Strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 17 grudnia 2020 r. w sprawie strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu.

C 445/156

P9_TA(2020)0382  Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

Strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu #

29.10.2021

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 17 grudnia 2020 r. w sprawie strategii UE w zakresie przystosowania
się do zmiany klimatu (2020/2532(RSP))

(2021/C 445/19)
Parlament Europejski,
— uwzględniając Ramową konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) i protokół z Kioto do tej konwencji,
— uwzględniając porozumienie przyjęte na 21. Konferencji Stron UNFCCC (COP21) w Paryżu dnia 12 grudnia 2015 r. (porozumienie paryskie),
— uwzględniając strategię UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu z kwietnia 2013 r. i towarzyszące jej dokumenty robocze służb Komisji,
— uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 12 listopada 2018 r. w sprawie wdrażania strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu(COM(2018)0738),
— uwzględniając sprawozdanie Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska w sprawie luki adaptacyjnej z 2018 r.,
— uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu (COM(2019)0640),
— uwzględniając wniosek Komisji z dnia 4 marca 2020 r. dotyczący rozporządzenia ustanawiającego ramy na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmieniającego rozporządzenie (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie), (COM(2020)0080),
— uwzględniając komunikat Komisji z 20 maja 2020 r. zatytułowany „Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 – Przywracanie przyrody do naszego życia” (COM(2020)0380),
— uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 maja 2020 r. zatytułowany „Strategia »od pola do stołu« na rzecz sprawiedliwego, zdrowego i przyjaznego dla środowiska systemu żywnościowego” (COM(2020)0381),
— uwzględniając sprawozdanie specjalne Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) w sprawie globalnego ocieplenia o 1,5
C, jego 5. sprawozdanie oceniające (AR5) oraz sprawozdanie podsumowujące, a także sprawozdanie specjalne dotyczące zmiany klimatu i gruntów oraz sprawozdanie specjalne dotyczące oceanów i kriosfery w zmieniającym się klimacie,
— uwzględniając sprawozdanie z globalnej oceny różnorodności biologicznej i funkcjonowania ekosystemów opublikowane dnia 31 maja 2019 r. przez Międzyrządową Platformę Naukowo-Polityczną w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów (IBPES),
— uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 33/2018 pt. „Zwalczanie pustynnienia w UE – rosnące zagrożenie wymagające intensyfikacji działań”,
— uwzględniając sztandarowe sprawozdanie Globalnej Komisji ds. Przystosowania pt. „Przystosujmy się teraz – Globalne zaproszenie do przywództwa w zakresie odporności na zmianę klimatu”,
— uwzględniając 7.unijny program działań w zakresie środowiska do 2020 r. oraz plany na 2050 r.,
— uwzględniając Agendę ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i cele zrównoważonego rozwoju ONZ,
— uwzględniając swoją rezolucję z 16 stycznia 2020 r. w sprawie 15. posiedzenia Konferencji Stron (COP15) Konwencji
o różnorodności biologicznej (1),
— uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2020 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu  (2),
— uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 listopada 2019 r. w sprawie alarmującej sytuacji klimatycznej i środowiskowej (3)
— uwzględniając oparte na wskaźnikach sprawozdanie Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) z 25 stycznia 2017 r. pt. „Zmiana klimatu, skutki i podatność w Europie (2016)”,
— uwzględniając ocenę wskaźników EEA z dnia 2 kwietnia 2019 r. pt. „Straty gospodarcze wynikające z ekstremalnych zjawisk pogodowych w Europie”,
— uwzględniając sprawozdanie EEA z dnia 4 września 2019 r. pt. „Przystosowanie się do zmiany klimatu w sektorze rolnym w Europie”,
— uwzględniając sprawozdanie EEA z dnia 4 grudnia 2019 r. pt. „Środowisko Europy- 2020 – stan i prognozy: proces transformacji w kierunku zrównoważonej Europy”,
— uwzględniając opinię naukową niezależnej Grupy Głównych Doradców Naukowych Komisji Europejskiej z dnia 29 czerwca 2020 r. w sprawie przystosowania się do skutków zmiany klimatu dla zdrowia,
— uwzględniając sprawozdanie EEA z 8 września 2020 r. pt. „Zdrowe środowisko – zdrowe życie: jak środowisko wpływa na zdrowie i dobrostan w Europie”,
— uwzględniając przyjęte przez ONZ ramy z Sendai dotyczące ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych w latach 2015–2030,
— uwzględniając dyrektywę 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (4),
— uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/741 z dnia 25 maja 2020 r. w sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody (5),
— uwzględniając ramy działań dostosowawczych z Cancún,
— uwzględniając Warszawski Międzynarodowy Mechanizm Strat i Szkód Związanych ze Skutkami Zmian Klimatu,
— uwzględniając dyrektywę 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim (6),
— uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 września 2015 r. w sprawie dalszych działań w następstwie europejskiej inicjatywy obywatelskiej „Right2Water” (7),
— uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 33/2018 pt. „Zwalczanie pustynnienia w UE – rosnące zagrożenie wymagające intensyfikacji działań”,
— uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 25/2018 pt. „Dyrektywa powodziowa – nastąpiły postępy w ocenie ryzyka, jednak wymagana jest poprawa planowania i wdrażania”,
— uwzględniając sprawozdania Komisji pt. „Prognozy skutków gospodarczych zmiany klimatu w sektorach UE na podstawie analizy oddolnej” (PESETA), w szczególności sprawozdania PESETA III i IV z 2018 i 2020 r.,
— uwzględniając pytanie do Komisji w sprawie strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu (O-000075/2020 – B9-0075/2020),
— art. 136 ust. 5 i art. 132 ust. 2 Regulaminu,
— uwzględniając projekt rezolucji Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

A. #

mając na uwadze, że zaobserwowane zmiany klimatu mają już szeroki wpływ na ekosystemy (w szczególności na różnorodność biologiczną), sektory społeczne i sektory gospodarki (przez pogłębianie nierówności) oraz na zdrowie ludzi; mając na uwadze, że ważne jest, aby zapobiegać występowaniu licznych zagrożeń dla ekosystemów i dzikiej przyrody, często wzajemnie na siebie oddziałujących, takich jak utrata i degradacja siedlisk; mając na uwadze, że skutki
zmiany klimatu są nadal rejestrowane na całym świecie, również w UE oraz mając na uwadze, że istnieją kolejne dowody na to, że przyszła zmiana klimatu zwiększy liczbę ekstremalnych zdarzeń związanych z klimatem w wielu regionach UE oraz w państwach trzecich, a także spowoduje masowy napływ nosicieli chorób zakaźnych, co może doprowadzić do ponownego pojawienia się chorób zakaźnych uprzednio wyeliminowanych w UE; mając na uwadze, że
przystosowanie się do zmiany klimatu leży nie tylko w interesie gospodarczym UE, lecz jest także niezbędne z punktu widzenia dobrostanu obywateli;

B. #

mając na uwadze, że zmiana klimatu w różny sposób wpływa i według prognoz będzie wpływać na państwa członkowskie, regiony i sektory w UE; mając na uwadze, że regiony przybrzeżne i wyspiarskie są szczególnie narażone na skutki zmiany klimatu; mając na uwadze, że zdolności przystosowawcze znacznie różnią się w poszczególnych regionach UE, a zdolności przystosowawcze wyspiarskich i najbardziej oddalonych regionów UE są ograniczone; mając na uwadze, że strategie przystosowawcze powinny również zachęcać do zmian w kierunku zrównoważonego rozwoju na obszarach szczególnie wrażliwych, takich jak wyspy, w oparciu o rozwiązania przyjazne dla środowiska i oparte na zasobach przyrody; mając na uwadze, że region Morza Śródziemnego bardziej ucierpi z powodu śmiertelności ludzi spowodowanej upałem, niedoborem wody, pustynnieniem, utratą siedlisk i pożarami lasów;

C. #

mając na uwadze, że rafy koralowe i namorzyny, będące niezbędnymi naturalnymi pochłaniaczami dwutlenku węgla, są zagrożone z powodu zmiany klimatu;

D. #

mając na uwadze, że stan gleby jest kluczowym czynnikiem łagodzenia skutków pustynnienia, ponieważ gleba jest największym zbiornikiem węgla i podstawą wszystkich ekosystemów i upraw polowych, a także posiada znaczną zdolność zatrzymywania wody i odgrywa ważną rolę w zwiększaniu odporności społeczeństwa na zmiany środowiskowe;

E. #

mając na uwadze, że sektor gospodarki wodnej, rolnictwo, rybołówstwo, leśnictwo oraz lądowa i morska różnorodność biologiczna są wzajemnie silnie powiązane, a także związane ze zmieniającymi się wzorcami użytkowania gruntów i przyrostem ludności; mając na uwadze, że skutki zmiany klimatu w innych częściach świata mogą dotyczyć UE przez swój wpływ na handel, międzynarodowe przepływy finansowe, zdrowie publiczne, migrację i bezpieczeństwo;

F. #

mając na uwadze, że ogólne zużycie energii w sektorze wodnym w UE jest znaczne i musi być bardziej wydajne, aby przyczynić się do osiągnięcia celów porozumienia paryskiego i celów klimatycznych UE na 2030 r. oraz osiągnięcia neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla do 2050 r.;

G. #

mając na uwadze, że ramowa dyrektywa wodna nie zawiera szczegółowych przepisów dotyczących skutków zmiany klimatu; mając na uwadze, że w komunikacie w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu Komisja uznała jednak, że należy przywrócić naturalne funkcje wód podziemnych i powierzchniowych;

H. #

mając na uwadze, że w budynkach zużywa się około 40 % energii i powstaje 36 % emisji CO 2 w UE oraz że ich gruntowna, w tym gruntowna etapowa renowacja jest kluczowa dla osiągnięcia unijnego celu zerowej emisji gazów cieplarnianych netto do 2050 r.;

I. #

mając na uwadze, że według szacunków EEA w latach 1980–2017 ekstremalne zjawiska pogodowe i klimatyczne spowodowały w państwach członkowskich UE-28 straty pieniężne w wysokości 426 mld EUR, a przewidywane koszty szkód spowodowanych zmianami klimatycznymi będą wysokie, nawet jeśli zostanie wdrożone porozumienie paryskie; mając na uwadze, że koszty te należy uwzględnić w ocenie kosztów i korzyści środków, które mają zostać wdrożone; mając na uwadze, że inwestycje odporne na zmianę klimatu mogą ograniczyć niekorzystne skutki zmiany klimatu, a tym samym obniżyć koszty przystosowania się do niej; mając na uwadze, że skutki zmiany klimatu poza UE mogą mieć rozliczne gospodarcze, społeczne i polityczne konsekwencje dla UE, w tym w zakresie handlu, międzynarodowych przepływów finansowych, przesiedleń spowodowanych zmianą klimatu i bezpieczeństwa; mając na uwadze, że konieczne inwestycje w przystosowanie się do zmiany klimatu nie zostały jeszcze ocenione ani włączone do pozycji wieloletnich ram finansowych dotyczących klimatu;

J. #

mając na uwadze, że zmianę klimatu i jej skutki można znacznie ograniczyć za sprawą ambitnej globalnej polityki łagodzenia zmiany klimatu zgodnej z celem łagodzenia zmiany klimatu zawartym w porozumieniu paryskim; mając na uwadze, że obecne zobowiązania do redukcji emisji nie są wystarczające, aby osiągnąć cele porozumienia paryskiego i spowodują globalne ocieplenie o ponad 3 o C powyżej poziomów z okresu przedindustrialnego;

K. #

mając na uwadze, że przystosowanie się do zmiany klimatu jest konieczne do przewidywania obecnych i przyszłych negatywnych skutków zmiany klimatu i radzenia sobie z nimi oraz do zapobiegania krótko-, średnio- i długoterminowym zagrożeniom związanym ze zmianą klimatu, a także do ograniczenia tych zagrożeń; mając na uwadze, że silna strategia UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu ma zasadnicze znaczenie, aby przygotować regiony i sektory podatne na zagrożenia; mając na uwadze, że zbiorowe międzynarodowe starania, między innymi na rzecz zrównoważonego rozwoju, różnorodności biologicznej i zmniejszania ryzyka klęsk żywiołowych, powinny zostać lepiej uwzględnione w nowej strategii;

L. #

mając na uwadze, że mechanizmy finansowania działań dostosowawczych w odniesieniu do strat i szkód oraz powodowanych przez klimat przymusowych wysiedleń będą bardziej skuteczne, jeśli kobiety, również te działające na szczeblu lokalnym, będą mogły w pełni uczestniczyć w procesach planowania, podejmowania decyzji i realizacji działań; mając na uwadze, że uwzględnienie wiedzy kobiet, w tym wiedzy kobiet z lokalnych i rdzennych społeczności, może prowadzić do postępów w zarządzaniu klęskami żywiołowymi, zwiększać bioróżnorodność, usprawniać gospodarkę wodną, zwiększać bezpieczeństwo żywnościowe, zapobiegać pustynnieniu, chronić lasy, zapewniać szybkie przejście na technologie energii ze źródeł odnawialnych i wspierać zdrowie publiczne;

M. #

mając na uwadze, że zagrożenia dla zdrowia związane ze zmianą klimatu dotkną ludzi, zwłaszcza niektóre grupy szczególnie wrażliwe (osoby starsze, dzieci, osoby pracujące na wolnym powietrzu i osoby bezdomne); mając na uwadze, że zagrożenia te obejmują między innymi wzrost zachorowalności i śmiertelności z powodu ekstremalnych zdarzeń pogodowych (fale upałów, burze, powodzie, pożary) oraz pojawiających się chorób zakaźnych (na których rozprzestrzenianie się, czas występowania i intensywność wpływ mają zmiany temperatury, wilgotności i opadów); mając na uwadze, że zmiany w ekosystemach mogą również zwiększać ryzyko chorób zakaźnych;

N. #

mając na uwadze, że według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia do 2030 r. przewidywana zmiana klimatu spowoduje około 250 000 dodatkowych zgonów rocznie;

O. #

mając na uwadze, że odbudowa ekosystemów, takich jak lasy, łąki, torfowiska i tereny podmokłe, prowadzi do pozytywnych zmian w bilansie dwutlenku węgla w danym systemie użytkowania gruntów i jest zarówno środkiem łagodzącym, jak i przystosowawczym;

P. #

mając na uwadze, że inwestowanie w zapobieganie katastrofom ekologicznym może skutecznie poprawić przystosowanie się do zmiany klimatu oraz zmniejszyć częstotliwość i intensywność związanych z klimatem ekstremalnych zdarzeń pogodowych;

Q. #

mając na uwadze, że zgodnie ze sprawozdaniem specjalnym IPCC z 2019 r. dotyczącym zmiany klimatu i gruntów ochrona ekosystemów o wysokiej zawartości węgla ma natychmiastowy pozytywny wpływ na zmianę klimatu; mając na uwadze, że pozytywny wpływ renaturalizacji i innych działań związanych z systemami użytkowania gruntów nie jest natychmiastowy;

R. #

mając na uwadze, że osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego jednolitych części wód ma kluczowe znaczenie dla
przystosowania się do zmiany klimatu, a stan ekologiczny jednolitych części wód podlega coraz większej presji
w wyniku zmiany klimatu;

