Karty.

(41) #

Komisja zamierza ściśle monitorować działania podejmowane w odpowiedzi na niniejsze zalecenie. W związku z tym państwa członkowskie i dostawcy usług hostingowych powinni być gotowi do przekazania Komisji, na jej wniosek, wszelkich istotnych informacji, których przekazania można od nich z rozsądnego punktu widzenia oczekiwać, w celu umożliwienia takiego monitorowania. Na podstawie uzyskanych tą drogą informacji, a także wszelkich innych dostępnych informacji, w tym sprawozdań sporządzanych na podstawie różnych dobrowolnych porozumień, Komisja oceni skutki niniejszego zalecenia oraz ustali, czy wymagane są dalsze działania, w tym przedstawienie wniosku w sprawie wiążących unijnych aktów prawnych. Z uwagi na specyfikę i pilny charakter zwalczania treści o charakterze terrorystycznym monitorowanie to i ocenę należy przeprowadzać w oparciu o szczegółowe informacje i w szczególnie szybkim tempie, w ciągu trzech miesięcy od daty publikacji niniejszego zalecenia, przy czym w odniesieniu do innych treści nielegalnych stosowne będzie przeprowadzenie ich w ciągu sześciu miesięcy od daty publikacji,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ZALECENIE: