Strategia UE na rzecz praw dziecka z dnia 24 marca 2021 r.

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW 

Strategia UE na rzecz praw dziecka z dnia 24 marca 2021 r. #

Potrzebujemy strategii uwzględniającej wszystkie dzieci i wspomagającej dzieci wymagające szczególnego traktowania, a także strategii promującej i wspierającej nasze prawo do udziału w podejmowaniu decyzji, które nas dotyczą. Ponieważ decyzje dotyczące dzieci nie powinny być podejmowane bez dzieci. Nadszedł czas na normalizację udziału dzieci. 

Wprowadzenie #

Prawa dziecka to prawa człowieka. Każde dziecko w Europie, każde dziecko na świecie powinno korzystać z tych samych praw i móc żyć swobodnie, nie doświadczając jakiejkolwiek dyskryminacji, obwiniania lub zastraszania.

Jest to imperatyw społeczny, moralny i humanitarny, od którego zależy życie dzieci – stanowiących prawie jedną piątą osób zamieszkałych w UE 1 i jedną trzecią ludności na świecie 2 , ale także życie ogółu społeczeństwa. Chodzi o umożliwienie wszystkim dzieciom wykorzystywania swojego potencjału i odgrywania wiodącej roli w społeczeństwie: czy to w walce o sprawiedliwość i równość, w umacnianiu demokracji czy w stymulowaniu dwojakiej transformacji – ekologicznej i cyfrowej.

Z tego powodu ochrona i propagowanie praw dziecka jest jednym z głównych celów działań Unii Europejskiej w kraju i za granicą 3 . Jest to zapisane w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej 4 , która gwarantuje ochronę praw dziecka przy wdrażaniu prawa Unii. Obejmuje ona wszystkie obszary polityki i stanowi część głównych priorytetów Komisji Europejskiej określonych w wytycznych politycznych przewodniczącej Ursuli von der Leyen 5 .

Nadrzędnym celem niniejszej strategii jest zapewnienie dzieciom w Unii Europejskiej i na całym świecie możliwie najlepszego życia. W strategii odzwierciedlono prawa i rolę dzieci w naszym społeczeństwie. Dzieci inspirują i odgrywają wiodącą rolę w podnoszeniu świadomości na temat kryzysu związanego ze środowiskiem naturalnym oraz zmianą klimatu, dyskryminacji i niesprawiedliwości. To obywatele i liderzy współczesnego, jak i przyszłego świata. Strategia ma na celu wypełnienie naszej wspólnej odpowiedzialności i połączenie sił, aby zapewnić poszanowanie, ochronę i przestrzeganie praw każdego dziecka, a także budować wraz z dziećmi zdrowsze, odporne, sprawiedliwsze i równe społeczeństwa dla wszystkich.

Naszym działaniom w tym obszarze nadal przyświeca Konwencja o prawach dziecka 6 , którą ratyfikowały wszystkie państwa członkowskie UE. W ciągu 30 lat od jej wejścia w życie poczyniono znaczne postępy, a dzieci są coraz częściej uznawane za osoby posiadające własny zbiór praw.

Konwencja uznaje prawo wszystkich dzieci do możliwie najlepszego startu w życiu, do szczęśliwego i zdrowego dorastania oraz do pełnego rozwoju swojego potencjału. Obejmuje to prawo do życia na czystej i zdrowej planecie, w ochronnym i opiekuńczym środowisku, do relaksu, zabawy i czerpania radości z działalności kulturalnej i artystycznej, a także do korzystania ze środowiska naturalnego i jego poszanowania. Niezbędne wsparcie należy zagwarantować również rodzinom i społecznościom, aby mogły one zapewnić dobrobyt i rozwój dzieci.

Nigdy dotąd dzieci w całej UE nie korzystały z tylu praw, możliwości i z takiego bezpieczeństwa, z jakiego korzystają dzisiaj. Jest to w szczególności zasługą działań politycznych, ustawodawstwa i finansowania UE w ostatnim dziesięcioleciu, przy współdziałaniu państw członkowskich. W ostatnich dekadach Komisja przedstawiła znaczące inicjatywy, które koncentrowały się na zwalczaniu handlu dziećmi, niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci, poszukiwaniu zaginionych dzieci oraz propagowaniu systemów wymiaru sprawiedliwości przyjaznych dziecku. Opracowaliśmy przepisy korzystne dla dzieci i uwzględniliśmy je w polityce azylowej i migracyjnej oraz w prawie dotyczącym azylu i migracji . Zintensyfikowaliśmy wysiłki na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa dzieci w internecie oraz dalszej walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Kamieniem milowym w obszarze praw dziecka na świecie były zmienione wytyczne UE z 2017 r. w sprawie propagowania i ochrony praw dziecka oraz towarzyszące im liczne programy humanitarne i rozwojowe promujące prawo do zdrowia i nauki. Inicjatywy te w znacznym stopniu przyczyniły się do poprawy jakości życia dzieci w UE i konkretnego respektowania ich praw.

Postęp ten był trudny do osiągnięcia, sukcesów nie należy uznawać go oczywiste. Nadszedł czas, by wykorzystać te wysiłki, zmierzyć się z utrzymującymi i wyłaniającymi się wyzwaniami oraz opracować kompleksową strategię ochrony i promowania praw dziecka w dzisiejszym świecie, który nieustannie się zmienia.

Nadal zbyt często notuje się przypadki poważnego i regularnego naruszenia praw dziecka. Dzieci nadal padają ofiarą różnych form przemocy; są ofiarami wykluczenia społeczno-ekonomicznego i dyskryminacji, w szczególności ze względu na płeć, orientację seksualną, pochodzenie rasowe lub etniczne, religię, wyznanie, niepełnosprawność – swoją lub rodziców. Obawy dzieci nie są wystarczająco wysłuchiwane, a ich poglądów często nie uwzględnia się w sprawach, które są dla nich ważne.

Pandemia COVID-19 pogłębiła istniejące wyzwania i nierówności oraz stworzyła nowe. Dzieci są narażone na nasiloną przemoc domową oraz niegodziwe traktowanie i wykorzystywanie w internecie oraz cyberprzemoc 7 . W sieci udostępnia się więcej materiałów przedstawiających niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych 8 . Występują opóźnienia w procedurach, takich jak procedury azylowe lub łączenia rodzin. Przejście na zdalne uczenie się w sposób nieproporcjonalny dotknęło bardzo małe dzieci, dzieci o specjalnych potrzebach, żyjące w ubóstwie, w społecznościach marginalizowanych, takie jak dzieci romskie, oraz na obszarach oddalonych i wiejskich, które nie mają dostępu do internetu i sprzętu informatycznego. Wiele dzieci straciło najbardziej odżywczy dzienny posiłek, a także dostęp do usług świadczonych przez szkoły. Pandemia wywarła również silny wpływ na zdrowie psychiczne dzieci, coraz częściej pojawiają się doniesienia o narastających lękach, stresie i samotności. Wiele z nich nie może uczestniczyć w zajęciach sportowych, rekreacyjnych, artystycznych i kulturalnych, które mają zasadnicze znaczenie dla ich rozwoju i dobrostanu.

UE potrzebuje nowego, kompleksowego podejścia, odzwierciedlającego nowe realia i utrzymujące się wyzwania. Przyjmując pierwszą kompleksową strategię na rzecz praw dziecka, Komisja zobowiązuje się do priorytetowego potraktowania dzieci i ich dobra w strategiach politycznych UE, podejmując stosowne działania wewnętrzne i zewnętrzne oraz przestrzegając zasady pomocniczości. Niniejsza strategia ma na celu połączenie wszystkich nowych i istniejących unijnych instrumentów ustawodawczych, politycznych i finansowych w jednych kompleksowych ramach.

Zaproponowano w niej szereg ukierunkowanych działań w sześciu obszarach tematycznych, z których każdy określa priorytety działań UE w nadchodzących latach. Uzupełnieniem będzie wzmocnione uwzględnianie problematyki praw dziecka we wszystkich odnośnych politykach UE. Należycie uwzględniono szczególne potrzeby niektórych grup dzieci, w tym dzieci znajdujących się w trudnej sytuacji pod wieloma, różnymi względami i dzieci doświadczających dyskryminacji krzyżowej.

Strategia opiera się na wcześniejszych komunikatach Komisji w sprawie praw dziecka 9 oraz na istniejących ramach prawnych i politycznych 10 . Przyczynia się również do osiągnięcia celów Europejskiego filaru praw socjalnych 11 . Strategia ma swoje umocowanie w Konwencji o prawach dziecka i jej trzech protokołach fakultatywnych, oraz w Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych 12 . Strategia będzie przyczyniać się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych 13 . Ponadto jest ona powiązana ze standardami Rady Europy w zakresie praw dziecka, a także ze strategią na rzecz praw dziecka (2016–2021) 14 .

Strategia opiera się na merytorycznym wkładzie ze strony Parlamentu Europejskiego 15 , państw członkowskich, organizacji praw dziecka, innych zainteresowanych stron i osób fizycznych, zgromadzonym na etapie przygotowawczym, w tym w ramach otwartych konsultacji publicznych 16 i Europejskiego forum na rzecz praw dziecka 2020 17 .

Strategia została opracowana dla dzieci i wspólnie z dziećmi. Przy opracowywaniu strategii uwzględniono poglądy i sugestie ponad 10 000 dzieci 18 . Dzieci były również zaangażowane w przygotowanie wersji przyjaznej dla dzieci 19 . Stanowi to nowy rozdział i ważny krok dla UE w kierunku rzeczywistego udziału dzieci w procesach decyzyjnych.

1. Uczestnictwo w życiu politycznym i demokratycznym: UE, która umacnia dzieci, aby stały się aktywnymi obywatelami i członkami demokratycznych społeczeństw #

Widok młodych ludzi na ulicach na całym świecie wzywających do działań w związku ze zmianą klimatu lub występujących w roli obrońców praw dziecka 20 świadczy o tym, że dzieci są aktywnymi obywatelami i inicjatorami zmian. Wprawdzie w większości państw członkowskich UE dzieci nie mają prawa do głosowania do 18. roku życia, jednak mimo to mają one prawo do aktywnego uczestnictwa w życiu demokratycznych społeczeństw. Dzieci mogą pomagać w kształtowaniu, realizowaniu i ocenianiu priorytetów politycznych.

Istnieją pozytywne przykłady promowania znaczącego udziału dzieci przez rządy na różnych szczeblach i organy publiczne, co prowadzi do rzeczywistego wpływu na decyzje podejmowane w sferze publicznej 21 . Na szczeblu UE wymienić można dialog UE z młodzieżą 22 i Kącik edukacyjny 23 .

Niemniej jednak zbyt wiele dzieci nie odczuwa, iż ich zdanie jest wystarczająco uwzględniane procesie podejmowania decyzji 24 . Wyzwania wiążą się ze stereotypami i przekonaniem, że udział dzieci jest trudny, kosztowny, wymaga zasobów i wiedzy fachowej. Aspiracje chłopców i dziewcząt są ograniczane w szczególności przez stereotypy dotyczące płci, które tworzą bariery w ich uczestnictwie w życiu społecznym i odbijają się na wyborach życiowych. Podczas gdy większość dzieci zdaje się być świadoma swoich praw, jedynie jedna czwarta uważa, że ich prawa są szanowane przez całe społeczeństwo 25 . Ma to negatywny wpływ na uczestnictwo dzieci w życiu szkolnym, udział w sporcie, kulturze i innych zajęciach rekreacyjnych, w systemach wymiaru sprawiedliwości i migracji lub w sektorze opieki zdrowotnej, a także w życiu rodzinnym.

Dlatego UE powinna promować i zwiększać inkluzywny i systemowy udział dzieci na szczeblu lokalnym, krajowym i unijnym. Będzie to odbywać się za pośrednictwem nowej platformy UE na rzecz udziału dzieci, która zostanie ustanowiona we współpracy z Parlamentem Europejskim i organizacjami praw dziecka w celu zapewnienia większego zaangażowania dzieci w proces decyzyjny. Doskonałą okazję do zaangażowania dzieci w działania stanowi również konferencja w sprawie przyszłości Europy.

Komisja będzie również pomagać dzieciom, specjalistom pracującym z dziećmi i na ich rzecz, mediom, społeczeństwu, politykom i decydentom w podnoszeniu świadomości na temat praw dziecka oraz w zapewnianiu prawa dziecka do bycia wysłuchanym. Będzie również promować znaczący i pluralistyczny udział dzieci w procesie kształtowania polityki przez instytucje europejskie i agencje UE, w szczególności prowadząc konsultacje dotyczące dzieci, w stosownych przypadkach.

2. Włączenie społeczno-gospodarcze, zdrowie i edukacja: #

UE, która zwalcza ubóstwo dzieci, promuje integracyjne i przyjazne dzieciom społeczeństwa, systemy opieki zdrowotnej i edukacji

Każde dziecko ma prawo do odpowiedniego poziomu życia i równych szans, począwszy od najwcześniejszego etapu życia. Wzmocnienie włączenia społeczno-gospodarczego dzieci ma zasadnicze znaczenie dla rozwiązania problemu przenoszenia z pokolenia na pokolenie ubóstwa i niekorzystnego położenia. W tym kontekście zasadnicze znaczenie ma ochrona socjalna i wsparcie rodzin.

Każde dziecko, niezależnie od pochodzenia i miejsca zamieszkania, ma prawo do najwyższego poziomu opieki zdrowotnej, jaki można osiągnąć, i do wysokiej jakości kształcenia. Niemniej jednak dzieci zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym częściej doświadczają trudności w dostępie do podstawowych usług, w szczególności na obszarach wiejskich, oddalonych oraz o niekorzystnych warunkach gospodarowania.

Europejski filar praw socjalnych 28 i zalecenie Komisji z 2013 r. „Inwestowanie w dzieci: przerwanie cyklu marginalizacji” 29 to nadal ważne narzędzia w walce na rzecz ograniczania ubóstwa dzieci i poprawy ich dobrostanu. Unijne instrumenty finansowania mają kluczowe znaczenie dla wspierania tych celów polityki. W latach 2021–2027 państwa członkowskie, w których wskaźnik zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym dzieci był wyższy niż średnia UE (w latach 2017–2019), będą musiały przeznaczyć 5 % środków z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+) na zwalczanie ubóstwa dzieci. Również pozostałe państwa członkowskie powinny przekazać na ten cel odpowiednie środki. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) przyczyni się do inwestycji w infrastrukturę, wyposażenie i dostęp do powszechnych usług wysokiej jakości, przy szczególnym uwzględnieniu regionów najuboższych w Unii, w których usługi publiczne są z reguły słabiej rozwinięte. Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności pomoże w szybkiej i sprzyjającej włączeniu społecznemu odbudowie po pandemii COVID-19, w tym poprzez promowanie strategii politycznych na rzecz dzieci i młodzieży oraz wzmacnianie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej.

2.1  Zwalczanie ubóstwa dzieci i wspieranie równości szans #

Pomimo ograniczenia tego zjawiska w ostatnich latach w 2019 r. aż 22,2 % dzieci Unii było zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. W zależności od państwa członkowskiego zagrożenie ubóstwem dzieci wychowywanych przez jednego rodzica, w rodzinach z trojgiem lub większą liczbą dzieci, mieszkających na obszarach wiejskich i najbardziej oddalonych w UE, ze środowisk migracyjnych lub romskich jest nawet trzykrotnie wyższe niż w przypadku innych dzieci 30 . Około połowa dzieci, których rodzice mają niski poziom wykształcenia, była zagrożona ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, w porównaniu z mniej niż 10 % dzieci, których rodzice mają wysoki poziom wykształcenia. Dzieci z rodzin o niskich dochodach są bardziej narażone na poważną deprywację mieszkaniową lub mieszkanie w przeludnionych lokalach oraz na bezdomność.

Przekłada się to na głęboką nierówność szans, która pozostaje problemem dla dzieci nawet w krajach o niskim poziomie ubóstwa i wykluczenia społecznego 31 . Dzieci ze środowisk defaworyzowanych rzadziej niż ich rówieśnicy znajdujący się w korzystniejszej sytuacji osiągają dobre wyniki w szkole, cieszą się dobrym zdrowiem i wykorzystują swój pełny potencjał w późniejszym życiu.

Wszystkie dzieci, w tym dzieci z niepełnosprawnościami i z grup w niekorzystnej sytuacji, mają równe prawo do tego, aby żyć wraz z rodziną, być częścią społeczności. Zintegrowane systemy ochrony dzieci, w tym skuteczne zapobieganie, wczesna interwencja i wsparcie rodzin, powinny zapewniać dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej lub zagrożonym jej pozbawieniem warunki niezbędne do zapobiegania rozdzielaniu rodzin. Ubóstwo nigdy nie powinno być jedynym powodem umieszczania dzieci w ośrodkach opieki. Należy zapewnić przejście na wysokiej jakości opiekę środowiskową i rodzinną oraz wsparcie procesu dojrzewania do funkcjonowania bez opieki.

W planie działania na rzecz wdrożenia Europejskiego filaru praw socjalnych 32 Komisja wyznaczyła ambitny cel polegający na zmniejszeniu do 2030 r. liczby osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w UE o co najmniej 15 mln, spośród których co najmniej 5 mln powinny stanowić dzieci. Jednym z jego głównych rezultatów jest wniosek Komisji dotyczący zalecenia Rady w sprawie ustanowienia europejskiej gwarancji dla dzieci 33 , która uzupełnia niniejszą strategię i w której wzywa się do podjęcia konkretnych działań na rzecz dzieci zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. We wniosku zaleca się państwom członkowskim zagwarantowanie dzieciom potrzebującym dostępu do wysokiej jakości podstawowych usług: wczesnej edukacji i opieki nad dziećmi, kształcenia (w tym działań szkolnych), opieki zdrowotnej, żywienia i mieszkalnictwa.

W ramach europejskiego semestru Komisja monitoruje, jak państwa członkowskie radzą sobie z problemem ubóstwa dzieci lub wykluczenia społecznego, proponując w razie potrzeby odpowiednie zalecenia dla poszczególnych krajów. Wzmocniona gwarancja dla młodzieży 34 przewiduje, że wszyscy młodzi ludzie od 15 roku życia w terminie czterech miesięcy od uzyskania statusu osoby bezrobotnej lub od zakończenia kształcenia formalnego otrzymują ofertę pracy, dalszego kształcenia, przygotowania zawodowego lub stażu.

2.2  Zapewnienie wszystkim dzieciom prawa do opieki zdrowotnej #

Głównym narzędziem zapobiegania poważnym, zaraźliwym, a czasami śmiertelnym chorobom oraz podstawowym elementem opieki nad dzieckiem są szczepienia. Dzięki szeroko zakrojonym szczepieniom wyeliminowano ospę prawdziwą, a Europa stała się wolna od poliomyelitis. Jednak ogniska chorób zwalczanych drogą szczepień nadal występują, ze względu na niewystarczający odsetek wyszczepialności. Ciągłości programów szczepień dziecięcych w Europie zagroziła ponadto pandemia COVID-19. Komisja Europejska i państwa członkowskie UE wspólnie dążą do zwalczania dezinformacji, zwiększenia zaufania do szczepionek i zapewnienia wszystkim równego dostępu do nich.

W 2020 r. w UE u ponad 15 500 dzieci i nastolatków zdiagnozowano nowotwór, a ponad 2 000 młodych pacjentów zmarło z tego powodu. Nowotwór to główna przyczyna zgonów z powodu choroby w wieku powyżej jednego roku. Nawet 30 % dzieci cierpiących na nowotwór odczuwa poważne długotrwałe skutki, a liczba dzieci, które przeżyły chorobę nowotworową, nadal rośnie.

Przyjęcie zdrowego i aktywnego trybu życia w młodym wieku przyczyni się do zmniejszenia ryzyka związanego z nowotworem w późniejszym okresie życia. Europejski plan walki z rakiem 36 to intensyfikacja wczesnych działań profilaktycznych i wprowadzenie nowych inicjatyw w zakresie nowotworów wieku dziecięcego, co stanowi dla młodych pacjentów pomoc w powrocie do zdrowia i zapewnieniu optymalnej jakości życia. Dzieci cierpiące na nowotwór często mają do dyspozycji ograniczoną liczbę uznanych terapii. Zmienione rozporządzenie w sprawie produktów leczniczych stosowanych w pediatrii, inicjatywa przewodnia strategii farmaceutycznej dla Europy 37 , ma na celu promowanie produktów leczniczych przeznaczonych dla dzieci, w tym w onkologii pediatrycznej.

Dzieciństwo jest kluczowym etapem życia determinującym zdrowie fizyczne i psychiczne w przyszłości. Problemy związane ze zdrowiem psychicznym dzieci są jednak powszechne i czasami mogą być powiązane z izolacją, środowiskiem edukacyjnym, niedostatecznym włączeniem społecznym i ubóstwem oraz z długotrwałym korzystaniem z narzędzi cyfrowych. Około 20 % dzieci na całym świecie doświadcza problemów związanych ze zdrowiem psychicznym, które jeżeli nie są leczone, mają poważny wpływ na rozwój oraz poziom wykształcenia dzieci, a także ich potencjał do satysfakcjonującego życia. Za jeden z podstawowych czynników warunkujących zdrowie psychiczne dzieci uznaje się szkołę 38 . W ramach europejskiego obszaru edukacji 39 podejmowane będą również działania związane ze zdrowiem psychicznym i dobrostanem w edukacji. Pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne dzieci 40 może mieć uczestnictwo w życiu kulturalnym, spędzanie czasu w otoczeniu przyrody i ćwiczenia fizyczne. W ten sposób powstaje pozytywna samoocena, samoakceptacja, pewność siebie i poczucie własnej wartości.

Z powodu problemów ze zdrowiem psychicznym często cierpią migrujące dzieci: ze względu na doświadczenia w krajach pochodzenia i na szlaku migracyjnym, niepewność lub poniżające traktowanie w kraju, do którego przybyły. Bieżące prace sieci ekspertów ds. osób wymagających szczególnego traktowania Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) koncentrują się m.in. na zdrowiu psychicznym osób ubiegających się o azyl. Inne grupy dzieci, takie jak dzieci z niepełnosprawnościami i dzieci LGBTIQ, mogą mieć specyficzne potrzeby w zakresie zdrowia psychicznego i fizycznego, którymi należy się zająć w odpowiedni sposób.

Zasadnicze znaczenie dla pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego dzieci ma zdrowa dieta w połączeniu z regularną aktywnością fizyczną. Nawet dziś w UE są dzieci cierpiące z powodu głodu, w szczególności dzieci romskie i ze społeczności Trawelerów 41 , co zwiększa ich podatność na choroby i uniemożliwia właściwy rozwój mózgu. Podobne problemy napotykają również bezdomne dzieci i dzieci migrujące mieszkające w przeludnionych lub niespełniających norm ośrodkach recepcyjnych.

Z drugiej strony, w ciągu ostatnich 30–40 lat zwiększona dostępność wysoko przetworzonej, niezdrowej żywności oraz jej przystępność cenowa doprowadziły do eskalacji problemu nadwagi i otyłości. Co trzecie dziecko w UE w wieku 6–9 lat ma nadwagę lub jest otyłe. Może to zwiększyć ryzyko cukrzycy, nowotworów, chorób układu krążenia lub przedwczesnych zgonów. Działania Komisji obejmują program dystrybucji owoców, warzyw i mleka w szkołach 42 oraz Plan działania UE w sprawie otyłości u dzieci na lata 2014–2020 43 , który zostanie poddany ocenie z myślą o dalszych działaniach.

W strategii Komisji „od pola do stołu” 44 wezwano przemysł spożywczy i sektor detaliczny do zwiększenia dostępności i przystępności cenowej zdrowej i zrównoważonej żywności. W tym kontekście Komisja zaproponuje zharmonizowane obowiązkowe etykietowanie dotyczące wartości odżywczej na przodzie opakowania w celu ułatwienia podejmowania świadomych i zdrowych wyborów żywieniowych, a także stworzy profile żywieniowe, aby ograniczyć promowanie (przy pomocy oświadczeń żywieniowych lub zdrowotnych) żywności o wysokiej zawartości tłuszczu, cukru i soli. Kampania „HealthyLifestyle4All” będzie promować zdrowy styl życia dla każdego, we wszystkich pokoleniach i grupach społecznych, zwłaszcza wśród dzieci.

2.3  Tworzenie wysokiej jakości edukacji sprzyjającej włączeniu społecznemu #

Wszystkie dzieci mają prawo do rozwijania swoich kluczowych kompetencji i talentów, począwszy od wczesnego dzieciństwa, przez cały okres nauki szkolnej i szkolenia zawodowego, również w kontekście uczenia się pozaformalnego. Dostęp do wysokiej jakości edukacji sprzyjającej włączeniu społecznemu, bez segregacji należy zagwarantować m.in. poprzez niedyskryminacyjne traktowanie, bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, narodowość, status rezydenta, płeć i orientację seksualną.

Wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem jest szczególnie korzystna dla rozwoju poznawczego, językowego i społecznego dzieci. Zarówno benchmark ET 2020 47 , jak i cele barcelońskie 48 w zakresie objęcia dzieci wczesną edukacją i opieką nad dzieckiem zostały osiągnięte na szczeblu UE, choć między poszczególnymi państwami członkowskimi występują znaczne różnice.

Znacznie niższe są wskaźniki przyjęć do placówek wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem w przypadku dzieci z niepełnosprawnościami oraz dzieci z grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, dzieci ze środowisk migracyjnych i dzieci romskich, mimo że są to dzieci, które najbardziej skorzystałyby na uczęszczaniu do takich placówek. Państwa podjęły ukierunkowane działania mające na celu ułatwienie dostępu do wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem dzieciom żyjącym w ubóstwie, jednak niewiele państw ukierunkowuje środki wsparcia na dzieci ze środowisk migracyjnych lub dzieci pochodzące z mniejszości regionalnych lub etnicznych 49 . Jest to szczególnie problematyczne w przypadku dzieci ze środowisk migracyjnych, dla których dostęp do wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem byłby wyjątkowo korzystny z punktu widzenia rozwoju znajomości języków. Komisja zaproponuje zmianę celów barcelońskich, aby wspierać dalszą pozytywną konwergencję wśród państw członkowskich w zakresie uczestnictwa we wczesnej edukacji i opiece nad dzieckiem 50 .

Projektowanie edukacji szkolnej sprzyjającej włączeniu społecznemu oznacza budowanie znaczących doświadczeń edukacyjnych w różnych środowiskach. W tym celu Komisja przedstawi wnioski dotyczące wsparcia kształcenia online i kształcenia na odległość w szkolnictwie podstawowym i średnim, które będą promować rozwój elastyczniejszej i włączającej edukacji poprzez połączenie różnych środowisk edukacyjnych (uczenie się na miejscu w szkole oraz uczenie się zdalne) oraz narzędzi (cyfrowych, w tym online, i niecyfrowych), przy uwzględnieniu szczególnych problemów grup i społeczności w niekorzystnej sytuacji.

Pomimo ostatnich postępów osoby wcześnie kończące naukę nadal stanowią około 10 % młodych ludzi w UE (i ponad 60 % wśród młodzieży romskiej); jedynie 83 % zdobyło wykształcenie średnie II stopnia (jedynie 28 % wśród Romów). 44 % dzieci romskich w szkołach podstawowych uczęszcza do szkół podstawowych podlegających segregacji, co zmniejsza ich szanse na sukces na kolejnych etapach edukacji 51 . Dzieci niepełnosprawne wcześnie kończą naukę, mniejsza liczba osób z niepełnosprawnością kończy studia uniwersyteckie (luka wynosi 14,4 punktu procentowego). Utrzymuje się zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn – więcej chłopców niż dziewcząt wcześnie kończy naukę. Ponadto zgodnie z wynikami Programu międzynarodowej oceny umiejętności uczniów (PISA) Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) 52 z 2018 r. co piąty młody Europejczyk nadal nie posiada odpowiednich umiejętności czytania, w dziedzinie matematyki lub nauk ścisłych. Aby przeciwdziałać tej tendencji i wspierać wszystkich uczniów w ukończeniu kształcenia na poziomie średnim II stopnia, Komisja przedstawi zalecenie dotyczące otwarcia ścieżek sukcesu szkolnego ze szczególnym uwzględnieniem uczniów znajdujących się w niekorzystnej sytuacji.

Kształcenie i szkolenie zawodowe (VET) może pomóc wyposażyć uczniów w zrównoważony zestaw umiejętności zawodowych i kluczowych kompetencji, dzięki którym będą oni mogli rozwijać się na zmieniającym się rynku pracy i w społeczeństwie, a także wspierać włączenie społeczne i równe szanse.

3. Zwalczanie przemocy wobec dzieci i zapewnienie dzieciom ochrony: #

UE, która pomaga dzieciom dorastać bez przemocy

„Fakt, że żyjemy w instytucji, nie mówi o nas nic, z wyjątkiem tego, że doświadczyliśmy czegoś w naszym życiu.” (Dziecko, Słowenia).

„Chciałabym, aby w mojej rodzinie było mniej kłótni i napięć.” (Dziecko, Grecja).

Przemoc wobec dzieci we wszystkich możliwych formach jest powszechna. Dzieci mogą być ofiarami, świadkami i sprawcami przemocy – począwszy od swoich domów, w szkole, w czasie wolnym i podczas rekreacji, w systemie wymiaru sprawiedliwości, w Internecie i poza nim.

Szacuje się, że co roku połowa wszystkich dzieci na całym świecie pada ofiarą jakiejś formy przemocy. Prawie trzy czwarte dzieci w wieku od 2 do 4 lat regularnie doświadcza kar fizycznych lub przemocy psychicznej ze strony rodziców i opiekunów 55 . W Europie 1 dziecko na 5 padnie ofiarą jakiejś formy przemocy seksualnej 56 ; jednocześnie dzieci stanowią prawie jedną czwartą ofiar handlu ludźmi w UE, przy czym większość z nich to dziewczęta będące ofiarami handlu ludźmi w celu wykorzystywania seksualnego 57 . Ponad 200 mln kobiet i dziewcząt na całym świecie to ofiary okaleczania żeńskich narządów płciowych 58 , w tym ponad 600 000 w UE 59 . 62 % interseksualnych osób 60 , które przeszły operację, oświadczyło, że ani one, ani ich rodzice nie wyrazili pełnej świadomej zgody przed rozpoczęciem leczenia lub interwencji w celu zmiany ich cech płciowych 61 .

Pandemia COVID-19 doprowadziła do nasilenia się niektórych form przemocy, takich jak przemoc domowa, a zatem mechanizmy zgłaszania takich przypadków i składania skarg muszą być dostosowane do nowych okoliczności. Należy poprawić przepustowość i dostęp do telefonów zaufania dla dzieci (116 111) oraz numerów interwencyjnych dotyczących zaginionych dzieci (116 000).

Narażenie na przemoc poważnie wpływa na rozwój fizyczny, psychiczny i emocjonalny dzieci. Może to mieć wpływ na ich zdolność do uczęszczania do szkoły, interakcji społecznych i rozwoju. Ponadto może prowadzić do problemów ze zdrowiem psychicznym, chorób przewlekłych, tendencji do samookaleczania, a nawet samobójstw. Szczególnie narażone mogą być dzieci znajdujące się w trudnej sytuacji.

Przemoc w szkołach i wśród rówieśników jest powszechna. Zgodnie z wynikami PISA z 2018 r. 23 % uczniów zgłosiło, że pada ofiarą nękania w szkole (fizycznego, werbalnego lub relacyjnego) co najmniej kilka razy w miesiącu. Z niedawnego badania Agencji Praw Podstawowych dotyczącego osób LGBTI wynika, że 51 % respondentów w wieku 15–17 lat zgłosiło nękanie w szkole.

W 2019 r. 12 % migrantów międzynarodowych na świecie (czyli 33 mln) stanowiły dzieci. Dzieci migrujące, w tym dzieci będące uchodźcami, są bardzo często narażone na ryzyko nadużyć i padają ofiarą ekstremalnych przejawów przemocy – wojen, konfliktów zbrojnych, wyzysku, handlu ludźmi, wykorzystywania fizycznego, psychicznego i seksualnego – przed przybyciem na terytorium UE lub podczas pobytu w Unii 62 . Dochodzi do zaginięć dzieci lub są one oddzielane od rodzin. Zagrożenia pogłębiają się, gdy dzieci podróżują bez opieki lub są zmuszone dzielić przepełnione lokale mieszkalne z niespokrewnionymi dorosłymi. Szczególne narażenie dzieci w kontekście migracji lub ze względu na ich pochodzenie migracyjne wymaga dodatkowej i ukierunkowanej ochrony oraz wsparcia. Dotyczy to również dzieci znajdujących się poza UE, takich jak prawie 30 000 dzieci, w tym dzieci zagranicznych bojowników, które według szacunków mieszkają w obozie Al-Hol w Syrii, cierpiąc z powodu traumy spowodowanej konfliktem i skrajnie trudnych warunków życia 63 .

Komisja będzie apelować do państw członkowskich o zwalczanie przemocy wobec wszystkich dzieci, w tym przemocy motywowanej płcią, oraz wspierać je w tym zakresie. W tym kontekście Komisja będzie nadal wspierać państwa członkowskie i monitorować realizację działań określonych w komunikacie z 2017 r. w sprawie ochrony migrujących dzieci 64 .

Komisja będzie również współpracować ze wszystkimi zainteresowanymi stronami w celu zwiększenia świadomości na temat wszelkich form przemocy, aby zapewnić skuteczną i przyjazną dzieciom prewencję, a także ochronę i wsparcie dzieci będących ofiarami i świadkami przemocy. W ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” 65 nadal finansowane będą projekty w zakresie ochrony dzieci.

Komisja będzie poszukiwać rozwiązań w celu wyeliminowania problemu braku porównywalnych, segregowanych ze względu na wiek i płeć danych dotyczących przemocy wobec dzieci na szczeblu krajowym i unijnym oraz, w stosownych przypadkach, korzystać z wiedzy fachowej Agencji Praw Podstawowych.

Niniejsza strategia uzupełni, a w razie potrzeby wzmocni, działania przewidziane w nowej strategii UE w zakresie zwalczania handlu ludźmi, a także strategii UE na rzecz skuteczniejszej walki z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych 66 . W ramach tych działań Komisja rozważa również utworzenie europejskiego centrum na rzecz zapobiegania niegodziwemu traktowaniu dzieci w celach seksualnych oraz walki z tym zjawiskiem, co pozwoli na współpracę z przedsiębiorstwami i organami ścigania w celu identyfikacji ofiar i stawiania sprawców przed wymiarem sprawiedliwości.

Promowanie zintegrowanych systemów ochrony dzieci jest nierozerwalnie związane z zapobieganiem przemocy i ochroną przed nią. Stawiając dobro dzieci w centrum uwagi, wszystkie właściwe organy i służby powinny współpracować w celu ochrony i wspierania dzieci w ich najlepszym interesie. Komisja będzie nadal wspierać tworzenie domów dziecka (model Barnahus 67 ) w UE. Szczególną uwagę należy zwrócić na środki zapobiegawcze, w tym na wsparcie rodziny.

4.  Wymiar sprawiedliwości przyjazny dziecku: UE, której wymiar sprawiedliwości szanuje prawa i potrzeby dzieci #

Dzieci mogą być ofiarami lub świadkami przestępstwa, podejrzanymi lub oskarżonymi o popełnienie przestępstwa lub stroną w postępowaniu sądowym – w sprawach cywilnych, karnych lub administracyjnych. We wszystkich przypadkach dzieci powinny czuć się komfortowo i bezpiecznie, aby mogły skutecznie uczestniczyć w postępowaniu i być wysłuchane. Postępowania sądowe muszą być dostosowane do ich wieku oraz potrzeb, w czasie postępowań sądowych wszystkie przysługujące im prawa powinny być respektowane 69 , a interes dziecka traktowany priorytetowo. Wprawdzie dotychczasowe działania UE w tym obszarze były znaczące, a standardy określono w ramach wyznaczonych przez Radę Europy 70 , jednak krajowe systemy wymiaru sprawiedliwości muszą być lepiej przygotowane do zaspokajania potrzeb dzieci i ich praw. Osoby zajmujące się tymi zagadnieniami zawodowo są czasami niedostatecznie przeszkoleni pod kątem interakcji z dziećmi w sposób dostosowany do wieku, w tym podczas przekazywania informacji o wynikach postępowania, oraz pod kątem poszanowania nadrzędnego interesu dziecka. Nie zawsze przestrzegane jest prawo dziecka do bycia wysłuchanym, nie zawsze funkcjonują mechanizmy pozwalające uniknąć wielokrotnych przesłuchań dzieci lub gromadzenia materiału dowodowego 71 .

Dzieci mają trudności z dostępem do wymiaru sprawiedliwości i z uzyskaniem skutecznych środków odwoławczych w przypadku naruszenia ich praw, w tym na szczeblu europejskim i międzynarodowym. Dzieci znajdujące się w trudnej sytuacji są często narażone na dyskryminację z wielu przyczyn jednocześnie oraz dyskryminację krzyżową. Dzieci z niepełnosprawnościami doświadczają trudności z powodu ograniczonej dostępności systemów wymiaru sprawiedliwości i postępowań sądowych, często nie posiadają one informacji na temat praw i środków odwoławczych. Należy usprawnić gromadzenie danych dotyczących dzieci uczestniczących w postępowaniach sądowych, w tym w kontekście sądów wyspecjalizowanych.

Pandemia COVID-19 spotęgowała wyzwania związane z dziećmi i wymiarem sprawiedliwości. Niektóre postępowania sądowe zostały wstrzymane lub opóźnione; ograniczono prawo do odwiedzin członków rodziny w więzieniu.

Dzieci pozostają w kontakcie z wymiarem sprawiedliwości w sprawach cywilnych po separacji lub rozwodzie rodziców lub w przypadku adopcji bądź umieszczenia w placówce opiekuńczej. Materialne prawo rodzinne należy do kompetencji krajowych. W sprawach transgranicznych kluczowe znaczenie dla ochrony praw dzieci i zapewnienia im dostępu do wymiaru sprawiedliwości mają rozporządzenie Bruksela IIa (z jego wersją przekształconą z 2019 r.) lub rozporządzenie w sprawie zobowiązań alimentacyjnych, a także ściślejsza współpraca sądowa. Należy zapobiegać niepotrzebnej separacji rodziny, zaś przy podejmowaniu wszelkich decyzji dotyczących umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczej należy zapewniać poszanowanie jego praw 72 . W przypadku gdy sądy lub organy krajowe posiadają wiedzę o tym, że dane dziecko jest związane z innym państwem członkowskim, odpowiednie środki zapewniające prawa dziecka należy rozważyć na możliwie najwcześniejszym etapie.

W 2022 r. Komisja zaktualizuje praktyczny przewodnik dotyczący stosowania rozporządzenia Bruksela IIa (wersja przekształcona). Szczególne wyzwania pojawiają się w sytuacjach transgranicznych, w tym w przypadku rodzin, w których rodzice są rozwiedzeni lub pozostają w separacji, oraz w przypadku tęczowych rodzin.

W 2020 r. jedna trzecia łącznej liczby złożonych wniosków o udzielenie azylu dotyczyła dzieci 73 . We wszystkich działaniach lub decyzjach dotyczących migrujących dzieci należy przede wszystkim uwzględniać zasadę dobra dziecka. Mimo dotychczasowych postępów we wdrażaniu opublikowanego w 2017 r. komunikatu dotyczącego ochrony migrujących dzieci, dzieci nie zawsze otrzymują stosowne do swojego wieku informacje o postępowaniu, nie zabezpiecza im się skutecznych wskazówek oraz wsparcia w procedurach azylowych i powrotowych. W pakcie o migracji i azylu podkreślono potrzebę wdrożenia i wzmocnienia gwarantowanych prawem UE zabezpieczeń i standardów ochrony, obowiązujących w odniesieniu do migrujących dzieci. Nowe przepisy, po ich przyjęciu, przyspieszą wyznaczanie przedstawicieli dzieci bez opieki i zapewnią środki na zaspokojenie specjalnych potrzeb takich dzieci, w tym przejście do dorosłości i samodzielnego życia. Na wszystkich etapach dzieci otrzymają odpowiednie zakwaterowanie i pomoc, w tym pomoc prawną. Nowe przepisy wzmocnią również solidarność między państwami członkowskimi w zapewnianiu dzieciom bez opieki pełnej ochrony.

Nawet dziś w Europie przebywają dzieci będące bezpaństwowcami, czy to od urodzenia, czy to w następstwie powodu migracji. Brak obywatelstwa utrudnia dostęp do niektórych podstawowych usług, takich jak opieka zdrowotna i edukacja, oraz może prowadzić do przemocy i wyzysku.

Jeżeli chodzi o dzieci będące ofiarami przestępstw, liczba przypadków niezgłoszonych jest nierzadko bardzo wysoka, a to ze względu na wiek ofiary, brak wiedzy na temat przysługujących im praw oraz brak dostępnych, dostosowanych do wieku i płci usług w zakresie zgłaszania i wsparcia. Jak podkreślono w strategii UE w zakresie praw ofiar, szczególne wyzwania wiążą się z identyfikacją ofiar niektórych przestępstw, takich jak handel ludźmi lub niegodziwe traktowanie w celach seksualnych 74 .

W światowym badaniu ONZ na temat dzieci pozbawionych wolności z 2019 r. 75 podkreślono, że zbyt wiele dzieci, które są w konflikcie z prawem lub które są objęte procedurami migracyjnymi i azylowymi, jest pozbawionych wolności. Organy krajowe, w tym w państwach członkowskich UE, muszą wprowadzić wykonalne i skuteczne środki o charakterze nieizolacyjnym oraz zwiększać ich stosowanie w myśl dorobku prawnego UE. Powinny one ponadto dopilnować, by zatrzymanie było stosowane jedynie w ostateczności i przez najkrótszy odpowiedni czas. Jeżeli w więzieniu przebywają rodzice, należy również wspierać politykę i praktyki zapewniające poszanowanie praw ich dzieci. Pełne i prawidłowe wdrożenie oraz stosowanie w praktyce dyrektywy w sprawie gwarancji procesowych 76 zapewni lepszą ochronę dzieci będących podejrzanymi lub oskarżonymi w postępowaniu karnym.

5.  Społeczeństwo informacyjne i cyfrowe: #

UE, w której dzieci mogą bezpiecznie przemieszczać się w środowisku cyfrowym i korzystać z oferowanych w nim szans #

Rozwój środowiska cyfrowego i wykorzystywanie nowych technologii otworzyło wiele możliwości. Dzieci od najmłodszych lat grają, tworzą, uczą się, współdziałają i wypowiadają się online, w sieci. Technologie cyfrowe pozwalają dzieciom na uczestnictwo w ruchach o globalnym zasięgu oraz na objęcie roli aktywnych obywateli. Będąc częścią pokolenia cyfrowego, są one lepiej przygotowane do rozwoju w ramach coraz bardziej zdigitalizowanej edukacji w sieci, oraz przyszłych systemach rynku pracy. Korzystanie z narzędzi cyfrowych może pomóc dzieciom z niepełnosprawnościami w uczeniu się, łączeniu, komunikowaniu się i uczestniczeniu w zajęciach rekreacyjnych online, pod warunkiem, że są one dostępne.

Jednak obecność dzieci w internecie zwiększa, w przypadku braku skutecznych systemów kontroli rodzicielskiej lub weryfikowania wieku, ich narażenie na szkodliwe lub nielegalne treści, takie jak materiały przedstawiające niegodziwe traktowanie dzieci w celach seksualnych lub ich wykorzystywanie w celach seksualnych, pornografia i treści dla dorosłych, sexting, mowa nienawiści w internecie, informacje wprowadzające w błąd i dezinformacje. Narażenie w internecie wiąże się również z zagrożeniami związanymi ze szkodliwym i nielegalnym kontaktem, takim jak uwodzenie dzieci w internecie i nagabywanie dzieci w celach seksualnych, cyberprzemoc lub wykorzystywanie i molestowanie w internecie. W ciągu ostatniego roku prawie jedna trzecia dziewcząt i 20 % chłopców raz w miesiącu zetknęło się z bulwersującymi treściami; z bulwersującymi sytuacjami w internecie częściej do czynienia mają dzieci reprezentujące mniejszości 83 . Wśród osób LGBTI w wieku 15–17 lat 15 % doświadczyło cybernękania ze względu na swoją orientację seksualną 84 . Coraz większa liczba handlarzy ludźmi wykorzystuje platformy internetowe do werbowania i wykorzystywania ofiar, przy czym dzieci są grupą docelową szczególnie podatną na zagrożenia 85 .

W kontekście strategii UE na rzecz skuteczniejszej walki z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych 86 Komisja przedstawiła tymczasowy wniosek, aby umożliwić przedsiębiorstwom z branży technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) dalsze dobrowolne zgłaszanie (w zakresie, w jakim jest to zgodne z prawem) władzom przypadków niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych w zakresie, wzywając współprawodawców do szybkiego osiągnięcia porozumienia w sprawie jego przyjęcia. W dłuższej perspektywie Komisja przedstawi wniosek ustawodawczy mający na celu skuteczne zwalczanie niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych w internecie.

Fakt, że dzieci spędzają zbyt wiele czasu przed ekranami i w internecie stanowi zagrożenie dla zdrowia i dobrostanu psychicznego dzieci, prowadząc do zwiększonego stresu, deficytów uwagi, problemów ze wzrokiem oraz niedostatecznej aktywności fizycznej i sportu.

Pandemia COVID-19 znacznie wydłużyła czas spędzany przez dzieci w sieci, a szkoły, kultura i życie społeczne przeniosły się do internetu. Doprowadziło to do wzrostu zagrożeń w internecie i pogłębienia się nierówności cyfrowej. Jedno dziecko na 10 zgłosiło brak aktywności online i rzadki kontakt z nauczycielem podczas wiosennej blokady 87 . Dostęp do internetu pozostaje wyzwaniem dla znacznej liczby dzieci w UE: jest o 20 % większy w przypadku gospodarstw domowych o wysokich dochodach i znacznie mniejszy na obszarach wiejskich 88 . W swoim niedawnym komunikacie w sprawie cyfrowej dekady Europy Komisja ogłosiła ambitne cele w zakresie łączności dla wszystkich gospodarstw domowych w Europie 89 .

UE opracowała instrumenty prawne i inicjatywy polityczne w celu uwzględnienia praw dziecka w środowisku cyfrowym 90 . W razie potrzeby należy je dostosowywać i aktualizować w miarę pojawiania się nowych zagrożeń lub zmian technologicznych. Zmieniona dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych wzmocniła ochronę dzieci przed szkodliwymi treściami i niewłaściwymi przekazami handlowymi. W niedawno opublikowanym akcie prawnym o usługach cyfrowych 91 zaproponowano obowiązki dostawców usług w zakresie należytej staranności w celu zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników w internecie, w tym dzieci. Na podstawie kodeksu postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji 92 ustanowiony zostanie system współregulacji, dostosowany pod kątem przeciwdziałania zagrożeniom związanym z rozprzestrzenianiem się dezinformacji. Nowy Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej (2021–2027) 93  promuje umiejętności cyfrowe w celu zwalczania dezinformacji i przewiduje priorytetowe traktowanie kształcenia i szkolenia przy realizacji działań w tym zakresie. Jeżeli chodzi o arenę międzynarodową, niedawno wydano wytyczne dotyczące interpretacji praw dziecka w środowisku cyfrowym 94 .

Jeżeli chodzi o przepisy dotyczące ochrony danych i prywatności, dzieci opowiadają się za opracowaniem przez przedsiębiorstwa zrozumiałej polityki ochrony prywatności dotyczącej usług i aplikacji cyfrowych oraz apelują o zapewnienie im udziału w projektowaniu i opracowywaniu nowych produktów cyfrowych, z których będą korzystać. Komisja jest gotowa wspierać te wysiłki, w szczególności za pośrednictwem Inicjatywy młodzieży na rzecz lepszego internetu 95 oraz inicjatywy „Młodzież wzywa do działania” 96 .

Komisja będzie nadal zapewniać wsparcie za pośrednictwem programu cyfrowego na rzecz centrów bezpieczniejszego internetu i platformy Lepszy internet dla dzieci (Better Internet for Kids) 97 w celu podnoszenia świadomości na temat cyberprzemocy, rozpoznawania informacji wprowadzających w błąd i dezinformacji oraz promowania zdrowych i odpowiedzialnych zachowań w internecie i budowania zdolności w tym zakresie. Przyszła inicjatywa „Drogi do sukcesów w szkole” 98 będzie promować zapobieganie cyberprzemocy. W ramach programu Erasmus+ 99 finansowane będą inicjatywy mające na celu wspieranie nabywania umiejętności cyfrowych przez wszystkie dzieci.

Ogromny wpływ na dzieci i ich prawa wywiera i będzie wywierać sztuczna inteligencja (AI) 100 , na przykład w dziedzinie edukacji, rozrywki i opieki zdrowotnej. Może ona jednak również oznaczać pewne zagrożenia związane z prywatnością, bezpieczeństwem i ochroną. Przyszły wniosek Komisji w sprawie horyzontalnych ram prawnych dotyczących sztucznej inteligencji określi wykorzystanie systemów sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka, które stanowią poważne zagrożenie dla praw podstawowych, w tym dla praw dzieci.

6. Wymiar globalny: UE, która wspiera, chroni i wzmacnia pozycję dzieci na całym świecie, także w okresach kryzysów i konfliktów. #

Zaangażowanie UE na rzecz promowania, ochrony, przestrzegania i poszanowania praw dziecka jest zobowiązaniem o charakterze globalnym. Dzięki niniejszej strategii UE zamierza wzmocnić swoją pozycję kluczowego partnera w obszarze praw dziecka również na arenie międzynarodowej. Już dzisiaj UE odgrywa wiodącą rolę w ochronie i wspieraniu dzieci na całym świecie, zwiększając dostęp do edukacji, usług, opieki zdrowotnej oraz chroniąc je przed wszelkimi formami przemocy, nadużyć i zaniedbań, w tym w kontekście działań związanych z pomocą humanitarną.

Pomimo znacznych postępów poczynionych w ostatnich dziesięcioleciach zbyt wiele dzieci na całym świecie nadal cierpi z powodu łamania praw człowieka, kryzysu humanitarnego, kryzysu środowiskowego i klimatycznego, braku dostępu do edukacji, niedożywienia, ubóstwa, nierówności i wykluczenia; wiele dzieci jest tymi zjawiskami zagrożonych. Szczególnie trudna jest sytuacja dziewcząt; są one nadal ofiarami przemocy motywowanej płcią, w tym dziecięcych, wczesnych i przymusowych małżeństw, a także okaleczania żeńskich narządów płciowych, czasem nawet już w 4. roku życia.

Prawie dwie trzecie dzieci na świecie mieszka w kraju dotkniętym konfliktem. Spośród nich 1 na 6 mieszka w obrębie 50 km od strefy konfliktu 105 . Zagraża to nie tylko zdrowiu fizycznemu i psychicznemu dzieci; taka sytuacja często może pozbawić je edukacji 106 i negatywnie wpłynąć na ich przyszłe możliwości życiowe, a także na możliwości społeczności, z których pochodzą.

Dzieci są również ofiarami werbunku i wykorzystywania w konfliktach zbrojnych. Udział w konflikcie poważnie wpływa na ich dobrostan fizyczny, psychiczny i emocjonalny. Nieletni żołnierze, zarówno chłopcy, jak i dziewczęta, są często ofiarami przemocy seksualnej, która zbyt często jest wykorzystywana jako broń wojenna.

Szacuje się, że każdego roku umiera 5,2 mln dzieci 107 poniżej piątego roku życia, głównie z przyczyn, którym można by zapobiec, oraz z powodu chorób, które można by wyleczyć. Wiele z tych przypadków wynika z ubóstwa, wykluczenia społecznego, dyskryminacji, norm dotyczących płci i zaniedbywania podstawowych praw człowieka. Pandemia COVID-19 i zmiana klimatu dodatkowo zaostrzyły istniejące formy dyskryminacji dzieci oraz naraziły dzieci i rodziny na całym świecie na trudne okoliczności życiowe. W szczytowym momencie pandemii około 1,6 mld dzieci na całym świecie nie uczęszczało do szkół 108 .

Działania UE w wymiarze zewnętrznym będą zgodne ze zobowiązaniami określonymi w planie działania UE dotyczącym praw człowieka i demokracji na lata 2020–2024 109  i będą wspierane przez ukierunkowane działania uwzględnione w innych stosownych inicjatywach, takich jak: wytyczne UE w sprawie promowania i ochrony praw dziecka 110 , wytyczne UE w sprawie dzieci w konfliktach zbrojnych 111 , unijny plan działania UE w sprawie równości płci w działaniach zewnętrznych UE (2021–2025) 112 oraz Podręcznik UE i UNICEF-u na temat praw dziecka 113 .

UE będzie nadal przyczyniać się do zapewnienia wysokiej jakości, bezpiecznej i włączającej edukacji, ochrony socjalnej, usług zdrowotnych, żywienia, czystej wody pitnej, mieszkań, czystego powietrza w pomieszczeniach i odpowiednich warunków sanitarnych, pod każdym względem. W szczególności w ramach swojej polityki rozwojowej UE będzie (i) rozwijać powszechne zabezpieczenie zdrowotne, aby zapewnić podstawowe usługi w zakresie zdrowia matek, noworodków, dzieci i młodzieży, w tym dziedzinie zdrowia psychicznego i wsparcia psychospołecznego; (ii) apelować o systemy żywnościowe zapewniające pożywną, bezpieczną, przystępną cenowo i zrównoważoną dietę, która spełnia potrzeby i prawa dzieci oraz (iii) kontynuować inwestowanie w rozwój wysokiej jakości, dostępnych systemów edukacji, w tym wczesnej edukacji, szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Ponadto pomoc finansowa będzie przeznaczana na zapewnianie szkołom dostępu do przystępnej cenowo i zrównoważonej łączności z internetem, a także uwzględnianie umiejętności cyfrowych w programach nauczania i szkoleniach nauczycieli.

W przypadku kryzysów humanitarnych UE będzie nadal wspierać dzieci, stosując podejście oparte na potrzebach zgodnie z zasadami humanitarnymi, a także dopilnuje, aby pomoc była udzielana przy uwzględnieniu kwestii płci i wieku. UE będzie nadal kłaść nacisk na ochronę dzieci, zajmując się wszystkimi rodzajami przemocy wobec dzieci, a także zapewniając wsparcie w zakresie zdrowia psychicznego i psychospołecznego. Stały dostęp do bezpiecznej, wysokiej jakości edukacji włączającej ma ogromne znaczenie w rozwijaniu u dzieci i młodzieży podstawowych umiejętności oraz zapewnianiu ochrony i poczucia normalności, a także w przyczynianiu się do pokoju. Jest to jednocześnie narzędzie reintegracji i budowania odporności.

Łącznie 152 mln dzieci (9,6 % wszystkich dzieci na całym świecie) pada ofiarą pracy dzieci, przy czym 73 mln dzieci wykonuje pracę niebezpieczną, która może szkodzić ich zdrowiu, bezpieczeństwu i rozwojowi 114 . W wytycznych politycznych Komisji zapowiedziano zerową tolerancję wobec pracy dzieci, aby w ten sposób przyczynić się do globalnych wysiłków podejmowanych w ramach Międzynarodowego Roku na rzecz Eliminacji Pracy Dzieci 2021 ustanowionego przez ONZ 115 . Działania mające na celu znaczne ograniczenie skali zjawiska pracy dzieci na świecie obejmuje także Plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji 116 , zgodnie z deklaracją Organizacji Narodów Zjednoczonych, która wyznaczyła rok 2025 jako docelową datę całkowitego wyeliminowania pracy dzieci na całym świecie. Działania uwzględnią wspieranie bezpłatnego i łatwo dostępnego kształcenia obowiązkowego dla dzieci do momentu osiągnięcia minimalnego wieku uprawniającego do pracy, a także rozszerzenie programów opieki społecznej, aby pomóc rodzinom w wyjściu z ubóstwa.

Istotną rolę w propagowaniu poszanowania podstawowych praw człowieka i praw pracowniczych odegrały umowy handlowe i inwestycyjne UE, a także ogólny system preferencji. Znajduje to odzwierciedlenie w podstawowych konwencjach Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP). Realizacji tych zobowiązań, w tym przeciwdziałaniu pracy dzieci nadany zostanie szczególny priorytet, . UE będzie nalegać, aby państwa trzecie regularnie aktualizowały krajowe wykazy niebezpiecznych zawodów, których dzieci nigdy nie powinny wykonywać. Unia zintensyfikuje również wysiłki w celu zagwarantowania, aby łańcuchy dostaw przedsiębiorstw UE były wolne od pracy dzieci, w szczególności poprzez promowanie zrównoważonego ładu korporacyjnego.

Zgodnie z Planem działania UE dotyczącym praw człowieka i demokracji UE zwiększy wysiłki na rzecz zapewnienia znaczącego uczestnictwa dzieci, zapobiegania wszelkim formom przemocy wobec dzieci, w tym przemocy motywowanej płcią, zwalczania tych zjawisk i reagowania na nie oraz wyeliminowania wczesnych, przymusowych i dziecięcych małżeństw, okaleczania żeńskich narządów płciowych, handlu dziećmi, przemytu, żebractwa, wykorzystywania (seksualnego) i zaniedbania. Zintensyfikowane zostaną również prace mające na celu zapobieganie poważnym naruszeniom praw dzieci dotkniętych konfliktem zbrojnym i eliminowanie takich naruszeń, w tym działania propagujące przestrzeganie międzynarodowego prawa humanitarnego. Plan działania wspiera również kraje partnerskie w budowaniu i wzmacnianiu przyjaznych dziecku systemów wymiaru sprawiedliwości i ochrony dzieci, w tym dzieci migrujących, uchodźców i przymusowo przesiedlonych oraz dzieci należących do mniejszości, zwłaszcza romskiej. UE będzie nadal wspierać przesiedlanie do UE dzieci i innych osób wymagających szczególnego traktowania, potrzebujących ochrony międzynarodowej. Unia będzie wspierać działania mające na celu rozwiązanie problemu dzieci ulicy, a także inwestować w rozwój wysokiej jakości opieki alternatywnej oraz w proces przechodzenia od opieki instytucjonalnej do opieki rodzinnej i środowiskowej wysokiej jakości dla dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej oraz dzieci z niepełnosprawnościami.

UE będzie nadal włączać prawa dziecka do dialogu politycznego z krajami partnerskimi, w szczególności w kontekście negocjacji akcesyjnych oraz procesu stabilizacji i stowarzyszenia. Będzie również promować środki zwalczania przemocy i dyskryminacji, zwłaszcza wobec dzieci wymagających szczególnego traktowania, wspierając między innymi organizacje społeczeństwa obywatelskiego. UE będzie wspierać monitorowanie i gromadzenie zdezagregowanych danych na temat sytuacji dzieci w regionie oraz będzie w dalszym ciągu sporządzać na ten temat sprawozdania w ramach corocznego pakietu „rozszerzenie” obejmującego sprawozdania krajowe.

Aby osiągnąć te cele, UE będzie koordynować wykorzystanie wszystkich dostępnych programów wydatkowania dostępnych w wieloletnich ramach finansowych na lata 2021–2027, w szczególności Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej (ISWMR), a także Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej III (IPA III) i instrumentu pomocy humanitarnej.

Będzie również promować działania na wielostronnych i regionalnych forach zajmujących się prawami człowieka, kampanie wspierające i podnoszące świadomość, a także działania z udziałem społeczeństwa obywatelskiego, dzieci i nastolatków, krajowych instytucji praw człowieka, środowiska akademickiego, sektora biznesu i innych odpowiednich zainteresowanych stron.

7.  Włączenie perspektywy praw dziecka do wszystkich działań UE #

Aby osiągnąć cele określone w strategii, Komisja dopilnuje, by perspektywa praw dziecka była uwzględniana we wszystkich odpowiednich strategiach politycznych, prawodawstwie i programach finansowania 117 . Działania te będą częścią wysiłków na rzecz stworzenia kultury przyjaznej dziecku w procesie kształtowania polityki UE. Wspierać będą je działania zapewniające pracownikom UE szkolenia i budujące potencjał oraz doskonalące koordynację wewnętrzną w drodze powołania zespołu koordynatora Komisji ds. praw dziecka. Opracowana zostanie lista kontrolna dotycząca uwzględniania praw dziecka.

Aby opracować politykę opartą na dowodach, potrzebne są wiarygodne i porównywalne dane. Komisja zwróci się do Agencji Praw Podstawowych (FRA) o dalsze udzielanie państwom członkowskim pomocy technicznej i wsparcia metodologicznego, między innymi w zakresie opracowywania i wdrażania działań w zakresie gromadzenia danych. Kontynuowana będzie również intensywniejsza segregacja danych Eurostatu według kryterium wieku i płci oraz danych generowanych przez inne agencje UE, podobnie jak badania dotyczące konkretnych obszarów tematycznych objętych niniejszą strategią. Będzie to realizowane za pośrednictwem programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” (2021–2027) 118 .

Strategia pomoże również w uwzględnianiu i koordynowaniu inicjatyw na szczeblu krajowym oraz wśród najważniejszych zainteresowanych stron. Pozwoli to zapewnić lepsze wdrażanie istniejących unijnych i międzynarodowych zobowiązań prawnych. W tym celu do końca 2021 r. Komisja ustanowi Unijną sieć praw dziecka. W oparciu o prace istniejącej nieformalnej grupy ekspertów ds. praw dziecka 119 sieć wzmocni dialog i wzajemną wymianę wiedzy między UE a państwami członkowskimi na temat praw dziecka. Będzie ona służyć jako wsparcie wdrażania, monitorowania i oceny strategii. W jej skład wejdą przedstawiciele krajowi, a w niektóre z jej działań będą angażowane między innymi organizacje międzynarodowe, organizacje pozarządowe, przedstawiciele władz lokalnych i regionalnych oraz dzieci. Komisja będzie zacieśniać współpracę z władzami regionalnymi i lokalnymi oraz z innymi właściwymi instytucjami, organizacjami regionalnymi i międzynarodowymi, społeczeństwem obywatelskim i rzecznikami praw dziecka.

Strategię tę należy interpretować w powiązaniu z Unijną strategią na rzecz skuteczniejszego stosowania Karty praw podstawowych UE oraz z europejskim planem działania na rzecz demokracji. Stanowi ona uzupełnienie ukierunkowanych wysiłków mających na celu zwiększenie znaczenia praw i wartości UE w obszarach takich 120 jak ochrona migrujących dzieci, równość i włączenie społeczne, równouprawnienie płci, przeciwdziałanie rasizmowi i pluralizm, prawa wynikające z obywatelstwa UE, prawa ofiar, walka z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych, prawa socjalne oraz edukacja i szkolenia włączające 121 . Jest również zgodna z priorytetami określonymi w Planie działania UE dotyczącym praw człowieka i demokracji 122 .

7.1   Wkład funduszy UE w realizację strategii #

Finansowanie unijne ma kluczowe znaczenie dla wspierania wdrażania polityki UE w państwach członkowskich. Za pomocą tej strategii Komisja będzie wspierać państwa członkowskie w możliwie najlepszym wykorzystaniu funduszy UE na potrzeby realizowanych przez nie inicjatyw na rzecz ochrony i przestrzegania praw dziecka. Powinna również zachęcać do sporządzania budżetu przeznaczonego na prawa dziecka i pomagać w rozpoznawaniu możliwości śledzenia sposobu wydatkowania środków z budżetu UE w tym obszarze, tak aby środki były przeznaczane na najpilniejsze potrzeby. Finansowanie praw dziecka powinno być traktowane przez państwa członkowskie priorytetowo w unijnych programach finansowania, zgodnie z potrzebami określonymi na szczeblu krajowym i regionalnym. Na podstawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027

Europejski Fundusz Społeczny Plus (EFS+) i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) wspierają inwestycje w zdolności ludzkie i rozwój infrastruktury, wyposażenie i dostęp do usług w dziedzinie edukacji, zatrudnienia, mieszkalnictwa, opieki społecznej, zdrowotnej i opieki nad dziećmi, a także przejście od usług instytucjonalnych do usług rodzinnych i środowiskowych.

Państwa członkowskie, w których wskaźnik zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym dzieci był wyższy niż średnia UE (w latach 2017–2019), będą musiały przeznaczyć na zwalczanie ubóstwa dzieci 5 % EFS+; również pozostałe państwa członkowskie powinny przekazać na ten cel odpowiednie środki. W okresie programowania 2021–2027 państwa członkowskie powinny spełnić szereg warunków podstawowych, które mogą mieć ścisły związek ze środkami na rzecz praw dziecka. Obejmuje to ramy polityczne w dziedzinie ograniczania ubóstwa, integracji Romów oraz zapewniania zgodności z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych i Kartą. Nowy Fundusz Azylu, Migracji i Integracji wzmocni ochronę migrujących dzieci pozbawionych opieki poprzez wyznaczenie i zapewnienie wsparcia finansowego oraz stworzenie zachęt na rzecz ich szczególnego przyjmowania, zakwaterowania i zaspokajania innych szczególnych potrzeb. Stopa współfinansowania wyniesie przy tym do 75 %, a w przypadku projektów realizowanych w ramach działań szczegółowych może zostać zwiększona do 90 %.

Do działań na rzecz zagwarantowania praw dziecka mogą być wykorzystywane inne fundusze i programu UE. Należą do nich: program „Sprawiedliwość”, program „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości”, Erasmus+, „Horyzont 2020”, program „Cyfrowa Europa”, Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), REACT-EU i InvestEU. Ponadto Instrument Wsparcia Technicznego może zapewniać państwom członkowskim na ich wniosek wsparcie techniczne w opracowywaniu działań w zakresie budowania zdolności.

Zachęca się państwa członkowskie do zapewnienia skoordynowanego podejścia na szczeblu krajowym, makroregionalnym 123 , regionalnym i lokalnym w programowaniu i wdrażaniu funduszy UE, a także do zaangażowania władz lokalnych i regionalnych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacji pracujących z dziećmi i na rzecz dzieci, oraz partnerów społecznych i gospodarczych w przygotowywanie, przegląd, wdrażanie i monitorowanie programów dotyczących funduszy UE na lata 2021–2027.

Strategia odnosi się także do nierówności spotęgowanych przez kryzys związany z COVID-19, który w nieproporcjonalny sposób dotknął dzieci znajdujące się w trudnej sytuacji. W ramach tych prac Komisja będzie zachęcać państwa członkowskie do pełnego wykorzystania możliwości oferowanych przez NextGenerationEU w celu złagodzenia nieproporcjonalnych skutków kryzysu oraz pomoże państwom członkowskim w uwzględnianiu aspektu praw dziecka przy opracowywaniu i wdrażaniu reform za pośrednictwem Instrumentu Wsparcia Technicznego.

Aby osiągnąć rzeczywiste postępy w terenie, strategii tej muszą towarzyszyć zobowiązania i inwestycje na szczeblu krajowym. Komisja wzywa państwa członkowskie UE do opracowania – jeżeli jeszcze nie są dostępne – solidnych i opartych na dowodach krajowych strategii w zakresie praw dziecka we współpracy z wszystkimi odpowiednimi zainteresowanymi stronami, w tym z dziećmi, oraz w synergii z innymi odpowiednimi krajowymi strategiami i planami. Wzywa również państwa członkowskie do ratyfikowania wszystkich protokołów fakultatywnych do Konwencji o prawach dziecka oraz protokołów fakultatywnych do Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych i do należytego uwzględnienia uwag podsumowujących Komitetu Praw Dziecka 124 i Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami 125 . Komisja zachęca również państwa członkowskie do wspierania wszystkich działań zalecanych w niniejszej strategii odpowiednimi zasobami finansowymi, w tym finansowaniem ze środków UE.

Wnioski #

Komisja Europejska jest w pełni zaangażowana w proces wspierania dzieci w rozwijaniu ich potencjału zaangażowanych i odpowiedzialnych obywateli. Aby tak się stało, udział w życiu demokratycznym musi rozpocząć się w dzieciństwie. Wszystkie dzieci mają prawo do wyrażania swoich poglądów w sprawach, które ich dotyczą, a ich opinie powinny być uwzględniane. W celu umożliwienia im aktywnego uczestnictwa musimy również zająć się problemem ubóstwa, nierówności i dyskryminacji, aby przerwać międzypokoleniowy cykl marginalizacji.

O integracyjny charakter niniejszej strategii zadbano już w fazie projektowania; strategia będzie sprzyjała integracji także podczas jej wdrażania. Komisja będzie monitorować realizację strategii na szczeblu unijnym i krajowym oraz składać sprawozdania z postępów na dorocznym Europejskim forum na rzecz praw dziecka. Dzieci będą uczestniczyć w monitorowaniu i ocenie, zwłaszcza za pośrednictwem przyszłej platformy UE na rzecz udziału dzieci. Działania w ramach strategii będą w razie potrzeby dostosowywane.

Komisja zwraca się do Parlamentu Europejskiego i Rady o poparcie strategii oraz o współpracę w jej realizacji. Komisja wzywa Komitet Regionów i Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny do promowania dialogu z władzami lokalnymi i regionalnymi oraz społeczeństwem obywatelskim.

Wszyscy mamy obowiązek słuchać głosu dzieci i działać już teraz. Zgodnie ze słowami jednego z członków Rady Dzieci Eurochild: „Lepiej skutecznie działać, niż ładnie mówić”.

(1)

Dziecko to osoba poniżej 18 roku życia. Dane dotyczące ludności. [ yth_demo_010 ], [ yth_demo_020 ], Eurostat, 2020 r.

(2)

Sytuacja demograficzna. Tabele statystyczne „Sytuacja dzieci na świecie 2019 r.” , UNICEF

(3)

W art. 3 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) ustanowiono cel UE polegający na wspieraniu ochrony praw dziecka. Art. 3 ust. 5 TUE stanowi, że w stosunkach zewnętrznych Unia „przyczynia się do (…) ochrony praw człowieka, w szczególności praw dziecka”.

(4)

  Karta praw podstawowych Unii Europejskiej , 2012/C 326/02

(5)

  Unia, która mierzy wyżej. Mój program dla Europy . Kandydatka na przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen. Wytyczne polityczne na następną kadencję Komisji Europejskiej (2019–2024)

(6)

  Konwencja o prawach dziecka , Organizacja Narodów Zjednoczonych, 1989 r.

(7)

  How children (10-18) experienced online risks during the COVID-19 lockdown in spring 2020 [Zagrożenia w internecie, z którymi zetknęły się dzieci (w wieku 10–18 lat) podczas zamknięcia związanego z COVID-19 wiosną 2020 r.] , JRC, Komisja Europejska, 2020 r.

(8)

  Exploiting Isolation: Offenders and victims of online child sexual abuse during the COVID-19 pandemic [Wykorzystywanie izolacji: sprawcy i ofiary niegodziwego traktowania dzieci w celach seksualnych w internecie podczas pandemii COVID-19] , Europol, 2020 r.

(9)

  W kierunku strategii UE na rzecz praw dziecka , COM(2006) 367 i  Agenda UE na rzecz praw dziecka , COM(2011) 60

(10)

Zob. załącznik 2 – Prawa dziecka – dorobek prawny i polityka UE

(11)

  20 zasad Europejskiego filaru praw socjalnych

(12)

  Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych , Organizacja Narodów Zjednoczonych, 2006 r.

(13)

  Cele zrównoważonego rozwoju ONZ: Agenda 2030 . Zob. załącznik 1: tabela porównawcza wyszczególniająca odpowiednie prawa zapisane w Karcie praw podstawowych UE, Konwencji ONZ o prawach dziecka oraz celach i założeniach zrównoważonego rozwoju ONZ, chronione i promowane w ramach działań przewidzianych w niniejszej strategii.

(14)

  Strategia Rady Europy na rzecz praw dziecka (2016–2021). Rada Europy przygotowuje również przyszłe ramy strategiczne na lata 2022–2027.

(15)

Parlament Europejski Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 26 listopada 2019 r. w sprawie praw dziecka z okazji 30. rocznicy przyjęcia Konwencji ONZ o prawach dziecka (2019/2876(RSP)) – Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 marca 2021 r. w sprawie praw dziecka w świetle strategii UE na rzecz praw dziecka (2021/2523(RSP))

(16)

  Summary report of the open public consultation to the EU Strategy on the Rights of the Child [Sprawozdanie podsumowujące otwarte konsultacje publiczne na temat strategii UE na rzecz praw dziecka] , 2021 r.

(17)

  13. Europejskie forum na rzecz praw dziecka , 2020 r.

(18)

 UNICEF, Eurochild, Save the Children, Child Fund Alliance, World Vision: Our Europe, Our Rights, Our Future [„Nasza Europa. Nasze prawa. Nasza przyszłość]”] . – SOS Wioski Dziecięce, konsultacje z dziećmi objętymi opieką rezydencjalną oraz korzystającymi ze świadczeń wzmacniających rodzinę i  sprawozdanie podsumowujące , Defence for Children International, Terre des Hommes i partnerzy.

(19)

  Strategia UE na rzecz praw dziecka: wersje przyjazne dzieciom

(20)

  Report of the 2018 Day of General Discussion on Protecting and Empowering Children as Human Rights Defenders [Sprawozdanie z 2018 r. w sprawie Dnia Ogólnej Dyskusji na temat ochrony i upodmiotowienia dzieci jako obrońców praw człowieka] , Komitet Praw Dziecka, 2018 r.; Implementation Guide on the Rights of Child Human Rights Defenders [Przewodnik wdrażania praw dzieci będących obrońcami praw człowieka] , Child Rights Connect, 2020 r.

(21)

  Study on child participation in EU political and democratic life [Badanie na temat udziału dzieci w życiu politycznym i demokratycznym UE] , Komisja Europejska, 2021 r. i jego dostępna wersja

(22)

  Dialog UE z młodzieżą (w wieku 16–30 lat

(23)

  Kącik edukacyjny

(24)

   Europe Kids Want survey, Sharing the view of children and young people across Europe [Badanie „Europa, jakiej chcą dzieci”, Wymiana poglądów dzieci i młodzieży w całej Europie] , UNICEF i Eurochild, 2019 r.

(25)

  Our Europe. Our Rights. Our Future [Nasza Europa. Nasze prawa. Nasza przyszłość] , op. cit.

(26)

  Europejski Zielony Ład

(27)

  Child Participation Assessment Tool [Narzędzie oceny uczestnictwa dzieci] , Rada Europy

(28)

  20 zasad Europejskiego filaru praw socjalnych

(29)

  Zalecenie Komisji „Inwestowanie w dzieci: przerwanie cyklu marginalizacji” (2013/112/UE)

(30)

Wniosek Komisji w sprawie wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu z 2021 r., Wniosek Komisji w sprawie wspólnego sprawozdania o zatrudnieniu , 2021 r.

(31)

  Combating child poverty: an issue of fundamental rights [Walka z ubóstwem dzieci: kwestia praw podstawowych] , FRA, 2018 r.

(32)

  Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych , COM(2021) 102 final

(33)

Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie ustanowienia europejskiej gwarancji dla dzieci, COM(2021) 137

(34)

  Zalecenie Rady w sprawie pomostu do zatrudnienia – wzmocnienia gwarancji dla młodzieży , (2020/C 372/01)

(35)

Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030, COM(2021) 101 final

(36)

  Komunikat „Europejski plan walki z rakiem” , COM(2021) 44 final

(37)

  Komunikat „Strategia farmaceutyczna dla Europy” COM(2020) 761 final

(38)

  Europejskie ramy działania na rzecz zdrowia i dobrostanu psychicznego , Wspólne działanie w zakresie zdrowia i dobrostanu psychicznego na lata 2013–2016

(39)

  Rezolucja Rady w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia na rzecz europejskiego obszaru edukacji i w szerszej perspektywie (2021–2030) (2021/C 66/01)

(40)

  What is the evidence on the role of the arts in improving health and well-being? [Jakie są dowody na rolę sztuki w poprawie zdrowia i dobrostanu?] , WHO, 2019 r.

(41)

  Roma and Travellers in six countries [Romowie i Trawelerowie w sześciu krajach] , FRA, 2020 r.

(42)

  Program dystrybucji owoców, warzyw i mleka w szkołach , Komisja Europejska

(43)

  Plan działania UE w sprawie otyłości u dzieci (2014–2020) , Komisja Europejska

(44)

  Strategia „od pola do stołu” , COM(2020) 381 final

(45)

  Zalecenie Rady w sprawie ściślejszej współpracy w zakresie przeciwdziałania chorobom zwalczanym drogą szczepień 2018/C 466/01

(46)

  Portal najlepszych praktyk, Zdrowie publiczne , Komisja Europejska

(47)

  Europejska współpraca w dziedzinie kształcenia i szkolenia (ramy ET2020) , Kształcenie i szkolenie, Komisja Europejska

(48)

  Cele barcelońskie dotyczące rozwoju struktur opieki nad małymi dziećmi w celu zwiększenia uczestnictwa kobiet w rynku pracy, wspierania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym pracujących rodziców i zapewnienia w Europie trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu („cele barcelońskie”) , Komisja Europejska, 2018 r.

(49)

  Kluczowe dane dotyczące wczesnej edukacji i opieki w Europie – wydanie 2019 , Eurydice, 2019 r.

(50)

  Komunikat „Unia równości: strategia na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025” (COM/2020/152 final)

(51)

  Analytical document accompanying the EU Roma Strategic framework SWD (2020) 530 final, Annex 2 – Baselines for EU headline indicators [Dokument analityczny towarzyszący unijnym ramom strategicznym dotyczącym Romów SWD(2020) 530 final, Załącznik 2 – Poziomy podstawowe dla głównych wskaźników UE] , Komisja Europejska

(52)

Wyniki PISA 2018 What School Life Means for Students’ Lives [Znaczenie życia w szkole dla uczniów] , OECD. Średnia dla państw OECD.

(53)

  Toolkit for inclusion in early childhood education and care [Zestaw narzędzi na rzecz włączenia do wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem] , Komisja Europejska, 2020 r.

(54)

  Plan działania na rzecz integracji i włączenia społecznego na lata 2021–2027, COM(2020) 758 final

(55)

  Global status report on preventing violence against children [Sprawozdanie na temat sytuacji na świecie w zakresie zapobiegania przemocy wobec dzieci] , UNICEF/WHO, 2020 r.

(56)

  One in Five campaign [Kampania „Jedno na pięć”] , Rada Europy

(57)

  Trzecie sprawozdanie z postępów w zwalczaniu handlu ludźmi (2020 r.) wymagane na podstawie art. 20 dyrektywy 2011/36/UE w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony jego ofiar , COM(2020) 661 final SWD(2020) 226 final

(58)

  Female Genital mutilation/cutting: a global concern [Okaleczanie/cięcie żeńskich narządów płciowych: globalny problem] , UNICEF, 2016 r.

(59)

  FGM in Europe [Okaleczanie żeńskich narządów płciowych w Europie] . End FGM

(60)

 Osoby interseksualne: osoby urodzone z cechami płciowymi, które nie odpowiadają typowej definicji mężczyzny lub kobiety, strategia na rzecz równości osób LGBTIQ

(61)

  A long way to go for LGBTI equality [Długa droga do równości osób LGBTI] , FRA, 2020 r.

(62)

  Komunikat „Ochrona migrujących dzieci” , COM(2017) 211 final

(63)

  Protect the rights of children of foreign fighters stranded in Syria and Iraq [Ochrona praw dzieci zagranicznych bojowników zablokowanych w Syrii i Iraku] , UNICEF, 2019 r.

(64)

  Komunikat „Ochrona migrujących dzieci” , op. cit.

(65)

Program „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” (2021–2027), Unia Europejska

(66)

  Strategia UE na rzecz skuteczniejszej walki z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych , COM(2020) 607

(67)

  Barnahus

(68)

  Decyzja Komisji z dnia 15 lutego 2007 r. w sprawie rezerwacji krajowego zakresu numeracyjnego zaczynającego się na 116 na potrzeby zharmonizowanych usług o walorze społecznym (2007/116/WE), później zmieniona, oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r. ustanawiająca Europejski kodeks łączności elektronicznej , 2018/1972/UE, art. 96 – Infolinia umożliwiająca zgłaszanie przypadków zaginięcia dzieci i telefon zaufania dla dzieci

(69)

  Children and Justice reports [Sprawozdania dotyczące dzieci i wymiaru sprawiedliwości] , FRA

(70)

  Wytyczne Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dzieciom , Rada Europy

(71)

  Unijna tablica wyników wymiaru sprawiedliwości , wymiar sprawiedliwości przyjazny dzieciom

(72)

 Obejmuje to poszanowanie praw dziecka do utrzymwania kontaktu, o ile jest to stosowne, z rodzicami lub z innymi krewnymi, zgodnie z art. 9 Konwencji o prawach dziecka.

(73)

Azyl i osoby ubiegające się o azyl po raz pierwszy według obywatelstwa, [ migr_asyappctza ], Eurostat, 2020 r.

(74)

  Strategia UE w zakresie praw ofiar (2020-2025) , COM(2020) 258 final

(75)

  UN Global Study on Children Deprived of Liberty [Światowe badanie ONZ na temat dzieci pozbawionych wolności] , Manfred Nowak, 2019 r.

(76)

  Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie gwarancji procesowych dla dzieci będących podejrzanymi lub oskarżonymi w postępowaniu karnym ; 2016/800/UE

(77)

  Europejska strategia szkolenia kadr wymiaru sprawiedliwości na lata 2021–2024 COM(2020) 713 final

(78)

  Europejska Sieć Szkolenia Kadr Wymiaru Sprawiedliwości

(79)

  Portal „e-Sprawiedliwość” , europejska platforma szkoleniowa

(80)

Ma zostać przyjęty pod koniec czerwca / na początku lipca 2021 r.

(81)

  Recommendation concerning children with imprisoned parents [zalecenie dotyczące dzieci rodziców osadzonych w zakładach karnych] , Rada Europy, CM/Rec(2018)5

(82)

  Europejska sieć opieki

(83)

„ Our Europe. Our Rights. Our Future” [Nasza Europa. Nasze prawa. Nasza przyszłość] , op. cit.

(84)

  A long way to go for LGBTI equality [Długa droga do równości osób LGBTI], FRA, 2020 r.

(85)

  Trzecie sprawozdanie z postępów w zwalczaniu handlu ludźmi COM(2020) 661 final i SWD(2020) 226 final; The challenges of countering human trafficking in the digital era [Wyzwania w zwalczaniu handlu ludźmi w erze cyfrowej] , Europol, 2020 r.

(86)

  Strategia UE na rzecz skuteczniejszej walki z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych , op. cit.

(87)

  How families handled emergency remote schooling during the COVID-19 lockdown in spring 2020 [W jaki sposób rodziny radziły sobie ze zdalną edukacją wprowadzoną w sytuacji nadzwyczajnej podczas blokady związanej z COVID-19 wiosną 2020 r.] , 2020 r., JRC

(88)

Eurostat. Wspólnotowe badanie wykorzystania ICT w gospodarstwach domowych i wśród osób prywatnych [ isoc_i, ci_in_h ], 2019 r.

(89)

Komunikat Komisji „2030 Digital Compass: the European way for the Digital Decade” [„Cyfrowa dekada Europy: cele cyfrowe na 2030 r.”], COM(2021) 118 final

(90)

  Dyrektywa w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej , 2011/93/UE; decyzja ramowa w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii , 2008/913/WSiSW ; dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych , 2018/1808/UE ; rozporządzenie w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych , 2016/679/UE ; dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych , 2005/29/WE ; komunikat „Zwalczanie dezinformacji w internecie: podejście europejskie” , COM(2018) 236; europejska strategia na rzecz lepszego internetu dla dzieci , COM(2012) 196.

(91)

  Wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych (akt o usługach cyfrowych) , (COM/2020/825 final

(92)

Kodeks postępowania w zakresie zwalczania dezinformacji zawiera zestaw zobowiązań, które przyjęły główne platformy internetowe i organizacje handlowe reprezentujące branżę reklamową i reklamodawców w celu ograniczania wpływu dezinformacji w internecie. Sygnatariusze kodeksu zostaną poproszeni o wzmocnienie postanowień kodeksu zgodnie z wytycznymi, które Komisja wyda wiosną 2021 r.

(93)

  Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027 , COM(2020) 624

(94)

  General Comment No. 25 (2021) on Rights of children in relation to the digital environment [Komentarz ogólny nr 25 (2021) dotyczący praw dzieci w odniesieniu do środowiska cyfrowego] , Komitet Praw Dziecka

(95)

  Inicjatywa młodzieży na rzecz lepszego internetu

(96)

Youth Call for Action [Inicjatywa „Młodzież wzywa do działania”]

(97)

  Lepszy internet dla dzieci (Better Internet for Kids)

(98)

Ogłoszona w  komunikacie w sprawie utworzenia europejskiego obszaru edukacji do 2025 r. COM(2020) 625 final

(99)

  Program Erasmus+

(100)

  Draft Policy Guidance on AI for Children [Projekt wytycznych politycznych dotyczących sztucznej inteligencji dla dzieci] , UNICEF, 2020 r.

(101)

W oparciu o przyszły wniosek dotyczący zbioru zasad cyfrowych zapowiedziany w komunikacie „Cyfrowa dekada”

(102)

Zharmonizowane normy europejskie, Accessibility requirement for ICT products and services [Wymagania dostępności dotyczące produktów i usług ICT] , ETSI, 2018 r.

(103)

  Dyrektywa w sprawie wymogów dostępności produktów i usług , 2019/882/UE

(104)

  Ramy kompetencji cyfrowych 2.0 , Centrum Naukowe UE, Komisja Europejska

(105)

  Children affected by armed conflict, 1990-2019 [Dzieci dotknięte konfliktem zbrojnym, 1990-2019] , Instytut Badań nad Pokojem w Oslo, Conflict trends, 2020 r.

(106)

  Inter-agency Network for Education in Emergencies [Międzyagencyjna Sieć ds. Edukacji w Sytuacjach Nadzwyczajnych] , 2020 r.

(107)

  Children: improving survival and well-being [Dzieci: zwiększenie przeżywalności i poprawa dobrostanu] , Światowa Organizacja Zdrowia, 2019 r.

(108)

  Policy Brief: Education during COVID-19 and beyond [Przegląd polityki: edukacja podczas COVID-19 i później] , Organizacja Narodów Zjednoczonych, sierpień 2020 r.

(109)

 Wspólny komunikat: Plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji na lata 2020–2024 (JOIN/2020/5 final)

(110)

  Wytyczne UE w sprawie promowania i ochrony praw dziecka , 2017 r.

(111)

  Wytyczne UE w sprawie dzieci w konfliktach zbrojnych , 2008

(112)

  Unijny plan działania w sprawie równości płci w działaniach zewnętrznych UE (2021–2025)

(113)

  Podręcznik UE i UNICEF-u na temat praw dziecka: Uwzględnianie praw dziecka we współpracy rozwojowej

(114)

  Global estimates of child labour [Globalne szacunki dotyczące pracy dzieci] , Międzynarodowa Organizacja Pracy, 2017 r.

(115)

Międzynarodowa Organizacja Pracy

(116)

  Plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji na lata 2020–2024 , op.cit.

(117)

Zob. załącznik 2.