Uwagi ogólne #

1. #

podkreśla, że cała Unii oraz wszystkie państwa i regiony muszą przystosować się do zmiany klimatu, aby zminimalizować jej negatywne i nieodwracalne skutki, a jednocześnie wdrażać ambitne środki łagodzące, które pozwalają kontynuować działania służące utrzymaniu globalnego ocieplenia poniżej 1,5o C w porównaniu z poziomem sprzed epoki przemysłowej, w pełni wykorzystać możliwości odpornego na zmianę klimatu wzrostu gospodarczego i zrównoważonego rozwoju oraz zmaksymalizować dodatkowe korzyści łączące się z innymi strategiami i przepisami dotyczącymi środowiska naturalnego; w tym kontekście podkreśla swoje niezachwiane zaangażowanie w realizację globalnego celu przystosowania się do zmiany klimatu określonego w porozumieniu paryskim;

2. #

dostrzega, że miasta i regiony UE już teraz stoją w obliczu dalekosiężnych negatywnych skutków zmiany klimatu, takich jak ekstremalne opady deszczu, powodzie i susze, oraz że zjawiska te stanowią zagrożenie dla środowiska, gospodarki i bezpieczeństwa lokalnych społeczności i przedsiębiorstw; uważa, że w przyszłej strategii należy odzwierciedlić tę pilną kwestię i zaproponować odpowiednie środki w tym zakresie;

3. #

sugeruje, aby reaktywny charakter Funduszu Solidarności Unii Europejskiej został uzupełniony proaktywnie
planowanym przystosowaniem się do zmiany klimatu, które zmniejszy podatność terytorium UE i jej mieszkańców na tę
zmianę przez zwiększenie zdolności przystosowawczych i zmniejszenie wrażliwości;

4. #

wyraża poparcie dla Światowej Komisji ds. Adaptacji za zwracanie uwagi na kwestię przystosowania się do zmiany klimatu.

5. #

apeluje o ponowne i lepsze skupienie uwagi na przystosowaniu się do zmiany klimatu; wyraża w związku z tym zadowolenie, że Komisja przedstawi nową strategię jako kluczowy element polityki klimatycznej UE, i zwraca się do Komisji o bezzwłoczne zaprezentowanie tej strategii; uważa, że jest to okazja, by pokazać, że UE jest światowym liderem w budowaniu globalnej odporności na zmianę klimatu dzięki zwiększonemu finansowaniu, a także promowaniu nauki, usług, technologii i praktyk w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu; uważa, że nowa strategia powinna stanowić integralną część Europejskiego Zielonego Ładu i mieć na celu budowę odpornej UE, tworząc i utrzymując systemy o wysokiej zdolności przystosowawczej i zdolności reagowania w sytuacji szybko zmieniającego się klimatu poprzez stymulowanie rozwoju gospodarczego, ochronę jakości życia i zdrowia publicznego, zapewnienie bezpieczeństwa wodnego i żywnościowego, poszanowanie i ochronę różnorodności biologicznej, przechodzenie na źródła czystej energii oraz zapewnienie sprawiedliwości klimatycznej i społecznej; z zadowoleniem przyjmuje ulepszony system zarządzania adaptacją na podstawie Europejskiego prawa o klimacie;

6. #

z zadowoleniem przyjmuje przeprowadzoną przez Komisję ocenę strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu z listopada 2018 r. i odnotowuje jej wniosek, że dalekosiężne cele strategii nie zostały w pełni osiągnięte, ale poczyniono postępy we wszystkich jej poszczególnych działaniach; uważa w związku z tym, że cele wyznaczone w nowej strategii muszą być ambitniejsze, aby UE była przygotowana na przewidywane negatywne skutki zmiany klimatu;

7. #

postuluje, aby przystosowanie się do zmiany klimatu było uwzględniane przy budowie i renowacji istniejącej infrastruktury we wszystkich sektorach oraz w planowaniu przestrzennym, a także apeluje o skuteczną weryfikację pod względem odporności na zmianę klimatu planowania przestrzennego, budynków, wszelkiej odpowiedniej infrastruktury i innych inwestycji, w szczególności w drodze badania ex ante oceniającego, czy projekty są w stanie podołać średnio- i długoterminowym skutkom zmiany klimatu w różnych scenariuszach globalnego wzrostu temperatury, aby dowiedzieć się, czy kwalifikują się one do finansowania unijnego, czy też nie, oraz zagwarantować, że fundusze UE są wydawane efektywnie na długofalowe, zgodne z przepisami klimatycznymi projekty; apeluje o reformę norm i praktyk inżynieryjnych w całej UE w celu uwzględnienia fizycznych zagrożeń klimatycznych;

8. #

podkreśla, że zielona infrastruktura wnosi wkład w przystosowanie się do zmiany klimatu przez ochronę kapitału naturalnego, ochronę siedlisk przyrodniczych i gatunków, dobry stan ekologiczny, gospodarkę wodną oraz bezpieczeństwo żywnościowe;

9. #

ubolewa nad tym, że strategia z 2013 r. nie uwzględnia odpowiednio pilnej potrzeby wdrożenia działań w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu; z zadowoleniem przyjmuje wzmocnione zarządzanie działaniami adaptacyjnymi w ramach europejskiego prawa o klimacie i apeluje o to, by nowa strategia obejmowała wiążące i wymierne cele zarówno na szczeblu UE, jak i na szczeblu państw członkowskich, jak również ustalenie obszarów priorytetowych i potrzeb inwestycyjnych, w tym ocenę zakresu, w jakim inwestycje UE przyczyniają się do zmniejszenia ogólnej podatności Unii na zmiany klimatu, częstszą procedurę przeglądową z jasnymi celami, odpowiednią oceną i wskaźnikami opartymi na najnowszych danych naukowych w celu pomiaru postępów w jej wdrażaniu; uznaje potrzebę ciągłego aktualizowania działań i planów w bezprecedensowo zmieniającym się świecie; w związku z tym wzywa Komisję, aby regularnie dokonywała przeglądu i aktualizacji nowej strategii zgodnie z odpowiednimi przepisami Europejskiego prawa o klimacie;

10. #

zauważa również, że postępy w realizacji szeregu lokalnych i regionalnych strategii przystosowawczych były bardziej ograniczone niż oczekiwano, a między państwami członkowskimi występują różnice; zachęca państwa członkowskie, aby motywowały regiony i wspomagały je we wdrażaniu planów w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu i podejmowaniu działań; podkreśla, że w strategiach przystosowawczych powinno się w należyty sposób uwzględniać specyfikę terytorialną i wiedzę lokalną; wzywa Komisję do dopilnowania, aby wszystkie regiony UE, przystosowując się do zmiany klimatu, przygotowały się do przeciwdziałania jej skutkom; w tym kontekście uznaje wartość Porozumienia Burmistrzów, które nasiliło współpracę w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu na szczeblu lokalnym, oraz stałych krajowych wielopoziomowych dialogów dotyczących klimatu i energii przewidzianych w rozporządzeniu w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu; apeluje o zwiększenie roli przystosowania się do zmiany klimatu w Europejskim Pakcie na rzecz Klimatu;

11. #

podkreśla, że ważne jest zarządzanie fizycznymi zagrożeniami klimatycznymi, i wzywa do włączenia obowiązkowych ocen ryzyka klimatycznego do strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, w tym krajowych planów adaptacji;

12. #

postuluje, aby zamówienia publiczne służyły przykładem, jeśli chodzi o korzystanie z materiałów i usług przyjaznych dla klimatu;

13. #

podkreśla, że w nowej strategii należy nadal propagować przystosowanie się do zmiany klimatu w regionach miastach, na przykład przez promowanie ram prawnych, które wymagają odpowiednich strategii przystosowawczych i monitorowania na szczeblu regionów i miast, po przeprowadzeniu odpowiednich konsultacji z właściwymi zainteresowanymi stronami, w tym z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i młodzieży, związkami zawodowymi
i lokalnymi przedsiębiorstwami, oraz z uwzględnieniem zachęt finansowych, aby pomóc w ich realizacji; podkreśla, że
specjalną uwagę należy zwrócić na zwiększenie gotowości i zdolności przystosowawczych najbardziej narażonych obszarów geograficznych, takich jak obszary przybrzeżne, wyspy i regiony najbardziej oddalone, które są szczególnie dotknięte zmianami klimatu powodującymi klęski żywiołowe i ekstremalne zakłócenia pogodowe; ubolewa nad tym, że w strategii Komisji w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu z 2013 r. zdecydowanie zabrakło perspektywy płci,
i domaga się perspektywy płci, która w pełni uwzględnia narażenie kobiet i dziewcząt, a także chroni równość płci
w uczestnictwie;

14. #

podkreśla potrzebę usprawnienia współpracy i koordynacji transgranicznej w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, a także szybkiego reagowania na klęski klimatyczne; w tym kontekście wzywa Komisję, aby wspierała państwa członkowskie w dzieleniu się wiedzą i najlepszymi praktykami dotyczącymi różnych działań w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu na szczeblu regionalnym i lokalnym;

15. #

podkreśla, że państwa członkowskie, regiony i miasta muszą budować zdolności przystosowawcze, aby zmniejszyć podatność na zagrożenia i osłabić społeczne skutki zmiany klimatu; wzywa Komisję i agencje UE, aby zadbały o niezbędne budowanie zdolności i szkolenia oraz zapewniły ramy właściwej wymiany informacji i najlepszych praktyk między władzami lokalnymi, regionalnymi i krajowymi;

16. #

podkreśla, że strategie przystosowawcze powinny również zachęcać do zmiany modelu na obszarach szczególnie narażonych, takich jak wyspy, w oparciu o rozwiązania przyjazne dla środowiska i oparte na zasobach przyrody, oraz powinny zwiększać samowystarczalność, aby zapewnić lepsze warunki życia, w tym zrównoważone i lokalne praktyki w rolnictwie i rybołówstwie, zrównoważoną gospodarkę wodną, większe wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych itp., zgodnie z celami zrównoważonego rozwoju, z myślą o wzmocnieniu odporności i ochronie ekosystemów;

17. #

zwraca uwagę na dalszą potrzebę mapowania skutków zmiany klimatu, na przykład w przypadku występowania zagrożeń naturalnych; z zadowoleniem przyjmuje zatem rozpoczęty już projekt unijnego Obserwatorium Zmiany Klimatu i Zdrowia Climate–ADAPT i zachęca Komisję, aby nadal rozwijała i rozszerzała projekt na kolejne sektory;

18. #

podkreśla ważne synergie i potencjalne kompromisy między łagodzeniem zmiany klimatu i przystosowaniem się do niej; podkreśla, że w ocenie obecnej strategii przystosowania się do zmiany klimatu wskazano, iż w strategiach politycznych i planach należy dalej kłaść nacisk na związek między przystosowaniem się do zmiany klimatu a jej łagodzeniem; zauważa, że synergiczne podejście do tych zagadnień ma zasadnicze znaczenie ze względu zarówno na pilny charakter kryzysu klimatycznego i środowiskowego, jak i potrzebę ochrony zdrowia ludzkiego i wzmocnienia odporności systemów ekologicznych i społecznych, przy zapewnieniu, że nikt nie zostanie pominięty; podkreśla, że chociaż wspólne wysiłki są niezbędne do skutecznych działań w zakresie łagodzenia zmiany klimatu ze względu na jej globalny charakter transgraniczny, szczególną uwagę należy również zwrócić na skutki zmiany klimatu i koszty przystosowania się dla każdego regionu, zwłaszcza dla tych regionów, które stoją przed podwójnym wyzwaniem, jakim jest udział w globalnych działaniach łagodzących, a jednocześnie ponoszenie coraz większych kosztów przeciwdziałania skutkom zmiany klimatu;

19. #

uważa, że negatywne skutki zmiany klimatu mogłyby potencjalnie przewyższyć zdolności przystosowawcze państw członkowskich; w związku z tym jest zdania, że państwa członkowskie i Unia powinny współpracować, aby zapobiegać stratom i szkodom związanym ze zmianą klimatu, minimalizować je i usuwać, jak przewidziano w art. 8 porozumienia paryskiego; uznaje potrzebę dalszego rozwijania środków zaradczych dotyczących strat i szkód;

20. #

uznaje, że skutki zmiany klimatu mają charakter transgraniczny i wpływają na przykład na handel, migrację i bezpieczeństwo; wzywa zatem Komisję, aby dopilnowała, żeby nowa strategia była całościowa i obejmowała cały zakres skutków zmiany klimatu;

21. #

podkreśla, że UE musi być gotowa na wysiedlenia wywołane zmianą klimatu, i uznaje potrzebę podjęcia odpowiednich działań w celu ochrony praw człowieka przysługujących ludności zagrożonej skutkami zmiany klimatu;

Rozwiązania oparte na zasobach przyrody i zielona infrastruktura

22. #

przypomina, że zmiana klimatu i jej skutki dotykają nie tylko ludzi, ale wpływają też na różnorodność biologiczną oraz ekosystemy morskie i lądowe, oraz że według przełomowego sprawozdania IPBES zmiana klimatu jest obecnie trzecim pod względem ważności bezpośrednim czynnikiem powodującym utratę różnorodności biologicznej na świecie, a zrównoważone źródła utrzymania będą miały żywotne znaczenie dla złagodzenia niebezpiecznej antropogenicznej ingerencji w system klimatyczny i przystosowania się do niej; wzywa zatem Komisję i państwa członkowskie, by zadbały o większą spójność między wdrażaniem środków przystosowawczych i środków ochrony różnorodności biologicznej wynikających ze strategii na rzecz bioróżnorodności 2030;

23. #

zachęca do rozwoju prawdziwie spójnej i odpornej transeuropejskiej sieci przyrodniczej złożonej z korytarzy ekologicznych, aby zapobiec izolacji genetycznej, umożliwić migrację gatunków oraz utrzymać i wzmocnić zdrowe ekosystemy, a jednocześnie umożliwić rozwój tradycyjnej, lecz odpornej na zmiany klimatu infrastruktury;

24. #

podkreśla, jak ważne jest stosowanie zrównoważonych rozwiązań w zakresie przystosowania się opartych na zasobach przyrody oraz ochrona i odbudowa ekosystemów morskich i lądowych, które mogą jednocześnie przyczyniać się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, ochrony różnorodności biologicznej i przeciwdziałania różnego rodzaju zanieczyszczeniom; apeluje o uwzględnienie w nowej strategii ambitnych planów działania na rzecz większego wykorzystania takich rozwiązań, przy zapewnieniu odpowiedniego finansowania, w tym z WRF, InvestEU i Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, oraz proponuje zbadanie portfeli dostępnych produktów finansowych i poprawę warunków finansowania, aby zaradzić obecnej nieoptymalnej sytuacji inwestycyjnej; apeluje ponadto o właściwe wykorzystanie programu LIFE, aby mógł działać jako katalizator innowacji w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu i stać się przestrzenią, w której można eksperymentować, opracowywać i pilotować rozwiązania służące budowaniu odporności Unii na zagrożenia klimatyczne;

25. #

podkreśla potrzebę oceny i dalszego wykorzystania potencjału lasów, drzew i zielonej infrastruktury do celów przystosowania się do zmiany klimatu i świadczenia usług ekosystemowych, takich jak sadzenie drzew na obszarach miejskich, które – oprócz innych korzyści, takich jak poprawa jakości powietrza – mogą niwelować ekstremalne temperatury; apeluje o sadzenie większej liczby drzew w miastach, o wsparcie zrównoważonej gospodarki leśnej oraz o zintegrowane podejście do pożarów lasów, obejmujące między innymi odpowiednie przeszkolenie strażaków zaangażowanych w walkę z tymi pożarami, aby chronić lasy UE przed niszczeniem spowodowanym ekstremalnymi zjawiskami klimatycznymi; podkreśla, że wszystkie środki dostosowawcze dotyczące ponownego zalesiania i rolnictwa powinny opierać się na najnowszej wiedzy naukowej i być wdrażane z pełnym poszanowaniem zasad ekologicznych;

26. #

zwraca uwagę, że zidentyfikowanie obszarów leśnych, (8) które pozostały najbliższe naturalnemu stanowi i dlatego powinny być objęte szczególną ochroną, było jednym z priorytetów drugiego unijnego programu działań w zakresie środowiska z 1977 r.; ponadto zauważa, że chociaż nie podjęto jeszcze żadnych działań, UE nadała również priorytetowe znaczenie tej kwestii w strategii na rzecz bioróżnorodności 2030; wzywa Komisję, aby dostosowała przyszłą strategię UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu do celów unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności, w szczególności do ścisłej ochrony wszystkich lasów pierwotnych oraz do celów ich ochrony i odtworzenia;

27. #

podkreśla rolę nienaruszonych ekosystemów leśnych (8) w przezwyciężaniu środowiskowych czynników stresogennych, w tym zmian klimatu, dzięki nieodłącznym właściwościom umożliwiającym im maksymalizację zdolności przystosowawczych i obejmującym ewolucyjne linie rodowe, które są wyjątkowo przystosowane do przetrwania dużych sezonowych zmian temperatury i zaburzeń na poziomie krajobrazu;

28. #

podkreśla, że istnieje kilka technologii umożliwiających przesadzanie drzew; rozumie, że w niektórych przypadkach prace budowlane prowadzone w miastach mogą wiązać się z niszczeniem terenów zielonych, i wspiera w tym kontekście przesadzanie drzew i dawanie im w ten sposób nowego życia w nowych, dobrze zaprojektowanych miejscach;

29. #

wzywa Komisję i państwa członkowskie do zaliczenia zielonej infrastruktury do kategorii infrastruktury krytycznej do celów programowania, finansowania i inwestycji;

30. #

zauważa, niektóre elementy zielonej infrastruktury także źle znoszą duże upały i inne warunki stresowe, i aby umożliwić im nie tylko fizyczne, ale także fizjologiczne działanie chłodzące, musimy zapewnić im dogodne warunki, glebę i wilgoć do życia na obszarach miejskich; w związku z tym podkreśla rolę właściwego ekologicznego planowania przestrzeni miejskiej, uwzględniającego potrzeby różnych elementów zielonej infrastruktury, a nie tylko potrzebę sadzenia drzew;

31. #

uznaje rolę oceanów w przystosowaniu się do zmiany klimatu oraz podkreśla potrzebę wspierania i promowania zdrowych i odpornych mórz i oceanów; przypomina, że w sprawozdaniu specjalnym IPCC pt. „Oceany i kriosfera w zmieniającym się klimacie” stwierdzono, że mechanizmy klimatyczne zależą od zdrowia ekosystemów oceanicznych (8) morskich, na które wpływa obecnie globalne ocieplenie, zanieczyszczenia, nadmierne eksploatowanie różnorodności biologicznej mórz, zakwaszanie, odtlenianie i erozja obszarów przybrzeżnych; podkreśla, że IPCC zwraca także uwagę, że oceany stanowią część rozwiązania mającego na celu łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie się do jej skutków, oraz podkreśla konieczność redukcji emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczenia w ekosystemach, a także zwiększenia naturalnych pochłaniaczy dwutlenku węgla;

32. #

zaznacza, że degradacja ekosystemów przybrzeżnych i morskich zagraża fizycznemu, ekonomicznemu i żywnościowemu bezpieczeństwu społeczności lokalnych oraz zasobom globalnych przedsiębiorstw, i osłabia zdolność tych ekosystemów do zapewniania krytycznych usług ekosystemowych, takich jak żywność, składowanie dwutlenku węgla, wytwarzanie tlenu, a także do wspierania opartych na zasobach przyrody rozwiązań na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu;

33. #

ostrzega, że niektóre strefy przybrzeżne mogą znajdować się pod ogromną presją ze względu na podnoszenie się poziomu mórz i wnikanie słonych wód zarówno do przybrzeżnych warstw wodonośnych wykorzystywanych do poboru wody pitnej, jak i do kanalizacji, a także z powodu ekstremalnych warunków pogodowych, które mogą mieć takie konsekwencje jak zniszczenie upraw, zanieczyszczenie jednolitych części wód, uszkodzenie infrastruktury i przymusowe wysiedlenie; zachęca do rozwoju zielonej infrastruktury w miastach przybrzeżnych, które na ogół znajdują się w pobliżu terenów podmokłych, w celu zachowania różnorodności biologicznej i ekosystemów przybrzeżnych, a także w celu umocnienia zrównoważonego rozwoju gospodarki, turystyki i krajobrazów przybrzeżnych, które również pomagają w poprawie odporności na zmianę klimatu na tych wrażliwych obszarach, które są w szczególnym stopniu dotknięte problemem podnoszenia się poziomu mórz;

34. #

wspiera inicjatywy, w tym opracowywanie strategii miejskich i lepsze planowanie przestrzenne, mające na celu wykorzystanie potencjału dachów i innej infrastruktury, takiej jak parki, ogrody miejskie, zielone dachy i ściany, urządzenia filtrujące powietrze, chodniki chłodzące, beton przepuszczalny i inne środki, które mogą przyczynić się do obniżenia wysokich temperatur w mieście, retencji i ponownego wykorzystania wody oraz produkcji żywności, przy jednoczesnym ograniczeniu zanieczyszczenia powietrza, poprawie jakości życia w miastach, zmniejszeniu zagrożenia dla zdrowia ludzi i ochronie różnorodności biologicznej, w tym zapylaczy; uważa, że infrastruktura, taka jak drogi, parkingi, tory kolejowe, systemy zasilania, systemy odwadniania itp., musi być odporna na zmianę klimatu i utratę różnorodności biologicznej;

35. #

i
przyznaje, że przeprowadzane przez organy publiczne oceny wpływu planów zagospodarowania przestrzennego rozwoju obszarów miejskich na system wodny mogłyby dać organom odpowiedzialnym za planowanie niezbędne wskazówki dotyczące sposobów budowania, które nie powodują problemów dla systemu wodnego; wzywa państwa członkowskie, aby uwzględniły te oceny w swojej polityce; apeluje do państw członkowskich, aby opracowały mapy zagrożenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego zgodnie z art. 6 dyrektywy 2007/60/WE w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, z myślą o ograniczeniu oddziaływania powodzi;

36. #

przypomina, że zmiana klimatu ma wpływ zarówno na ilość wody, jak i na jej jakość, ponieważ niższy przepływ w jednolitych częściach wód oznacza mniejsze rozcieńczenie szkodliwych substancji, które stanowią zagrożenie dla różnorodności biologicznej, zdrowia ludzi i zaopatrzenia w wodę pitną; apeluje o lepsze gospodarowanie zasobami wodnymi na obszarach miejskich i wiejskich, w tym o stworzenie zrównoważonych systemów odwadniania przez lepsze planowanie przestrzenne, które zabezpieczy i przywróci naturalne systemy przepływowe, a także o środki na rzecz naturalnej retencji wody, aby pomóc w ograniczeniu powodzi i susz, ułatwić zasilanie wód gruntowych oraz zapewnić dostępność zasobów wodnych do produkcji wody pitnej; podkreśla, że środki przystosowawcze w zakresie gospodarki wodnej powinny być zgodne ze środkami na rzecz umocnienia zrównoważonego charakteru rolnictwa o obiegu zamkniętym, wsparcia transformacji energetycznej oraz ochrony i odtwarzania ekosystemów i różnorodności biologicznej; apeluje w związku z tym o ścisłe powiązanie między przyszłym Planem działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby a nową Strategią UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu;

37. #

wzywa państwa członkowskie i Komisję do pełnego wdrożenia dyrektywy 2000/60/WE ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, poprawiającej jakość wód w górnym biegu rzeki; zauważa, że środki mające na celu zatrzymanie i pobór wody z jednolitych części wód w górnym biegu mają wpływ na jednolite części wód w dolnym biegu, również między granicami, co może utrudniać rozwój gospodarczy obszarów położonych w dolnym biegu rzeki i ograniczać dostępność zasobów wody pitnej; wzywa do przyjęcia spójnych środków politycznych na poszczególnych obszarach, aby przyczynić się do osiągnięcia co najmniej dobrego stanu ekologicznego jednolitych części wód w UE, a także podkreśla kluczowe znaczenie zapewnienia przepływu ekologicznego zgodnego z ramową dyrektywą wodną oraz znacznej poprawy łączności ekosystemów słodkowodnych;

38. #

wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszego promowania ponownego wykorzystania wody, aby zapobiec konfliktom między różnymi sposobami wykorzystania wody, a jednocześnie zapewnić wystarczającą dostępność zasobów wodnych do produkcji wody pitnej, co jest niezbędne do realizacji prawa człowieka do dostępu do wody;

39. #

zwraca uwagę na wysokie zużycie energii w sektorze wodnym; wzywa Komisję do rozważenia energooszczędnych środków i możliwości wykorzystania oczyszczonych ścieków jako „dostępnego na miejscu” źródła energii odnawialnej; zauważa, że obecna dyrektywa dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych nie została zmieniona od czasu jej przyjęcia w 1991 r.; wzywa Komisję do przeglądu dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych, aby zapewnić jej korzystny wpływ na osiąganie unijnych celów klimatycznych i środowiskowych;

Działania w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu i spójność

40. #

podkreśla potrzebę włączenia kwestii przystosowania się do zmiany klimatu do głównego nurtu wszystkich
odnośnych polityk UE na rzecz bardziej zrównoważonej przyszłości i zmaksymalizowania tych korzyści, w takich
dziedzinach jak rolnictwo i produkcja żywności, leśnictwo, transport, handel, energia, środowisko, gospodarka wodna,
budynki, infrastruktura, polityka przemysłowa, morska i polityka rybołówstwa, a także polityka spójności i rozwój lokalny,
a także polityka społeczna, a także potrzebę zapewnienia spójności innych inicjatyw Europejskiego Zielonego Ładu ze
środkami przystosowania się do zmiany klimatu i jej łagodzenia;

41. #

o wzywa Komisję do dokonania dogłębnej oceny wpływu na klimat i środowisko wszystkich odnośnych wniosków ustawodawczych i budżetowych oraz do zapewnienia ich pełnej zgodności z celem ograniczenia globalnego ocieplenia do poziomu poniżej 1,5 C;

42. #

ubolewa nad tym, że w latach 2014–2020 dopuszczono w polityce UE dotacje szkodliwe dla klimatu i środowiska, co przyczyniło się do zmniejszenia odporności ekosystemów UE; apeluje, by przepisy obowiązujące we wszystkich obszarach polityki zapobiegały takiemu wykorzystaniu zasobów publicznych;

43. #

wzywa Komisję, aby przyjęła ambitne podejście do nadchodzącej fali renowacji i przyjęła odpowiednie inicjatywy zapewniające etapowe i dogłębne renowacje z silnym naciskiem na opłacalność; z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście ambitny cel przewodniczącej Komisji Ursuli von der Leyen, aby stworzyć „europejski Bauhaus” skupiający inżynierów, architektów i innych specjalistów z sektora budowlanego, który podkreśliła ona w orędziu o stanie Unii
wygłoszonym 16 września 2020 r. w Parlamencie Europejskim;

44. #

apeluje, aby nowa strategia była spójna z globalnymi działaniami i porozumieniami, takimi jak porozumienie paryskie, cele zrównoważonego rozwoju oraz Konwencja o różnorodności biologicznej; zwraca się do Komisji o określenie w nowej strategii działań promujących i ułatwiających przystosowanie się do zmiany klimatu poza UE, w szczególności w krajach najsłabiej rozwiniętych i małych państwach wyspiarskich, które są najbardziej dotknięte zmianą klimatu i podnoszeniem się poziomu mórz, a także o zwiększenie pomocy technicznej i wymiany najlepszych praktyk z krajami rozwijającymi się w ramach działań zewnętrznych tej instytucji;

45. #

apeluje, aby nowa strategia przystosowania się do zmiany klimatu promowała i rozwijała rozwiązania przystosowawcze z państwami trzecimi, zwłaszcza w tych częściach świata, które są najbardziej podatne na zmianę klimatu i najbardziej nią dotknięte; podkreśla ponadto potrzebę skutecznego i ukierunkowanego budowania zdolności w krajach rozwijających się, rozpowszechniania technologii przystosowania się do zmiany klimatu oraz odpowiedzialności w całych łańcuchach dostaw;

46. #

wzywa Komisję do odpowiedniego i szybkiego zajęcia się problemem pustynnienia i degradacji gleby, który dotyczy już większości państw w Unii i stał się jedną z najbardziej widocznych konsekwencji zmiany klimatu, oraz do opracowania metodyki i wskaźników służących ocenie zasięgu tych zjawisk; podkreśla również potrzebę zajęcia się problemem zasklepiania gleby; przypomina ustalenia wynikające ze sprawozdania specjalnego Europejskiego Trybunału Obrachunkowego zatytułowanego „Zwalczanie pustynnienia w UE: – rosnące zagrożenie wymagające intensyfikacji działań”, w szczególności potrzebę poprawy ram prawnych UE dotyczących gleby, intensyfikacji działań na rzecz wypełnienia zobowiązania podjętego przez państwa członkowskie do osiągnięcia neutralności degradacji gleby w UE najpóźniej do 2030 r., a także potrzebę dokładniejszego zajęcia się podstawowymi przyczynami pustynnienia, w szczególności intensywnymi niezrównoważonymi praktykami rolniczymi; ubolewa nad brakiem konkretnej europejskiej polityki i działań w tym zakresie; wzywa zatem Komisję do przedstawienia unijnej strategii na rzecz zwalczania pustynnienia w ramach strategii adaptacyjnej; apeluje o zapewnienie wystarczających funduszy na zwalczanie pustynnienia i degradacji gleby;

47. #

uznaje, że oddziaływanie zmiany klimatu nie wszędzie jest takie samo oraz że niekorzystne skutki będą się różnić nie tylko w poszczególnych państwach członkowskich, ale – co więcej– także między regionami, co będzie miało wpływ na ich zapotrzebowanie na środki przystosowawcze; wzywa w związku z tym Komisję do sporządzenia wskazówek dla państw członkowskich i regionów, aby pomóc im w jak najskuteczniejszym ukierunkowaniu środków przystosowawczych;

48. #

podkreśla konieczność poprawy przygotowania i zdolności przystosowawczych obszarów geograficznych o dużym narażeniu do zmiany klimatu, takich jak regiony wyspiarskie i najbardziej oddalone regiony UE;

49. #

uznaje, że niekorzystne skutki zmiany klimatu dotkną w szczególności ubogie i defaworyzowane grupy społeczne ze względu na ich zazwyczaj bardziej ograniczone zdolności przystosowawcze i większą zależność od zasobów wrażliwych na zmianę klimatu; podkreśla, że starania na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu muszą uwzględniać powiązanie między zmianą klimatu a różnorodnymi społeczno-ekonomicznymi źródłami podatności na nią, w tym ubóstwem i różnicami w traktowaniu kobiet i mężczyzn;

50 #

apeluje o wzmocnienie systemów ochrony socjalnej w celu ochrony najbardziej narażonych regionów i osób przed negatywnymi skutkami zmiany klimatu, a także o wskazywanie narażonych grup podczas kształtowania sprawiedliwej polityki przystosowywania się do zmiany klimatu na wszystkich właściwych szczeblach sprawowania rządów;

51. #

podkreśla, że środki przystosowawcze należy wybrać na podstawie wielokryteriowej analizy pod kątem wydajności, skuteczności, kosztów finansowych, spójności z kwestią łagodzenia, perspektywy urbanistycznej itp.; wzywa Komisję do opracowania definicji odporności na zmianę klimatu jako sposobu na zapewnienie skuteczności i adekwatności wszystkich środków;

52. #

zwraca uwagę na ryzyko nieprawidłowego przystosowania się do zmiany klimatu i związane z tym koszty; dlatego wzywa Komisję, aby w oparciu o przewidywane skutki opracowała wskaźniki, które pozwolą ustalić, czy Unia osiąga cele w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu;

53. #

zachęca do opracowywania wspólnych metod i podejść w odniesieniu do monitorowania i oceny skuteczności działań przystosowawczych, a jednocześnie do uznania, że skutki zmiany klimatu i środki przystosowawcze są specyficzne dla warunków lokalnych i zależne od kontekstu;

Finansowanie

54. #

wzywa do zwiększenia finansowania na wszystkich szczeblach sprawowania rządów oraz do mobilizacji publicznych i prywatnych inwestycji w przystosowanie się do zmiany klimatu; przypomina swoje stanowisko wzywające do uwzględnienia w WRF na lata 2021–2027 i w Europejskim Instrumencie na rzecz Odbudowy celu w zakresie wydatków związanych z klimatem na poziomie 30 % i celu w zakresie wydatków związanych z różnorodnością biologiczną na poziomie 10 %, co powinno przyczynić się zarówno do złagodzenia zmiany klimatu, jak i przystosowania się do niej; wzywa do uznania odporności na zmianę klimatu za jedno z kluczowych kryteriów we wszystkich odpowiednich funduszach UE; uważa, że Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), jako bank klimatyczny, powinien również finansować środki
służące przystosowaniu się do zmiany klimatu (9); wzywa EBI, aby z uwagi na to właściwie zapewniał unijne finansowanie na przystosowanie się do zmiany klimatu oraz zobowiązał się do zwiększenia poziomu ambicji w tej kwestii w planie działania dotyczącym banku klimatycznego, a także apeluje o zwiększenie zachęt dla MŚP, które mogą odgrywać kluczową rolę w opracowywaniu innowacyjnych zrównoważonych rozwiązań w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu; podkreśla, że kolejne WRF i Fundusz Odbudowy nie powinny prowadzić ani do zwiększenia presji na ekosystemy, ani do ograniczenia łączności między nimi czy do ich nadmiernego eksploatowania, ponieważ tylko zrównoważone korzystanie z dóbr przyrody umożliwi Unii przystosowanie się do niebezpiecznej antropogenicznej ingerencji w system klimatyczny i jej łagodzenie (10); apeluje, aby przeznaczać odpowiednie wsparcie finansowe na realizację celów ochrony i odtwarzania określonych w unijnej strategii na rzecz różnorodności biologicznej; podkreśla, że finansowanie przystosowania się do zmiany klimatu musi mieć inkluzywny charakter i uwzględniać aspekt płci;

55. #

ubolewa nad faktem, że w unijnej metodyce monitorowania finansowania działań na rzecz klimatu nie rozróżnia się łagodzenia zmiany klimatu od przystosowania się do niej, a środki przeznaczane na działania na rzecz klimatu trudno jest śledzić i ma to bardziej charakter narzędzia rozliczeniowego niż rzeczywistego wsparcia planowania polityki; apeluje, aby system przeznaczania środków na klimat był dostosowany do określonej polityki i obejmował kryteria monitorowania umożliwiające porównywanie funduszy UE z rozróżnieniem między łagodzeniem zmiany klimatu a przystosowaniem się do niej we wszystkich instrumentach budżetowych UE;

56. #

zachęca do lepszego wykorzystania Funduszu Solidarności Unii Europejskiej jako mechanizmu finansowania „lepszej odbudowy”, który również przewiduje zachęty do działań na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu i planowania perspektywicznego;

57. #

przyznaje, że przystosowanie się do zmiany klimatu wiąże się z pewnymi kosztami; zauważa jednak, że spodziewane koszty niepodejmowania działań będą znacznie wyższe; podkreśla znaczenie inwestycji w przystosowanie się do zmiany klimatu, ponieważ oprócz ratowania życia i ochrony środowiska działania zapobiegawcze mogą być bardziej opłacalne; podkreśla zasadę zapobiegania i wzywa Komisję do opracowania podejść zapewniających, by koszty wynikające
z niepodjęcia działań w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu nie były przenoszone na ogół społeczeństwa, oraz
do egzekwowania zasady „zanieczyszczający płaci” przez nakładanie na zanieczyszczających obowiązków w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu; wzywa UE i państwa członkowskie do dopilnowania, by inwestycje publiczne były odporne na zmianę klimatu i jednocześnie do zachęcania do ekologicznych, zrównoważonych inwestycji prywatnych w celu przyspieszenia zmian systemowych; uważa, że w przyszłej strategii przystosowania się do zmiany klimatu należy wyraźnie wskazać zasadę „nie szkodzić”, zwłaszcza w celu zapobiegania negatywnemu wpływowi na różnorodność biologiczną i nieprawidłowemu przystosowaniu się;

58. #

z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący rozszerzenia zakresu Funduszu Solidarności Unii Europejskiej na sytuacje nadzwyczajne dotyczące zdrowia publicznego, takie jak pandemie; Zwiększanie świadomości, wiedza i badania w dziedzinie przystosowania się do zmiany klimatu

59. #

podkreśla znaczenie podnoszenia świadomości na temat skutków zmiany klimatu, takich jak ekstremalne zdarzenia pogodowe, m.in. dla zdrowia i środowiska, oraz na temat potrzeby przystosowania się do zmiany klimatu i związanych z tym korzyści nie tylko wśród decydentów, ale również poprzez odpowiednie i ciągłe działania informacyjne i edukacyjne na wszystkich etapach i we wszystkich dziedzinach życia; w tym kontekście ubolewa nad cięciami budżetowymi w ważnych programach, takich jak Program UE dla zdrowia i Erasmus;

60. #

stwierdza, że nie tylko nie uzupełniono braków wiedzy w żadnej z priorytetowych dziedzin, ale i pojawiły się nowe braki; wzywa zatem Komisję, aby dalej wskazywała i uzupełniała braki wiedzy również w odniesieniu do sektorów krytycznych z myślą o świadomym podejmowaniu decyzji poprzez dalszy rozwój narzędzi takich jak europejska platforma przystosowania się do zmiany klimatu i Wspólnota Wiedzy i Innowacji Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii w dziedzinie klimatu; w tym względzie podkreśla znaczenie lepszej wymiany wiedzy między państwami członkowskimi, która wciąż jest niewystarczająca, oraz lepszej koordynacji w kwestiach takich jak dorzecza międzynarodowe, zabezpieczenia przeciwpowodziowe, przepisy budowlane i budownictwo w potencjalnych strefach wysokiego ryzyka; wzywa Komisję do stworzenia forum analizy i modelowania przystosowania się do zmiany klimatu w celu lepszego wykorzystywania modeli oddziaływania zmiany klimatu i modeli przystosowawczych w kształtowaniu polityki;

61. #

zwraca uwagę na liczne innowacje, które stanowią podstawę projektów i działań na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu, takich jak rozwój technologii, usługi cyfrowe itp., oraz podkreśla potrzebę wspierania przez UE rozwoju i wdrażania takich inicjatyw;

62. #

podkreśla znaczenie wspierania badań naukowych i innowacji za pośrednictwem programu „Horyzont Europa” i innych mechanizmów finansowych w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, rozwiązań opartych na zasobach przyrody, zielonych technologii i innych rozwiązań, które mogą pomóc w walce ze zmianą klimatu i ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi; przypomina również o potencjale programu „Horyzont Europa” w zakresie wspierania odporności obywateli UE na zmianę klimatu, przez co przyczynia się on do przystosowania się do zmiany klimatu również poprzez transformację społeczną; w tym kontekście wyraża ubolewanie nad ogromnymi cięciami w budżetach na programy w dziedzinie badań naukowych i innowacji, jak np. „Horyzont Europa”, ponieważ cięcia te zmniejszą konkurencyjność UE pod względem najnowocześniejszych technologii i rozwiązań w zakresie łagodzenia zmiany klimatu
i przystosowania się do niej; przypomina o zasadniczej roli naukowców w przeciwdziałaniu globalnemu ociepleniu i podkreśla w związku z tym znaczenie ścisłej współpracy naukowej między partnerami międzynarodowymi; zauważa, że europejskie partnerstwo innowacyjne w dziedzinie rolnictwa (EPI-AGRI) może być ważnym narzędziem rozwoju nowych technologii i praktyk w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu w systemach rolno-spożywczych;

63. #

podkreśla, jak ważne jest oparcie środków w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu na najaktualniejszej wiedzy naukowej i najnowszych dostępnych danych; odnotowuje w tym kontekście prace przeprowadzone już w ramach programów UE takich jak COPERNICUS i podkreśla rolę sprawniejszego gromadzenia danych w zapewnianiu jak najdokładniejszych prognoz; apeluje o zwiększenie nakładów na badania i rozwój w celu znalezienia innowacyjnych rozwiązań w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu oraz o ukierunkowanie wsparcia na innowacje cyfrowe, które wykorzystują siłę cyfryzacji do celów zrównoważonej transformacji;

64. #

uważa, że wpływ zmiany klimatu na zdrowie wzrośnie, a zgodnie ze sprawozdaniem Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) dotyczącym zdrowia i zmiany klimatu oraz według Lancet Countdown dopiero teraz zaczyna się brać te skutki pod uwagę; dlatego podkreśla znaczenie dalszego badania wpływu zmiany klimatu na zdrowie ludzkie i wzywa do inwestowania w badania naukowe w tej dziedzinie, do współpracy międzysektorowej w zakresie oceny i monitorowania ryzyka, zwiększenia świadomości i zdolności w sektorze zdrowia, w tym na szczeblu lokalnym, oraz do wymiany najlepszych praktyk i najnowszej wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia ludzkiego wynikających ze zmiany klimatu za pośrednictwem programów UE takich jak „Horyzont Europa” i program LIFE; apeluje, aby zgromadzone dane były częścią składową europejskiej przestrzeni danych dotyczących zdrowia;

65. #

wzywa Komisję, aby uwzględniła w swojej strategii konieczność dopilnowania, by państwa członkowskie dysponowały odpornymi na zmianę klimatu systemami opieki zdrowotnej zdolnymi do przewidywania konsekwencji zmiany klimatu dla zdrowia, zwłaszcza osób najbardziej narażonych, i do reagowania na te konsekwencje poprzez zaangażowanie w pełni społeczności zajmującej się ochroną zdrowia w opracowywanie instrumentów przystosowania się do zmiany klimatu; podkreśla, że powinno to obejmować programy profilaktyczne, plany dotyczące środków dostosowawczych i kampanie uświadamiające skutki zdrowotne zmiany klimatu, takie jak śmierć, obrażenia, zwiększone ryzyko chorób przenoszonych w żywności i wodzie w wyniku ekstremalnych temperatur, powodzi i pożarów, a także
skutki powodowane zakłóceniami ekosystemów stwarzającymi ryzyko chorób, zmieniającymi się sezonami pylenia i alergiami; wzywa Komisję, aby zapewniła też niezbędne zasoby na utrzymanie i dalszy rozwój sieci nadzoru nad chorobami wektorowymi i nadzoru entomologicznego oraz jego właściwe wdrożenie w państwach członkowskich;

Wczesne ostrzeganie i szybkie reagowanie

66. #

apeluje, aby w nowej strategii położono większy nacisk na zapobieganie kryzysom i planowanie gotowości, zarządzanie oraz reagowanie w przypadku katastrof, w tym pandemii, z wykorzystaniem wszelkich synergii ze wzmocnionym Unijnym Mechanizmem Ochrony Ludności i z udziałem agencji UE takich jak EEA i Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC); jest zdania, że państwa członkowskie powinny koordynować tworzenie tych planów gotowości z Unijnym Mechanizmem Ochrony Ludności za pośrednictwem Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego; wzywa Komisję, aby opracowała wytyczne dotyczące sytuacji nadzwyczajnych związanych z upałami w miastach i aby zachęcała państwa członkowskie do dzielenia się najlepszymi praktykami w tym zakresie;

67. #

wzywa państwa członkowskie, aby na wypadek katastrof klimatycznych takich jak fale upałów, powodzie i susze opracowały odpowiednie plany zapobiegania i szybkiego reagowania uwzględniające specyfikę regionów, np. przygranicznych lub przybrzeżnych, oraz obejmujące mechanizmy działań transgranicznych, które zapewniają wspólną odpowiedzialność i solidarność państw członkowskich i państw trzecich; podkreśla konieczność przyjęcia strategii przystosowawczej dla terytoriów i miast narażonych na konsekwencje zmiany klimatu, opartej na nowym innowacyjnym podejściu ekosystemowym do zapobiegania ryzyku i zarządzania nim, w szczególności poprzez przewidywanie obszarów awaryjnych, obszarów zalewowych, naturalnych zabezpieczeń, a w razie konieczności – zabezpieczeń sztucznych;

68. #

zwraca się do władz krajowych, regionalnych i lokalnych, aby ustanowiły na czas systemy wczesnego ostrzegania i przygotowały odpowiednie narzędzia do reagowania na ekstremalne zdarzenia pogodowe, inne negatywne skutki zmiany klimatu i pandemie;
o
o o

69. #

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji.

1. Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0015.
2. Teksty przyjęte, P9_TA(2020)0005.
3. Teksty przyjęte, P9_TA(2019)0078.
4. Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1.
5. Dz.U. L 177 z 5.6.2020, s. 3.
6. Dz.U. L 288 z 6.11.2007, s. 27.
7. Dz.U. C 316 z 22.9.2017, s. 99.
8. Watson, J. E. M. et al..: „The exceptional value of intact forest ecosystems” [Wyjątkowa wartość nienaruszonych ekosystemów
leśnych], Nature, Ecology and Evolution [Natura, ekologia i ewolucja], Vol. 2, No 4, Macmillan Publishers Limited, Londyn, 2018.
9. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 lipca 2020 r. w sprawie konkluzji z nadzwyczajnego posiedzenia Rady Europejskiej
w dniach 17–21 lipca 2020 r., teksty przyjęte P9_TA(2020)0206.
10. IPBES, Global Assessment Report on Biodiversity and Ecosystem Services [Sprawozdanie z oceny różnorodności biologicznej
i usług ekosystemowych na świecie, 2019 r.