(118)

  „Horyzont Europa”

(119)

  Informal expert group rights of the child [Nieformalna grupa ekspertów ds. praw dziecka] , Komisja Europejska

(120)

  Komunikat „Ochrona migrujących dzieci” , COM(2017) 211 final; komunikat „Unia równości: strategia na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025” , COM/2020/152 final; komunikat „Unia równości: unijne ramy strategiczne na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów” , COM/2020/620 final oraz zalecenie Rady w sprawie równouprawnienia, włączenia i partycypacji Romów (2021/C 93/01); komunikat „Unia równości: strategia na rzecz równości osób LGBTIQ na lata 2020-2025” , COM/2020/698 final , Plan działania na rzecz integracji i włączenia społecznego na lata 2021–2027 , COM(2020) 758 final, oraz strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami; komunikat „Unia równości: Unijny plan działania przeciwko rasizmowi na lata 2020–2025” COM/2020/565 final,   oraz przyszła strategia walki z antysemityzmem, planowana na 2021 r.; Sprawozdanie na temat obywatelstwa UE z 2020 r. Wzmacnianie pozycji obywateli i ochrona ich praw , COM/2020/730 final, strategia UE w zakresie praw ofiar (2020-2025) , COM(2020) 258, strategia UE na rzecz skuteczniejszej walki z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych , COM(2020) 607

(121)

  Zalecenie Komisji „Inwestowanie w dzieci: przerwanie cyklu marginalizacji” (2013/112/UE); Europejski filar praw socjalnych ; Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych , COM(2021) 102 final; wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie ustanowienia europejskiej gwarancji dla dzieci, COM(2021) 137; komunikat w sprawie utworzenia europejskiego obszaru edukacji do 2025 r. COM(2020) 625 final; Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021-2027 , COM(2020) 624

(122)

  Plan działania UE dotyczący praw człowieka i demokracji na lata 2020–2024 , JOIN(2020) 5 final

(123)

  Strategia makroregionalna , Komisja Europejska

(124)

  Komitet Praw Dziecka , uwagi podsumowujące

(125)

  Komitet ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami , uwagi podsumowujące

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 24.3.2021

COM(2021) 142 final

ZAŁĄCZNIK #

do

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Strategia UE na rzecz praw dziecka #

(1)

Karta praw podstawowych Unii Europejskiej ma zastosowanie do państw członkowskich jedynie wtedy, gdy wdrażają one prawo Unii Europejskiej.

(2)

 UE jest stroną Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (UNCRPD). W tej kolumnie przywołano również istotne artykuły tej konwencji.

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 24.3.2021

COM(2021) 142 final

ZAŁĄCZNIK #

do

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Strategia UE na rzecz praw dziecka #

Dorobek prawny UE i dokumenty programowe w obszarze praw dziecka #

Prawo pierwotne #

Traktat o Unii Europejskiej (2012/C326/01) – w szczególności art. 3 ust. 3 i ust. 5

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej  (2012/C 326/01)

Karta praw podstawowych UE (2012/C 326/02) – w szczególności art. 24 dotyczący praw dziecka, a także art. 7 dotyczący prawa do życia rodzinnego; Art. 14 dotyczący prawa do nauki, art. 32 dotyczący zakazu pracy dzieci i ochrony młodocianych w pracy

oraz art. 33 dotyczący życia rodzinnego i zawodowego

Dokumenty programowe w obszarze praw dziecka #

Wytyczne polityczne Komisji Europejskiej na lata 2019–2024 „Unia, która mierzy wyżej. Mój program dla Europy”, przewodnicząca Ursula von der Leyen, lipiec 2019 r.

R ezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie praw dziecka z okazji 30. rocznicy przyjęcia Konwencji ONZ o prawach dziecka (2019/2876(RSP))

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 marca 2021 r. w sprawie praw dziecka w świetle strategii UE na rzecz praw dziecka (2021/2523(RSP))

Wcześniejsze strategie w obszarze praw dziecka #

Komunikat Komisji „W kierunku strategii UE na rzecz praw dziecka” (COM/2006/367 Final) 

Komunikat Komisji „Agenda UE na rzecz praw dziecka” (COM/2011/60 Final)      

Instrumenty horyzontalne, w tym instrumenty mające wpływ na różne grupy dzieci #

·Włączenie społeczne #

Zalecenie Komisji w sprawie Europejskiego filaru praw socjalnych (2017/761/UE)

·Pochodzenie rasowe lub etniczne, w tym romskie #

Dyrektywa Rady wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne  (2000/43/WE)

Decyzja ramowa Rady w sprawie zwalczania pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków prawnokarnych (2008/913/WSiSW) 

Komunikat Komisji w sprawie Unii równości: Unijny plan działania przeciwko rasizmowi n

a lata 2020–2025(COM/2020/565 final)

Komunikat Komisji w sprawie Unii równości: ramy strategiczne na rzecz równouprawnienia, włączenia społecznego i udziału Romów (COM(2020) 620 final)

Zalecenie Rady w sprawie równouprawnienia, włączenia i partycypacji Romów (2021/C 93/01)

Niepełnosprawność #

Decyzja Rady w sprawie zawarcia przez Wspólnotę Europejską Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych (2010/48/WE)

Dyrektywa w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (2019/882/UE)

Unia równości: Strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021–2030 (COM(2021) 101 final) #

·LGBTIQ #

Komunikat Komisji w sprawie Unii równości: strategia na rzecz równości osób LGBTIQ na lata 2020-2025 (COM/2020/698 final) 

·Równość płci #

Komunikat Komisji w sprawie Unii równości: strategia na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025 (COM/2020/152 final) 

·Ochrona i integracja migrantów #

Komunikat Komisji w sprawie ochrony migrujących dzieci (COM/2017/211 Final)

Komunikat Komisji w sprawie planu działania na rzecz integracji i włączenia społecznego na lata 2021–2027 (COM/2020/758 final)

·Młodzież #

Rezolucja Rady Unii Europejskiej w sprawie ram europejskiej współpracy na rzecz młodzieży:  Strategia Unii Europejskiej na rzecz młodzieży na lata 2019–2027 (2018/C456/01) 

1.Uczestnictwo w życiu politycznym i demokratycznym: UE, która umacnia dzieci, aby stały się aktywnymi obywatelami i członkami demokratycznych społeczeństw #

Komunikat Komisji dotyczący sprawozdania na temat praworządności z 2020 r.   Sytuacja w zakresie praworządności w Unii Europejskiej (COM/2020/580 final)

Komunikat Komisji w sprawie europejskiego planu działania na rzecz demokracji (COM/2020/790 final) 

Komunikat Komisji w sprawie strategii na rzecz wzmocnienia stosowania Karty praw podstawowych w UE (COM/2020/711 final) 

2.Włączenie społeczno-gospodarcze, zdrowie i edukacja: UE, która zwalcza ubóstwo dzieci, promuje integracyjne i przyjazne dzieciom społeczeństwa, systemy opieki zdrowotnej i edukacji. #

2.1.Włączenie społeczne #

2.1.1.Instrumenty horyzontalne #

Zalecenie Komisji „Inwestowanie w dzieci: przerwanie cyklu marginalizacji (2013/112/UE)

Komunikat Komisji w sprawie ustanowienia Europejskiego filaru praw socjalnych (COM/2017/250 final) 

Zalecenie Komisji w sprawie Europejskiego filaru praw socjalnych (2017/761/UE) 

Międzyinstytucjonalna proklamacja Europejskiego filaru praw socjalnych (2017/C 428/09)

Plan działania na rzecz Europejskiego Filaru Praw Socjalnych (COM(2021) 102 final)

2.1.2.Życie rodzinne #

Dyrektywa Rady w sprawie środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły, i pracownic karmiących piersią (92/85/WE)

Zalecenie Rady w sprawie opieki nad dziećmi (92/241/EWG) #

Dyrektywa Rady w sprawie wdrożenia zmienionego porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP i ETUC oraz uchylająca dyrektywę 96/34/WE (2010/18/UE)

Dyrektywa w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylająca dyrektywę Rady 2010/18/UE (2019/1158/UE)

2.1.3.Praca osób młodych #

Dyrektywa w sprawie ochrony pracy osób młodych (94/33/WE)

Dyrektywa przewidująca minimalne normy w odniesieniu do kar i środków stosowanych wobec pracodawców zatrudniających nielegalnie przebywających obywateli krajów trzecich (2009/52/WE)

Dyrektywa Rady wdrażająca Umowę w sprawie wdrożenia Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczącej pracy w sektorze rybołówstwa z 2007 r. zawartą dnia 21 maja 2012 r. między Generalną Konfederacją Spółdzielni Rolniczych przy Unii Europejskiej (COGECA), Europejską Federacją Pracowników Transportu (ETF) oraz Stowarzyszeniem Krajowych Organizacji Przedsiębiorstw w Sektorze Rybołówstwa w Unii Europejskiej (Europêche)
(2017/159/UE)

2.2.Kształcenie #

2.2.1.Kształcenie #

Zalecenie Rady w sprawie polityk na rzecz ograniczania zjawiska przedwczesnego kończenia nauki (2011/C191/01)

Zalecenie Rady w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2018/C 189/01)

Zalecenie Rady w sprawie promowania wspólnych wartości, edukacji włączającej i europejskiego wymiaru nauczania (2018/C 195/01)

Zalecenie Rady w sprawie kompleksowego podejścia do nauczania i uczenia się języków (2019/C 189/03)

Komunikat Komisji w sprawie utworzenia europejskiego obszaru edukacji do 2025 r. (COM/2020/625 final)

Rezolucja Rady w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia na rzecz europejskiego obszaru edukacji i w szerszej perspektywie (2021–2030) (2021/C 66/01)

2.2.2.Wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem #

Komunikat Komisji „Wczesna edukacja i opieka nad dzieckiem: zagwarantujmy wszystkim dzieciom w UE dobry start w przyszłość” (COM/2011/66 final)

Zalecenie Rady w sprawie wysokiej jakości systemów wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem (2019/C189/02)

2.2.3.Czas wolny #

Dyrektywa w sprawie bezpieczeństwa zabawek (2009/48/WE)

2.3.Mieszkalnictwo #

Zalecenie Komisji w sprawie ubóstwa energetycznego (2020/1563/UE)

2.4.Zdrowie #

2.4.1.Choroby i zapobieganie chorobom #

Zalecenie Rady w sprawie ściślejszej współpracy w zakresie przeciwdziałania chorobom zwalczanym drogą szczepień (2018/C 466/01)

Komunikat Komisji „Europejski plan walki z rakiem”, COM (COM(2021) 44 final)

Komunikat „Strategia farmaceutyczna dla Europy” (COM(2020) 761 final)

2.4.2.Żywienie #

Dyrektywa Komisji w sprawie przetworzonej żywności na bazie zbóż oraz żywności dla niemowląt i małych dzieci (2006/125/WE)

Rozporządzenie w sprawie w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności  (1924/2006/WE)

Rozporządzenie w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (1169/2011/UE)

Rozporządzenie w sprawie żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci oraz żywności specjalnego przeznaczenia medycznego i środków spożywczych zastępujących całodzienną dietę, do kontroli masy ciała (609/2013/WE)

Rozporządzenie ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych  (1308/2013/UE)

Rozporządzenie określające środki dotyczące ustalania niektórych dopłat i refundacji związanych ze wspólną organizacją rynków produktów rolnych (1370/2013/UE)

Plan działania UE w sprawie otyłości u dzieci na lata 2014–2020 

Rozporządzenie Komisji w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów alkaloidów tropanowych w niektórych produktach zbożowych dla niemowląt i małych dzieci (2016/239/UE)

Rozporządzenie wykonawcze Komisji w sprawie zasad stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do pomocy unijnej na dostarczanie owoców i warzyw, bananów oraz mleka do placówek oświatowych (2017/39/UE)

Rozporządzenie delegowane Komisji uzupełniające rozporządzenie (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do pomocy unijnej na dostarczanie owoców i warzyw, bananów oraz mleka do placówek oświatowych (2017/40/UE)

Komunikat Strategia „od pola do stołu” na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego (COM(2020) 381 final)

2.4.3.Alkohol, tytoń i narkotyki #

Dyrektywa w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, odnoszących się do reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych (2003/33/WE)

Zalecenie Rady w sprawie zapobiegania paleniu i inicjatyw mających na celu wzmocnienie walki z tytoniem (2003/54/WE)

Komunikat Komisji w sprawie Strategii UE w zakresie wspierania państw członkowskich w ograniczaniu szkodliwych skutków spożywania alkoholu (COM/2006/625 final)

Zalecenie Rady w sprawie środowisk wolnych od dymu tytoniowego (2009/C 296/02)

Dyrektywa w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich w sprawie produkcji, prezentowania i sprzedaży wyrobów tytoniowych i powiązanych wyrobów (2014/40/UE)

Decyzja wykonawcza przedłużająca obowiązywanie decyzji 2006/502/WE zobowiązującej państwa członkowskie do podjęcia środków w celu zapewnienia, by na rynek wprowadzane były wyłącznie zapalniczki zabezpieczone przed uruchomieniem przez dzieci, oraz w celu zakazania wprowadzania na rynek zapalniczek-gadżetów (2016/575/UE)

2.4.4.Konsumenci / bezpieczeństwo #

Dyrektywa w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (2001/95/WE)

Dyrektywa dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym („Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych”) (2005/29/WE)

Rozporządzenie w sprawie produktów leczniczych stosowanych w pediatrii (1901/2006/WE)

Rozporządzenie w sprawie homologacji typu pojazdów silnikowych w odniesieniu do ochrony pieszych i innych niechronionych użytkowników dróg, zmieniające dyrektywę 2007/46/WE i uchylające dyrektywy 2003/102/WE i 2005/66/WE (78/2009/WE)

Rozporządzenie ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania załącznika I do rozporządzenia 78/2009 w sprawie homologacji typu pojazdów silnikowych w odniesieniu do ochrony pieszych i  innych niechronionych użytkowników dróg (631/2009/WE)

Rozporządzenie w sprawie wymagań technicznych w zakresie homologacji typu pojazdów silnikowych dotyczących ich bezpieczeństwa ogólnego, ich przyczep oraz przeznaczonych dla nich układów, części i oddzielnych zespołów technicznych  (661/2009/WE)

Decyzja Rady w sprawie stanowiska Unii Europejskiej odnośnie do projektu regulaminu Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczącego bezpieczeństwa pieszych oraz projektu regulaminu Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczącego diodowych źródeł światła (LED) (2012/143/UE)

Dyrektywa wykonawcza Komisji zmieniająca dyrektywę Rady 91/671/EWG odnoszącą się do obowiązkowego stosowania pasów bezpieczeństwa i urządzeń przytrzymujących dla dzieci w pojazdach (2014/37/UE)

Decyzja wykonawcza Komisji w sprawie zgodności normy europejskiej EN 16281:2013 dotyczącej urządzeń blokujących do okien i drzwi balkonowych zapewniających bezpieczeństwo dzieciom(2014/358/UE)

Zalecenie Komisji w sprawie zasad ochrony konsumentów i graczy korzystających z usług hazardowych online i w sprawie ochrony nieletnich przed grami hazardowymi online (2014/478/UE) 

2.4.5.Środowisko #

Komunikat Komisji Europejski Zielony Ład (COM(2019) 640 final)

3.Zwalczanie przemocy wobec dzieci i zapewnienie im ochrony: UE, która pomaga dzieciom dorastać bez przemocy #

Decyzja Komisji w sprawie rezerwacji krajowego zakresu numeracyjnego zaczynającego się na 116 na potrzeby zharmonizowanych usług o walorze społecznym (2007/116/WE), następnie zmieniona oraz dyrektywa ustanawiająca Europejski kodeks łączności elektronicznej  (2018/1972/UE)

Dyrektywa w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej (2011/93/UE)

Dyrektywa w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar (2011/36/UE)

Komunikat Komisji w sprawie Strategii UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi na lata 2012-2016 (COM/2012/0286 final) 

Komunikat Komisji w sprawie położenia kresu okaleczaniu żeńskich narządów płciowych (COM/2013/833 final)

Komunikat Komisji w sprawie sprawozdanie w sprawie działań następczych w związku ze Strategią UE na rzecz wyeliminowania handlu ludźmi oraz wskazanie kolejnych konkretnych działań (COM/2017/728 final)

Komunikat Komisji w sprawie strategii UE w zakresie unii bezpieczeństwa (COM/2020/605 final)

Komunikat Komisji w sprawie Strategii UE na rzecz skuteczniejszej walki z niegodziwym traktowaniem dzieci w celach seksualnych (COM/2020/607 final)

4.Wymiar sprawiedliwości przyjazny dziecku: UE, której wymiar sprawiedliwości szanuje prawa i potrzeby dzieci #

4.1.Systemy wymiaru sprawiedliwości #

Komunikat Komisji dotyczący zapewnienia sprawiedliwości w UE – europejska strategia szkolenia kadr wymiaru sprawiedliwości na lata 2021–2024 (COM/2020/713 final)

4.2.Prawo cywilne #

4.2.1.Odpowiedzialność rodzicielska #

Decyzja Rady upoważniająca państwa członkowskie do podpisania w interesie Wspólnoty konwencji haskiej z 1996 r. o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej i środków ochrony dzieci (2003/93/WE)

Rozporządzenie Rady dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej (2201/2003/WE) 

Decyzja Rady upoważniająca niektóre państwa członkowskie do ratyfikacji konwencji haskiej z 1996 roku o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej i środków ochrony dzieci lub do przystąpienia do tej konwencji w interesie Wspólnoty Europejskiej i upoważniająca niektóre państwa członkowskie do złożenia deklaracji w sprawie stosowania wewnętrznych zasad prawa wspólnotowego w tej dziedzinie (2008/431/WE)

Rozporządzenie Rady w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę (2019/1111/UE)

4.2.2.Zobowiązania alimentacyjne #

Rozporządzenie Rady w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (4/2009/WE)

Decyzja Rady w sprawie zatwierdzenia w imieniu Unii Europejskiej Konwencji haskiej z dnia 23 listopada 2007 r. w sprawie o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny (2011/432/UE)

4.2.3.Inne instrumenty prawa cywilnego #

Rozporządzenie w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego i sprostowania terminów transpozycji (650/2012/UE)

Dyrektywa w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych (2008/52/WE)

Rozporządzenie w sprawie promowania swobodnego przepływu obywateli poprzez uproszczenie wymogów dotyczących przedkładania określonych dokumentów urzędowych w Unii Europejskiej i zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 (2016/1191/UE)

4.3.Wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych #

4.3.1.Wymiar sprawiedliwości dla nieletnich #

Dyrektywa w sprawie gwarancji procesowych dla dzieci będących podejrzanymi lub oskarżonymi w postępowaniu karnym (2016/800/UE)

4.3.2.Prawa ofiar #

Dyrektywa ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw (2012/29/UE)

Komunikat Komisji w sprawie Strategii UE w zakresie praw ofiar (2020–2025) (COM/2020/258 final)

4.3.3.Przepisy dotyczące praw procesowych #

Decyzja ramowa Rady o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków i decyzji w sprawie zawieszenia lub warunkowego zwolnienia w celu nadzorowania przestrzegania warunków zawieszenia i obowiązków wynikających z kar alternatywnych (2008/947/WSiSW)

Decyzja ramowa Rady o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków skazujących na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności – w celu wykonania tych wyroków w Unii Europejskiej (2008/909/WSiSW)

Decyzja ramowa Rady w sprawie organizacji wymiany informacji pochodzących z rejestru karnego pomiędzy państwami członkowskimi oraz treści tych informacji (2009/315/WSiSW)

Decyzja Rady w sprawie ustanowienia europejskiego systemu przekazywania informacji z rejestrów karnych (ECRIS) zgodnie z art. 11 decyzji ramowej 2009/315/WSiSW (2009/316/WSiSW)

Decyzja ramowa Rady w sprawie stosowania przez państwa członkowskie Unii Europejskiej zasady wzajemnego uznawania do decyzji w sprawie środków nadzoru stanowiących alternatywę dla tymczasowego aresztowania (2009/829/WSiSW)

Dyrektywa w sprawie europejskiego nakazu ochrony (2011/99/UE)

Dyrektywa w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym (2012/13/UE)

Dyrektywa w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa do porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności (2013/48/UE)

Dyrektywa w sprawie wzmocnienia niektórych aspektów domniemania niewinności i prawa do obecności na rozprawie w postępowaniu karnym (2016/343/UE)

Dyrektywa w sprawie pomocy prawnej z urzędu dla podejrzanych i oskarżonych w postępowaniu karnym oraz dla osób, których dotyczy wniosek w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania (2016/1919/UE)

4.4.Swobodny przepływ #

Dyrektywa w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich (2004/38/WE)

Komunikat Komisji dotyczący wytycznych w celu skuteczniejszej transpozycji i stosowania dyrektywy 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich (COM/2009/313 final)

Rozporządzenie w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii (2011/492/UE)

Dyrektywa w sprawie środków ułatwiających korzystanie z praw przyznanych pracownikom w kontekście swobodnego przepływu pracowników (2014/54/UE)

4.5.Migracja #

4.5.1.Warunki przyjmowania #

Dyrektywa w sprawie ustanowienia norm dotyczących przyjmowania wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową (wersja przekształcona) (2013/33/UE)

4.5.2.Łączenie rodzin #

Dyrektywa w sprawie prawa do łączenia rodzin (2003/86/WE)

4.5.3.Rozporządzenie dublińskie i rozporządzenie EURODAC #

Rozporządzenie ustanawiające kryteria i mechanizmy określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, wniesionego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego (343/2003/WE)

Rozporządzenie ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 343/2003 ustanawiającego kryteria i mechanizmy określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego (1560/2003/WE)

Dyrektywa w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej (wersja przekształcona) (2013/32/UE)

Rozporządzenie w sprawie ustanowienia systemu Eurodac do porównywania odcisków palców w celu skutecznego stosowania rozporządzenia (UE) nr 604/2013 w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca oraz w sprawie występowania o porównanie z danymi Eurodac przez organy ścigania państw członkowskich i Europol na potrzeby ochrony porządku publicznego (603/2013/UE)

Rozporządzenie w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca (wersja przekształcona) (604/2013/UE)

Rozporządzenie wykonawcze Komisji ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 343/2003 ustanawiającego kryteria i mechanizmy określania państwa członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego (118/2014/UE)

Kwalifikacja #

Dyrektywa w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej, oraz zakresu udzielanej ochrony (wersja przekształcona) (2011/95/UE)

4.5.4.Imigracja i azyl #

Komunikat Komisji dotyczący Unijnego planu działania na rzecz zwalczania przemytu migrantów na lata 2015-2020 (2015–2020) (COM/2015/285 final)

Komunikat Komisji dotyczący stanu realizacji działań priorytetowych w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji (COM/2016/85 final)

Komunikat Komisji w sprawie postępu prac we wdrażaniu hotspotów w Grecji (COM/2016/141 final)

Komunikat Komisji „W kierunku reformy wspólnego europejskiego systemu azylowego i zwiększenia liczby legalnych sposobów migracji do Europy” (COM(2016) 197 final)

4.5.5.Relokacja i przesiedlenia #

Komunikat Komisji w sprawie sprawozdania z postępów w realizacji Europejskiego programu w zakresie migracji (COM/2019/126 final)

Zalecenie Komisji w sprawie legalnych dróg uzyskania ochrony w UE:  promowanie przesiedleń, przyjmowania ze względów humanitarnych i innych uzupełniających dróg migracji (C/2020/6467)

4.5.6.Powroty #

Dyrektywa w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich (2008/115/WE)

Komunikat Komisji w sprawie polityki UE w zakresie powrotów (COM/2014/199 final)

Komunikat Komisji w sprawie Planu działania UE w zakresie powrotów (COM/2015/453 final)

Zalecenie Komisji ustanawiające wspólny „Podręcznik dotyczący powrotów” przeznaczony do stosowania przez właściwe organy państw członkowskich wykonujące zadania związane z powrotami (C/2015/6250 final)

Komunikat Komisji w sprawie skuteczniejszej polityki powrotowej w Unii Europejskiej – uaktualniony plan działania (COM/2017/200) 

Zalecenie Komisji w sprawie zapewnienia większej skuteczności powrotów przy wdrażaniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE (2017/432/UE) 

4.5.7.Wizy #

Rozporządzenie ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Wizowy (810/2009/WE)

Decyzja Komisji wraz z późniejszymi zmianami ustanawiająca Podręcznik rozpatrywania wniosków wizowych i zmieniania wydanych wiz (C/2010/1620 final)

4.5.8.Zarządzanie granicami #

Zalecenie Komisji ustanawiające wspólny „Praktyczny podręcznik dla straży granicznej (podręcznik Schengen)” przeznaczony dla właściwych organów państw członkowskich prowadzących kontrolę osób na granicach (C/2006/5186 final)

Zmienione zaleceniem Komisji (C/2008/2976 final )

Zmienione zaleceniem Komisji (C/2009/7376 final)

Zmienione zaleceniem Komisji (C/2010/5559 final)

Zmienione zaleceniem Komisji (C/2011/3918 final)

Zmienione zaleceniem Komisji (C/2012/9330 final) 

Zmienione zaleceniem Komisji (C/2015/3894 final)

Rozporządzenie ustanawiające europejski system nadzorowania granic (Eurosur) (1052/2013/UE)

Komunikat Komisji w sprawie oceny greckiego planu działań na rzecz usunięcia niedociągnięć stwierdzonych w ocenie z 2015 r. na temat stosowania dorobku Schengen w dziedzinie zarządzania granicami zewnętrznymi (COM/2016/220 final)

Rozporządzenie w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (2016/399/UE)

Komunikat Komisji dotyczący sprawniejszych i bardziej inteligentnych systemów informacyjnych do celów zarządzania granicami i zapewnienia bezpieczeństwa (COM/2016/205 final)

Rozporządzenie w sprawie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej (2019/1896/UE)

4.5.9.Legalna migracja #

Dyrektywa w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu prowadzenia badań naukowych, odbycia studiów, szkoleń, udziału w wolontariacie, programach wymiany młodzieży szkolnej lub projektach edukacyjnych oraz podjęcia pracy w charakterze au pair (wersja przekształcona) (2016/801/ UE)

5.Społeczeństwo informacyjne i cyfrowe: UE, w której dzieci mogą bezpiecznie przemieszczać się w środowisku cyfrowym i korzystać z oferowanych w nim szans

Dyrektywa zmieniająca dyrektywę 2002/22/WE w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników, dyrektywę 2002/58/WE dotyczącą przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 w sprawie współpracy między organami krajowymi odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów (2009/136/WE) 

Dyrektywa w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych) (2010/13/UE)

Komunikat Komisji w sprawie Europejskiej strategii na rzecz lepszego internetu dla dzieci (COM/2012/196 final)

Rozporządzenie w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (2016/679/UE) 

Komunikat Komisji „Zwalczanie dezinformacji w internecie:   podejście europejskie   (COM/2018/236 final)

Dyrektywa zmieniająca dyrektywę 2010/13/UE w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych) (2018/1808/UE) 

Dyrektywa ustanawiająca Europejski kodeks łączności elektronicznej (wersja przekształcona) (2018/1972/UE)

Wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych (akt o usługach cyfrowych) i zmieniające dyrektywę 2000/31/WE (COM/2020/825 final) 

Komunikat Komisji „Europejskie media w cyfrowej dekadzie:   Plan działania na rzecz wsparcia odbudowy i transformacji (Europejski plan działania w obszarze mediów) (COM/2020/784)

Komunikat Komisji „Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021–2027. Nowe podejście do kształcenia i szkolenia w epoce cyfrowej” (COM/2020/624 final)

6.Wymiar globalny: UE, która wspiera, chroni i wzmacnia pozycję dzieci na całym świecie, także w okresach kryzysów i konfliktów. #

6.1.Instrumenty horyzontalne #

Wytyczne UE w sprawie promowania i ochrony praw dziecka (2017 r.) – Nie pozostawiajmy żadnego dziecka samemu sobie

Europejski konsensus w sprawie rozwoju (2017 r.) jako element odpowiedzi UE na „Agendę ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030”.

Komunikat Komisji w sprawie planu działania UE dotyczącego demokracji i praw człowieka na lata 2020–2024 (JOIN/2020/5 final) 

Zestaw praw dziecka

6.2.Instrumenty tematyczne #

Wytyczne UE dotyczące dzieci w konfliktach zbrojnych (aktualizacja w 2008 r.)

Wytyczne UE dotyczące przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz zwalczania wszelkich form dyskryminacji skierowanej przeciwko nim (2008 r.)

Wytyczne w sprawie polityki UE wobec państw trzecich dotyczącej tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (zaktualizowane w 2019 r.)

Komunikat Komisji w sprawie zwiększenia roli żywienia matek i dzieci w pomocy zewnętrznej(COM/2013/141 final)

DG ECHO Zestaw narzędzi dotyczących wskaźnika równości płci i wieku (2014 r.)

Komunikat Komisji „Godne życie: przejście od uzależnienia od pomocy do samodzielności. Przymusowe wysiedlenie a rozwój” (COM/2016/234 final)

Rozporządzenie Rady w sprawie udzielania wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na terenie Unii (2016/369/UE)

Komunikat Komisji w sprawie edukacji w sytuacjach nadzwyczajnych i w czasie przedłużających się kryzysów (COM/2018/304 final)

Wspólny komunikat Unijny plan działania w sprawie równości płci oraz wzmocnienia pozycji kobiet w kontekście współpracy na rzecz rozwoju płci (GAP III) – ambitny program na rzecz równouprawnienia płci i wzmocnienia pozycji kobiet w działaniach zewnętrznych (JOIN(2020) 17 final)

Stosowne międzynarodowe konwencje w obszarze praw dziecka

Międzynarodowa Organizacja Pracy

Konwencja nr 138 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia (1973 r.)

Konwencja nr 182 dotycząca zakazu i natychmiastowych działań na rzecz eliminowania najgorszych form pracy dzieci (1999 r.)

Haska Konferencja Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Konwencja z dnia 25 października 1980 r. dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę 

Konwencja z dnia 19 października 1996 r. o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci

Konwencja z dnia 23 listopada 2007 r. o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny